Agresja nie jest przemocą, choć może do niej doprowadzić. To zachowanie jednego ucznia lub grupy uczniów, którego celem jest wyrządzenie krzywdy czy to fizycznej, czy emocjonalnej drugiej osobie. Jeśli w porę nie zareagujemy na zachowania agresywne uczniów, to staną się one trwałym wzorcem. Mamy wówczas do czynienia z procesem przemocy. Poznaj rozwiązania, które pomogą Ci reagować skutecznie. Przeczytaj poniższy artykuł eksperta-praktyka, zobacz BEZPŁATNE szkolenie Akademii Librus i pobierz karty pracy.


Wielu badaczy wyróżnia cztery rodzaje działań związanych z zachowaniami agresywnymi. Są nimi:

• Agresja fizyczna.
• Agresja werbalna.
• Cyberprzemoc.
• Agresja relacyjna.

Niemal każdy proces przemocowy zaczyna się od agresji relacyjnej. Dlatego nauczyciel powinien być szczególnie wyczulony na te drobne sygnały, które świadczą o tym, że ktoś w klasie jest wykluczany, spychany na margines grupy, ignorowany, deprecjonowany. Nikt z takim uczniem nie chce rozmawiać, spędzać przerw itp. Tych symptomów agresji relacyjnej jest znacznie więcej. Szczegółowo opisuje je w szkoleniach Akademii Librus: “Agresja w szkole – co powinien wiedzieć nauczyciel” oraz “Czy w mojej klasie jest przemoc? Diagnoza nauczyciela”. Pierwsze szkolenie możesz zobaczyć bezpłatnie, wystarczy zalogować się do platformy za pomocą Konta LIBRUS. Zachęcam też do obejrzenia zwiastunu drugiego spotkania - zapraszam serdecznie.

Jako nauczyciel miej oczy i uszy dookoła głowy. Twoim podstawowym narzędziem diagnozy tego, że w klasie dzieje się coś niedobrego jest obserwacja. Warto wiedzieć, na co szczególnie zwracać uwagę, by parafrazując słowa piosenki zespołu Metallica, reagować i nie pozwalać na to, „aby zabawa jednego ucznia stała się przekleństwem i nieszczęściem dla drugiego”.

Chcesz wiedzieć więcej? Zobacz BEZPŁATNE szkolenie!

Praca nie tylko z ofiarami i sprawcami

Kiedy dochodzi w szkole do przemocy, zwykle widzimy jedynie ofiary i sprawców całego zajścia. Zapominamy, że gdzieś obok są świadkowie całego procesu i praca z nimi jest równie ważna. Praca z ofiarami wymaga taktu pedagogicznego oraz wiedzy, jak to zrobić, aby jak mówi profesor Jacek Pyżalski „serce nie sprowadziło nas na manowce”. Gdy myślimy o działaniach podejmowanych ze sprawcami, to zwykle przychodzą nam do głowy pomysły typu: ukarać, wyciągnąć konsekwencje, co jak przedstawiam w szkoleniu Akademii Librus: “Przemoc w klasie – sposoby pracy” jest pułapką i prowadzi do spychania całego procesu przemocy do podziemia, tak aby następnym razem nie dać się złapać. Zaopiekowania wymagają też świadkowie, którzy są zwykle podzieleni na trzy grupy:

• Ci, którzy podziwiają sprawców, często z lęku, aby samemu nie zostać zaatakowanym.
• Ci, którzy współczują ofierze.
• Ci, którym to co się dzieje jest obojętne.

Pewnie ciekawi Cię, z którą grupą najlepiej pracować?

Do tego mamy jeszcze rodziców i ich dwie skrajne postawy:

• Rodzice ofiary - obwiniają szkołę, często krzyczą: “Co tu się dzieje?”.
• Rodzice sprawców - bronią swoich dzieci, mówiąc: “To tylko dzieciaki, o co tyle szumu”.

I jak tu zachować spokój, który jest niezbędny do zaopiekowania się każdą ze stron, która chce być wysłuchana i czuje się równie ważna? Możemy się w tym wszystkim pogubić. Dlatego warto mieć wiedzę, jak pracować z:

• Ofiarami przemocy i ich rodzicami.
• Sprawcami przemocy i ich rodzicami.
• Świadkami przemocy.

Być może pomocna będzie opisywana w szkoleniu Metoda Wspólnej Sprawy (MWS) Kena Rigbiego, australijskiego psychologa i specjalisty od przemocy. Badania tego naukowca wskazują, że jeśli MWS jest stosowana zgodnie ze wskazaniami, to jej skuteczność sięga 90%.

Profilaktyka przemocy

Aby w Twojej klasie nie dochodziło do przemocy, warto od samego początku postawić na budowanie zespołu klasowego. Tam, gdzie uczniowie nie są tylko grupą dzieciaków, a lubiącymi i szanującymi się ludźmi, to i o agresję znacznie trudniej. Pierwszym krokiem do budowania relacji w klasie jest zainteresowanie się tym, kim są Twoi uczniowie, co przeżywają, czego doświadczają, co o sobie myślą itp. Dbając o relacje w klasie, nie dopuszczasz do wykluczenia społecznego, czyli do agresji relacyjnej. Dbasz również o ucznia, aby nie przeżywał tzw. bólu psychicznego, czyli dbasz o jego dobrostan.

Jak pisze Jesper Juul, za budowanie relacji i atmosferę w klasie zawsze odpowiada nauczyciel (dorosły), ponieważ uczeń (dziecko) nie ma takich umiejętności ani kompetencji, aby wziąć za to odpowiedzialność. Warto o tym pamiętać w kontekście budowania relacji w klasie.

Chcesz dowiedzieć się więcej na ten temat i poznać praktyczne rozwiązania? Weź udział w BEZPŁATNYM szkoleniu Agresja w szkole – co powinien wiedzieć nauczyciel.

Prowadzący: Marzena Jasińska – ekspert z zakresu rozwoju osobistego, komunikacji, negocjacji, specjalizującego się w temacie neurodydaktyki, motywacji czy przemocy rówieśniczej.

Zobacz BEZPŁATNE szkolenie. Załóż konto lub zaloguj się na Konto LIBRUS i zyskaj dostęp do specjalistycznej platformy szkoleniowej Akademia Librus. Sprawdź instrukcję logowania >>
Zadbaj o swój rozwój w dogodnym dla Ciebie czasie i terminie!

Forma szkolenia - on-line
Gdzie - na platformie Akademia Librus
Kiedy - Ty decydujesz
Jak - załóż konto lub zaloguj się na Konto LIBRUS i zobacz bezpłatne szkolenie <<TUTAJ>>

Akademia Librus to specjalistyczna platforma szkoleniowa, do której możesz uzyskać indywidualny dostęp już teraz. Zaloguj się już dziś i przekonaj się, dlaczego warto. Zobacz szkolenie i zyskaj wiedzę, kiedy tylko chcesz. Poznaj 5 form wsparcia i zyskaj 100% satysfakcji!

Projekt Akademia Librus powstał w oparciu o ponad 20-letnie doświadczenie akredytowanego Centrum Kształcenia Nauczycieli Librus. Nadzór merytoryczny gwarantuje wysoki poziom wiedzy! 92 000 uczestników szkoleń rocznie, 110 edukatorów-praktyków - to gwarancja Twojego sukcesu!



Marzena Jasińska
Trener, dyplomowany coach, doradca rodzinny. Od lat wspiera rodziców w konsultacjach indywidualnych oraz warsztatach psychoedukacyjnych. Swoją pracę opiera na filozofii Jespera Juula, założeniach Rodzicielstwa Bliskości oraz Porozumienia Bez Przemocy. Specjalizuje się w zakresie neurodydaktyki oraz uczenia się uczniów. Ekspert rozwoju osobistego, komunikacji, negocjacji. W swojej pracy zajmuje się także tematyką mediacji szkolnych, procesów grupowych, zarządzania zmianą w organizacji i zarządzania zespołem. Prywatnie mama dwóch dorosłych synów.