Gdy słowa dziecka Cię ranią #wychowanie
Dysgrafia - jak wspierać dziecko
Dla większości z nas pisanie to naturalna umiejętność, nad którą nawet się nie zastanawiamy. Piszemy niemal mechanicznie. Jednak dla dziecka z diagnozą dysgrafii to bardzo złożony proces. Pisanie wymaga bowiem nie tylko dobrej koordynacji ruchowej w zakresie tzw. motoryki małej (zręczność palców),
Jakie są objawy dysgrafii
Dysgrafia to nie tylko nieczytelne lub mało czytelne pismo, to również:- Niekształtne litery, zwykle o różnej wielkości np. duża litera w środku lub na końcu wyrazu.
- Nieumiejętne odtwarzanie liter tzn. mylenie liter podobnych graficznie np. d-p-b.
- Stawianie liter, które nie mieszczą się w liniaturze.
- Pomijanie drobnych elementów liter tzw. kresek, ogonków. Są one nazywane znakami diakrytycznymi.
- Niedopełnienie kształtu liter, niewłaściwe ich łączenie lub brak łączenia.
- Zniekształcenie linii pisania lub mylenie się w liniaturze.
- Niewłaściwe zagęszczenie liter w wyrazach i wyrazów w zdaniach.
- Trudności z rozplanowaniem zapisu w obrębie strony.
- Tzw. „chwiejące się” (drżące) pismo – czyli zmiana kierunku pochylenia liter.
- Kurczowe trzymanie narzędzia piszącego.
- Mocy nacisk długopisu z powodu zbyt dużego napięcia mięśni ręki i palców. Skutkuje to bólem podczas pisania, zwłaszcza zbyt długiego. Dziecko po napisaniu kilkunastu linijek przerywa pisanie, masuje sobie rękę, strzepuje.
- Wolne tempo pisania i przepisywania. Dlatego dziecko potrzebuje więcej czasu na zadania wymagające pisania.
- Nieprawidłowy chwyt narzędzia piszącego.
Jakie są warunki sprzyjające pisaniu?
Każdy rodzic może zadbać o odpowiednie warunki zewnętrzne, które będą sprzyjać dziecku podczas pisania:- Odpowiednio dostosowane do wzrostu biurko i krzesło. Zbyt niskie lub zbyt wysokie skutkuje tym, że dziecko unosi lub opuszcza barki, co powoduje jeszcze większe napięcie mięśniowe i męczliwość.
- Prawidłowa pozycja podczas pisania – krzesło z oparciem, prosty kręgosłup, ręce oparte o blat biurka, stopy dotykające podłoża.
- Dopasowana pozycja zeszytu, nad którym pochylone jest dziecko. Zeszyt powinien być ułożony na linii środkowej ciała.
- Prawidłowy chwyt narzędzia pisarskiego. Długopis powinien być trzymany około 1,5-2 cm od powierzchni kartki. Należy stosować trzymanie pęsetkowe, czyli łapiemy długopis pomiędzy kciukiem a palcem wskazującym i opieramy o palec środkowy.
Ćwiczenia dla dzieci z dysgrafią
Wszystkie ćwiczenia, które rodzic wykonuje z dzieckiem w domu, warto traktować jako zabawę, a nie naukę. Pomocne są wszelkiego rodzaju zadania angażujące motorykę małą np. rysowanie, malowanie, lepienie, kopiowanie. A ponadto:- Rysowanie szlaczków, tak aby mieściły się w liniaturze.
- Kopiowanie rysunków za pomocą kalki, a następnie z pamięci.
- Odrysowywanie rysunków z padającego cienia.
- Odrysowywanie kształtów z przygotowanych szablonów.
- Kreślenie tzw. „leniwych ósemek” (ósemka leżąca) na papierze w powietrzu całą ręką.
- Łączenie kolejnych punktów jedną linią, aby uzyskać konkretny obrazek.
- Ćwiczenia palców i dłoni np. wystukiwanie melodii, rytmu, naciskanie każdym palcem oddzielnie na stół, robienie tzw. odcisków palców, zabawy „idzie rak nieborak”, „idzie kominiarz po drabinie”, udawanie gry na pianinie.
- Ćwiczenie chwytu pęsetkowego np. z użyciem gier zręcznościowych (bierki, domino). Nakręcanie zabawek ze sprężyną, sortowanie, nawlekane małych koralików. Zapinanie i odpinanie małych guzików, spinaczy do bielizny, wyszywanie, szydełkowanie, robienie na drutach.
- Ćwiczenia manualne (zarysowywanie, zamalowywanie dużych powierzchni farbami, wydzieranie, naklejanki, wycinanie nożyczkami, zabawy z plasteliną, modeliną, masą solną).
- Zabawy z wykorzystaniem piasku kinetycznego, ryżu, grochu.
- Budowanie, piętrzenie konstrukcji z klocków.
Dlaczego dziecku z diagnozą dysgrafii tak trudno pisać?
Kiedy dziecko uczy się pisać (zwykle w klasie I-III SP) to zastanawia się nad graficzną stroną liter, zanim przelej je na papier. Zazwyczaj też, kiedy pisze to po cichu, wypowiada pisaną literkę, ponieważ to ułatwia jej zapamiętanie. Uczeń z dysgrafią ma tak zawsze, czyli bez względu na to, w której jest klasie, za każdym razem musi sobie przypomnieć graficzną stronę litery. Oczywiście im dłużej i intensywniej ćwiczy, tym łatwiej i szybciej pisze. W tej sytuacji rolą rodzica jest niedokładanie dziecku napięcia, czyli:- niepośpieszanie pisania,
- niekaranie za nieestetyczne pismo, np. wyrywaniem strony z zeszytu z poleceniem, żeby dziecko przepisało tekst, ale tym razem ładniej,
- niekrytykowanie czy ośmieszanie, że pisze „jak kura pazurem”.
Dzisiejsza edukacja wymaga od ucznia szybkiego tempa pracy. Dziecko, które pisze wolniej nie jest w stanie nadążyć za tokiem lekcji. Jak usłyszałam od jednej uczennicy z IV klasy: „W szkole nie ma czasu na myślenie, trzeba szybko pisać i robić zadania”. Często, aby właśnie zdążyć na czas uczeń nie jest w stanie opanować jakości pisania. Dziecko ze zdiagnozowaną dysgrafią tym bardziej. Dlatego powinno mieć ono więcej czasu na wypowiedź pisemną, a jeśli to dla niego pomocne, to warto mu umożliwić pisanie większych prac na komputerze. Rodzic może zadbać o to, aby taki zapis pojawił się we wskazaniach dla nauczyciela w opinii z poradni psychologiczno- pedagogicznej.
Literatura:
- https://www.zycieszkoly.com.pl/artykul/specyficzne-trudnosci-w-nabywaniu-umiejetnosci-pisania dostęp 28.12.2021
- https://kreatywnymokiem.pl/dysgrafia-czy-to-tylko-problemy-z-pisaniem-strefa-eksperta/ dostęp 28.12.2021
Marzena Jasińska
Trener, dyplomowany coach, doradca rodzinny. Od lat wspiera rodziców w konsultacjach indywidualnych oraz warsztatach psychoedukacyjnych. Swoją pracę opiera na filozofii Jespera Juula, założeniach Rodzicielstwa Bliskości oraz Porozumienia Bez Przemocy. Specjalizuje się w zakresie neurodydaktyki oraz uczenia się uczniów. Ekspert rozwoju osobistego, komunikacji, negocjacji. W swojej pracy zajmuje się także tematyką mediacji szkolnych, procesów grupowych, zarządzania zmianą w organizacji i zarządzania zespołem. Prywatnie mama dwóch dorosłych synów.
Interesuje Cię ta tematyka? Przeczytaj również: