W związku z koronawirusem zamknięto szkoły i przedszkola oraz wiele firm. Zarówno dzieci, jak i rodzice zostają w domu i uczą się lub pracują zdalnie, przebywając na tzw. home office. Jest to sytuacja niespotykana i nieporównywalna z niczym do tej pory. Część z rodziców wykonywała już swoją pracę z domu, ale teraz musi równocześnie opiekować się dziećmi. Wielu z nas napotyka na co dzień trudności w pogodzeniu tych dwóch rzeczywistości: swoich obowiązków zawodowych oraz pomocy dzieciom w lekcjach czy opieki w postaci zabawy. Czy wiesz, czego dzieci mogą się nauczyć, obserwując zdalnie pracującego rodzica?

Home office oczami Polaków

Praca zdalna nie jest czymś nowym dla rodziców. W 2018 roku pojawił się raport The Remote Future, który przedstawiał opinie Polaków na temat pracy w domu. Z raportu wynika, że 1/3 pracowników ma już doświadczenia w home office. 70% z badanych deklaruje, że chciałaby mieć możliwość pracy zdalnej przynajmniej przez określony czas. 95% pracujących zdalnie ocenia pozytywnie lub bardzo pozytywnie taki rodzaj pracy. Teraz jednak musimy to pogodzić z faktem, że w domu również zdalnie pracuje nasz współmałżonek, a obok nas biegają krzyczące, domagające się uwagi dzieci. No właśnie, czy tak to musi wyglądać? Okazuje się, że dużo zależy od tego, jak sobie ułożymy pracę i jakie wdrożymy zasady na czas kwarantanny. 

O co warto zadbać?

1. Porozmawiaj z dzieckiem i opowiedz mu, na czym polega teraz Twoja praca i dlaczego wykonujesz ją w domu. Każdego dnia mów o ważnych zadaniach, które masz do wykonania i podkreślaj, czego potrzebujesz, żeby je zrealizować (np. ważny telefon, wideokonferencja itp.). W niektórych rodzinach sprawdza się zasada „zamkniętych drzwi”, czyli jeśli drzwi do pokoju, w którym pracuje rodzic, są zamknięte, to że nie można tam wchodzić i przeszkadzać. Czego dziecko uczy się w tej sytuacji? Pracując w ten sposób, pozwalasz mu zrozumieć, na czym polega i jak może wyglądać przygotowanie do pracy, ale również dajesz przykład odpowiedzialności i pracowitości. 

2. Warto wspólnie z dzieckiem opracować harmonogram dnia, w którym będzie jasno określone co, kto i kiedy robi. Taka struktura dnia uczy dzieci planowania i ustalania priorytetów. W harmonogramie zaplanuj czas na odrabianie lekcji, na swoją pracę, na zabawę z dzieckiem, na wspólne spędzanie czasu z rodziną np. gotowanie, dbanie o czystość w mieszkaniu czy korzystanie z technologii itp.

3. Koniecznie codziennie po wstaniu z łóżka ubierz się tak, jak wychodzisz do pracy, a dzieci tak, jak wychodzą do przedszkola czy szkoły. Praca czy nauka w piżamie nie służy dobrej efektywności. Twoje dzieci między innymi po stroju poznają, czy jesteś jeszcze w pracy czy już ją skończyłeś. Przekazujesz wówczas dziecku komunikat, że poważnie traktujesz swoje obowiązki, niezależnie od miejsca, w którym je wykonujesz.

4. Zjedz wspólnie z dzieckiem śniadanie. Zadbaj o to, aby był to przyjemny czas, zwłaszcza, że być może na co dzień nie możecie pozwolić sobie na wspólny poranny posiłek. Śniadanie w nastroju radości pozwoli Wam naładować się energią na resztę dnia. Aby tak było, bardzo ważne jest nie tylko to, co mamy na stole, ale też atmosfera, jaka przy nim panuje. Pamiętaj, że za tę kwestię odpowiadają głównie dorośli. Pisze o tym Jesper Juul w swojej książce pt. „Uśmiechnij się, siadamy do stołu”.

5. Jasno ustal w domu dwie sfery:

• sfera praca/nauka,
• sfera dom/odpoczynek, wspólny czas, zabawa 

oraz w miarę konkretne godziny przebywania w danych sferach. Uczymy w ten sposób dzieci, że każdy ma swoje obowiązki, którymi musi się zająć.

Czego dzieci się przy tym nauczą?

Umiejętności, których może nauczyć się Twoje dziecko obserwując Cię, kiedy pracujesz zdalnie:

• Panowanie nad tzw. trudnymi emocjami, czyli np. lęk, niepokój, obawy. Każdy z nas w obecnej sytuacji odczuwa mniejszy lub większy lęk. Jako dorośli mamy zasoby (a przynajmniej powinniśmy mieć), by radzić sobie z emocjami i zachować spokój. Dzieci obserwując nas, uczą się jak stawić temu czoła. To ważna umiejętność na przyszłość, ponieważ z pewnością nasze dzieci spotkają się w dorosłym życiu z różnymi trudnościami i będą niejednokrotnie przeżywać niepokój czy lęk.

• Planowanie, ustalanie harmonogramów, określanie priorytetów, stawianie sobie celów. Aby praca zdalna, nauka i zabawa dzieci przebiegały bez większych zakłóceń, konieczne jest ustalenie codziennego planu działań. Pytanie, które zadamy sobie i dziecku to: jak będzie wyglądać nasz dzisiejszy dzień, co jest dziś ważne, a co nie? Warto pamiętać, że to plan jest dla nas, a nie my dla planu i nie należy się frustrować, że nie jest on idealny albo że robimy od niego jakieś odstępstwa. Harmonogram dnia nie powinien być dla nas dodatkowym obciążeniem.

• Akceptacja i pozwalanie sobie na przeżywanie smutku, żalu, złości. Pokazuj dziecku, jak można sobie z nimi poradzić w konstruktywny sposób np. poprzez medytację, uważne oddechy, przyjemności, rozmawianie o emocjach. Kiedy rodzic jest spokojny i wyregulowany, daje też spokój swojemu dziecku. 

• Bycie pomocnym. Pozwól dziecku na to, by było Twoim asystentem. Będzie to dla niego dobra lekcja współpracy i odpowiedzialności. Oczywiście nie chodzi o to, żeby dziecko wykonywało pracę za Ciebie, ale by pomogło Ci w zadaniach mniej wymagających, np. sortowanie dokumentów, przepisanie czegoś w dokumencie tekstowym, zrobienie korekty stylistycznej itp. Pomoc dziecka i wspólna praca jest też elementem wzmacniającym relacje. Tobie dziecko pomoże w segregowaniu dokumentów, a Ty pomożesz jemu w np. napisaniu wypracowania z języka polskiego. 

• Gotowania i zasad dobrego żywienia. Być może, jak nigdy dotąd, masz okazję w spokoju i uważności pokazać dziecku, co znaczy zdrowe odżywianie i jak zadbać o zbilansowaną dietę w ciągu dnia. 

• Zasady oddzielania pracy od życia rodzinnego. Praca zdalna może powodować zlewanie się obowiązków domowych z zawodowymi. Dlatego też pokaż dziecku, że potrafisz oddzielić czas na godziny home office i te spędzone z rodziną. Dzięki temu dziecko może nauczyć się, jak nie przynosić pracy do domu i oddzielić czas na pracę i na rodzinę. Nauczy to też nasze dzieci samodyscypliny. Praca zdalna wymaga dobrej organizacji i trzymania granic między wykonywaniem obowiązków zawodowych a gotowaniem, nastawianiem prania czy sprzątaniem.

Warto pamiętać, że praca zdalna nie może polegać na tym, że przez cały dzień bawisz się z dzieckiem, odrabiasz z nimi lekcje, potem gotujesz, sprzątasz, prasujesz, a w nocy siadasz do swojego laptopa i pracujesz. Podziel się obowiązkami ze swoimi domownikami, z dziećmi również. To nauczy je pomocy i myślenia o innych. Ustal, kto robi śniadanie, kto sprząta, kto wkłada talerze do zmywarki itp. Przy okazji dzieci zobaczą, że każda czynność jest ważna dla wspólnego funkcjonowania. Dajmy też dzieciom czas na to, by same zajęły się sobą. Uruchomi to kreatywność i pomysłowość, a to przecież kolejne ważne umiejętności na przyszłość.





Literatura:

• https://www.spidersweb.pl/2020/03/praca-zdalna-home-office-poradnik.html - dostęp 10.04.2020
• Raport The Remonte Future. Rynek pracy zdalnej a oczekiwania pracodawców, edycja Polska 2018 r. 

Marzena Jasińska
Trener, dyplomowany coach, doradca rodzinny. Od lat wspiera rodziców w konsultacjach indywidualnych oraz warsztatach psychoedukacyjnych. Swoją pracę opiera na filozofii Jespera Juula, założeniach Rodzicielstwa Bliskości oraz Porozumienia Bez Przemocy. Specjalizuje się w zakresie neurodydaktyki oraz uczenia się uczniów. Ekspert rozwoju osobistego, komunikacji, negocjacji. W swojej pracy zajmuje się także tematyką mediacji szkolnych, procesów grupowych, zarządzania zmianą w organizacji i zarządzania zespołem. Prywatnie mama dwóch dorosłych synów.