Nieobowiązkowe prace domowe w szkole podstawowej #szkoła
Dziecko niepełnosprawne – jak zaopiekuje się nim szkoła
Edukacja włączająca ucznia i pomoc dla rodziców
Kształcenie, wychowanie i opiekę dla uczniów niepełnosprawnych organizuje się w integracji z uczniami pełnosprawnymi, w ramach tzw. edukacji włączającej. Warto podkreślić, że rolą specjalistów diagnozujących dziecko jest udzielenie pomocy rodzicom,Kiedy mówimy o niepełnosprawności?
Niepełnosprawności zostały opisane w Międzynarodowej Klasyfikacji Chorób ICD-10 i na tej podstawie zespoły orzekające wydają orzeczenia o potrzebie kształcenia specjalnego dla dzieci:- słabowidzących, niewidzących,
- słabosłyszących, niesłyszących,
- z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu lekkim, umiarkowanym, znacznym,
- z niepełnosprawnością ruchową, w tym afazją,
- z autyzmem w tym z Zespołem Aspergera,
- dla dzieci z niepełnosprawnościami sprzężonymi, czyli przynajmniej dwoma występującymi łącznie.
Jak długo uczeń może kontynuować naukę?
Jeżeli uczeń realizuje kształcenie specjalne na podstawie orzeczenia, może pobierać naukę maksymalnie do końca roku szkolnego, w tym roku kalendarzowym, w którym kończy:- 20 rok życia w przypadku szkoły podstawowej,
- 24 rok życia w przypadku szkoły ponadpodstawowej.
Jakie są obowiązki szkoły?
Szkoła powinna zapewnić uczniom realizację obowiązkowych zajęć edukacyjnych. W momencie, kiedy rodzice dziecka niepełnosprawnego przedstawią dyrektorowi orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego, szkoła ma obowiązek zapewnić:1. Realizację zaleceń zawartych w orzeczeniu o potrzebie kształcenia specjalnego w postaci zajęć rewalidacyjnych odpowiednich do niepełnosprawności i ograniczeń ucznia.
Zajęcia te powinny być prowadzone przez specjalistę danej niepełnosprawności. Natomiast główne kierunki oddziaływań rewalidacyjnych powinny zmierzać do optymalnego usprawniania i rozwijania tych wszystkich funkcji psychicznych i fizycznych, które są najsilniejsze i najmniej uszkodzone, a z drugiej strony do optymalnego korygowania funkcji zaburzonych. Skuteczność rewalidacji w dużej mierze zależy od specjalistów pracujących z uczniem. Niezwykle ważne jest, aby z dzieckiem pracował terapeuta wykwalifikowany, mający przygotowanie do danej niepełnosprawności.
- Tyflopedagog rzetelnie poprowadzi naukę orientacji przestrzennej i poruszania się oraz naukę systemu Brailleʼa lub innych alternatywnych metod komunikacji dla ucznia niewidomego.
- Surdopedagog będzie dynamizował rozwój dziecka słabo słyszącego lub niesłyszącego, uczył języka migowego.
- Pracę rewalidacyjną uczniów niepełnosprawnych intelektualnie będzie stymulował oligofrenopedagog.
- Ucznia niepełnosprawnego z zaburzeniami mowy lub jej brakiem poprowadzi logopeda lub neurologopeda.
- Zajęcia rozwijające umiejętności społeczne i komunikacyjne – w przypadku ucznia z autyzmem, w tym z zespołem Aspergera powinien prowadzić terapeuta z kwalifikacjami do diagnozy i terapii osób z autyzmem.
- Dziecko niepełnosprawne ruchowo powinno być stymulowane przez rehabilitanta lub fizjoterapeutę w celu usprawniania motorycznego.
Mogą być to odpowiednie oznaczenia przestrzeni szkoły, klasy np. piktogramy, „ścieżka” dotykowa, likwidacja barier architektonicznych – podjazdy, dostęp do pomocy, szafek, szuflad w przypadku dziecka poruszającego się na wózku. Dziecko niewidzące będzie potrzebowało nakładek, podpórek, pulpitu, maszyny brajlowskiej, a niesłyszące komputera, planszy, obrazków itp.
Dostosowanie warunków pracy w klasie będzie się mocno wiązało z poznaniem przez nauczycieli potrzeb dziecka. Wychowawca powinien zadbać o odpowiednie miejsce w klasie, właściwe źródło światła, niski poziom hałasu, uwzględnić przerwy w pracy, możliwości wyciszenia się ucznia i relaksu. Jeżeli uczeń realizuje obowiązek szkolny w klasie integracyjnej, powinien mieć zapewnione wsparcie ze strony nauczyciela współorganizującego procesy edukacyjne.
Inna jest sytuacja ucznia z niepełnosprawnością uczącego się w klasie ogólnodostępnej ponieważ w przypadku ucznia z autyzmem, zespołem Aspergera i niepełnosprawnościami sprzężonymi rodzice mogą ubiegać się o zatrudnienie dodatkowego specjalisty z kwalifikacjami, który w zależności od poziomu funkcjonowania dziecka wspomaga go w edukacji, pomaga zrozumieć sytuacje społeczne zachodzące w klasie, zapewnia bezpieczeństwo, reaguje na zachowania trudne, dostosowuje materiał do możliwości ucznia we współpracy z nauczycielem prowadzącym.
3. Zajęcia specjalistyczne typu: korekcyjno-kompensacyjne, logopedyczne, rozwijające kompetencje emocjonalno-społeczne oraz inne o charakterze terapeutycznym.
Najczęściej zajęcia w ramach pomocy psychologiczno-pedagogicznej określone są w orzeczeniu i wypływają bezpośrednio z przeprowadzonej kompleksowej diagnozy. Jednakże przy opracowaniu indywidualnego programu edukacyjno-terapeutycznego IPET (w tym procesie powinni uczestniczyć rodzice), mogą pojawić się potrzeby realizacji innych zajęć specjalistycznych. Wówczas zadaniem szkoły jest stworzenie warunków do organizacji dodatkowych form zgodnie z IPET-em. W wielu szkołach zatrudniony jest pedagog szkolny lub psycholog, warto więc korzystać z ich wiedzy i pomocy w sprawach ważnych, dotyczących rozwoju dziecka.
4. Integrację uczniów ze środowiskiem rówieśniczym, w tym z uczniami pełnosprawnymi nie tylko podczas zajęć edukacyjnych, ale również przy organizacji projektów edukacyjnych, spotkań klasowych, uroczystości szkolnych.
To niezwykle ważne zadanie szkoły, przynoszące obopólne efekty, z jednej strony prawidłowo rozwijające sferę emocjonalno-społeczną ucznia niepełnosprawnego, a z drugiej uczące szacunku do osób niepełnosprawnych i tolerancji inności oraz umiejętności komunikowania się bez ograniczeń.
5. Przygotowanie uczniów do samodzielności w życiu dorosłym.
To kolejne z ważnych zadań nauczycieli. Szkoła jest bowiem laboratorium wszelkich sytuacji życiowych, których doświadczają dzieci. Tutaj uczą się współpracy, działania w grupie, rywalizacji, doświadczają sukcesów i porażek oraz uczą się strategii radzenia z trudnościami i wyzwaniami. Każde dziecko ma wrodzony, naturalny pęd do aktywności, dlatego szkoła ma za zadanie wspieranie uczniów w różnych formach działania. To one przygotowują ucznia do zadań w życiu dorosłym, spełniania różnych ról społecznych i kształtowania poczucia własnej wartości.
Rodzice dzieci niepełnosprawnych mogą korzystać z szerokiego wachlarza form pomocy i wsparcia w szkole. Przepisy prawa nakładają na placówki oświatowe szereg zadań i obowiązków dotyczących integracji i rewalidacji. Wiele szkół we współpracy z rodzicami realizuje programy terapeutyczne dostosowane do potrzeb i możliwości ucznia, wtedy rodzice są partnerami. Równocześnie prowadzone zajęcia i oddziaływania przynoszą efekty, jeżeli obejmują każde środowisko, w którym funkcjonuje uczeń, a więc szkołę, klasę, rówieśników i rodzinę.
Marzena Agnieszka Łata
Logopeda, pedagog, specjalista w zakresie autyzmu. Posiada wieloletnie doświadczenie w zarządzaniu zasobami ludzkimi. Specjalizuje się w prowadzeniu szkoleń rad pedagogicznych, kadry zarządzającej, prowadzi mediacje, szkołę dla rodziców, trening zastępowania agresji. Pracuje metodami coachingowymi, jest doradcą w kompetencjach kluczowych. Prywatnie pasjonatka gór i pieszych wycieczek, uwielbia szkicować portrety w ołówku oraz czytać kilka książek równocześnie, łącząc thrillery psychologiczne, powieści biograficzne i inspirujące historie, których wspólnym mianownikiem jest wytrwałość, nadzieja i siła.
Interesuje Cię ta tematyka? Przeczytaj również: