Dla rodziców szkolny dress code może być nie lada wyzwaniem. Jakie dylematy może stwarzać szkolna garderoba? I jakie w tym zakresie obowiązują zasady?

Bunt!

Kiedy stosuje się zakazy, pojawia się opór. Część młodzieży i rodziców sprzeciwia się ograniczeniom. Z drugiej strony padają głosy, że ujednolicenie ubioru w szkole to zmiana w dobrym kierunku. Część placówek opracowuje wytyczne dotyczące stroju podobne do tych w korporacjach. Czy szkoła jest miejscem pracy i dyscypliny? A może powinna być miejscem, które daje możliwość indywidualnej ekspresji?

Zakaz noszenia przezroczystych tkanin, ramiączek, dekoltów – to norma. Podobnie jak nakaz, aby wszelkie materiały noszone bezpośrednio na ciele były kryjące. Nie wydają się to duże wymagania. Niektóre ubrania mogą przecież powodować rozproszenie uwagi. Odkryte brzuchy czy wyzywające stroje z pewnością nie ułatwiają nauki. Gdyby wytyczne kończyły się w tym miejscu, byłaby szansa, że zgodzą się na nie wszystkie zainteresowane strony. Czego jeszcze wymagają regulaminy szkolne?

Mundurek w świetle prawa

Regulaminy szkół dyktują uczniom, jak mają się ubrać. Art. 99 i 100 ustawy z dn. 14 grudnia 2016 r. Prawo Oświatowe uregulował kwestie związane z wprowadzaniem jednolitego stroju szkolnego. Dyrektor szkoły na wniosek własny, rady szkoły, rady rodziców i rady pedagogicznej lub samorządu uczniowskiego może wprowadzić „szkolny dress code” – czyli zbiór norm dotyczący ubioru ucznia. Spektrum nakazów i zakazów może być bardzo szerokie. W jednej z polskich szkół odebrano uczennicom kosmetyki… Skóra nie oddycha, szkoła to nie zabawa weselna – mówiono, prosząc uczennice o zmycie makijażu w łazience. W kolejnej, argumentując profilaktyką wszawicy, nakazano wiązać włosy.

Szorty wyłącznie na sali gimnastycznej

W strojach szkolnych nieodmiennie wymaga się tego samego – czystości i estetyki. Mniej restrykcyjne szkoły proszą o umiarkowanie w kolorze, przy zachowaniu osobistych upodobań ucznia do stylu – klasycznego lub sportowego. Inne wprowadzają bardziej szczegółowe wytyczne. Często spotykane jest wymaganie utrzymania stroju w „kolorach szkoły”. Wówczas koszule, swetry, bluzy, a w okresie letnim T-shirty obowiązkowo muszą być np. granatowe. W niektórych typach szkół wciąż możemy spotkać mundurki.

Zróżnicowana jest szczegółowość regulaminów szkolnych. Niektóre wprowadzają obowiązek noszenia stroju np. podczas zajęć pozalekcyjnych na ternie szkoły, w momencie przychodzenia do szkoły i opuszczania jej murów. Czasem poruszane są kwestie obchodzenia się ze strojem. Ubranie nie może być noszone na ręku, przewieszone przez ramię. Strój musi być traktowany z szacunkiem. Często wytyczne poruszają kwestię szortów, które poza salą gimnastyczną są całkowicie zakazane. Padają również sformułowania ogólne np. ubranie musi zakrywać cały tułów.

Innymi prawami rządzą się uroczystości, egzaminy, konkursy i inne okoliczności, podczas których uczeń reprezentuje szkołę. Te wciąż wymagają tzw. stroju galowego. Króluje ponadczasowa elegancja: białe koszule, ciemne spodnie lub spódnice.

Torby, plecaki i odzież „na gładko”

Ważnymi elementami ubioru są nadruki, napisy, emblematy. Nie mogą być prowokacyjne, wulgarne i obraźliwe. W zależności od typu szkoły, czasem za prowokacyjny akcent uznane mogą być np. ćwieki. Restrykcjom podlegają również dodatki, ozdoby, torby czy plecaki. W kwestii biżuterii „regulaminowo” obowiązuje minimalizm – jeśli kolczyki, to tylko jedna para. Dyskretne, krótkie, skromne. Czasem dopuszczalne są delikatne ozdoby na przegubach dłoni i palcach. Prawie we wszystkich szkołach absolutnie zakazane są percingi (przekłuwanie i ozdabianie ciała w miejscach innych niż uszy) oraz tatuaże.

Wg niektórych regulaminów chusty, korale, duże ozdoby, apaszki, wszelkie nakrycia głowy (kaptury, kapelusze) – są niewskazane. Na pewno trzeba zapomnieć o łańcuchach, agrafkach czy kolcach. Szkolne dress code’y często też informują, że jeśli chcemy nosić dodatki, musimy zachować umiar w ich doborze.

Jak od fryzjera

We fryzurach zwykle obowiązuje dowolność w długości i kształcie. Zawsze muszą być one czyste i starannie uczesane. Często wprowadza się restrykcje zabraniające koloryzacji, zmiany struktury włosa, przycinania i układania ich w sposób kojarzący się z subkulturami. Włosy długie układamy tak, aby nie przeszkadzały w pracy na lekcji, jednak tylko część szkół dopuszcza żel we włosach.

Regulaminy mówią też o makijażu. Upiększając twarz, nie wolno: malować ust, używać cieni, tuszować rzęs. Wolno stosować bezbarwne pomadki, a w celach zdrowotnych – dyskretnie używać fluidu. Paznokcie malować można, ale tylko lakierem bezbarwnym. Tipsy, wzory i kolory w większości wytycznych są zakazane.

Ekspresja indywidualności

Szkoła powinna dawać przestrzeń na indywidualność! – twierdzą przeciwnicy regulacji. Czy mają racje? Zwolennicy regulaminów zwracają uwagę na inne kwestie. Właściwy ubiór to wyraz szacunku do obowiązujących w szkole zasad. Strój podkreśla kompetencje ucznia, wzbudza zaufanie. Placówki opracowując regulaminy szkolnego dress code’u, kierują się zasadą, że w szkole najważniejsza jest nauka. Jednak czy sprzyjają jej związane włosy?

Bywają szkoły, w których nie wolno nosić kolorowych ubrań, a stroje uczniów przypominają te z konduktu żałobnego. Bywają również takie, które planują wolne od restrykcji na cały rok szkolny z góry. Specjalnie wyznaczone „dni wolne od dress codu” to np. andrzejki, walentynki czy Dzień Kobiet. Jeżeli wypadają w dzień wolny, „świętem własnego stroju” jest najbliższy dzień zajęć dydaktycznych.

Wiele szkół zdecydowało się wprowadzić minimalną normalizację, gdyż uczniowie mają prawo być różni i wyrażać się poprzez własny wygląd. Indywidualizm eksponowany poprzez strój jest mniej groźny niż inne formy zwracania na siebie uwagi. Czas eksperymentów z ubiorem jest naturalnym etapem w rozwoju młodzieży, bywa formą eksponowania przynależności grupowej lub akcentowania własnej indywidualności i osobowości.

Przeciwdziałanie wykluczeniu

Są rodzice, dla których dress code jest ograniczeniem. Są i tacy, dla których jest pomocą. Wprowadzenie jednolitego stroju szkolnego wyklucza tworzenie się podziałów z powodu statusu materialnego. Jednolity styl ubioru porządkuje otoczenie. Skromne stroje nie rozpraszają. Wygląd schodzi na drugi plan. Osobowość, wnętrze i rozwój stają się ważniejsze od zasobności portfela. Normalizacja stroju szkolnego przeciwdziała wykluczeniu ze względu na biedę. Nie wszystkich rodziców stać na nowe, modne ubrania. Wprowadzenie wytycznych chroni przed szykanowaniem dzieci ubogie.

Dialog nie tylko o modzie

Możliwość ujednolicenia stroju szkolnego poskutkowała wprowadzeniem różnorodnych regulacji w polskich szkołach. Każda placówka edukacyjna mając wybór, znając własne środowisko, podęła decyzje w porozumieniu z własną społecznością.

Nadrzędnym powodem wprowadzenia regulaminów jest stworzenie jak najlepszych warunków do nauki. Dress code eliminuje czynniki rozpraszające. Niemniej jednak wprowadzenie zmian może spotkać się z oporem. Dialog z młodzieżą jest niezbędny, aby zrozumieli oni powody decyzji. Bez względu na zakres wprowadzanych regulacji, warto rozmawiać. Brak dialogu – rodzi veto. Rozmowa pomaga uczniom zrozumieć, że chodzi o ich dobro.

Bez względu na naszą opinię o wprowadzaniu szkolnego dress code’u, do regulaminów należy się stosować. Jeżeli strój lub wygląd ucznia budzi zastrzeżenia, dyrektor, nauczyciele i pracownicy obsługi szkoły mają prawo zwrócić mu uwagę. W przypadku niestosowania się do zaleceń wychowawca ma obowiązek uwzględnienia postawy ucznia i obniżenia oceny z zachowania.

Nie znaczy to, że powinno być szaroburo. Ważne jest, aby zachować umiar, tworząc szkolne dress cody. Odwieczna kość niezgody dotycząca unifikowania strojów szkolnych pomiędzy nauczycielami, rodzicami i uczniami – była i będzie. Ważna jest współpraca w celu wypracowania najlepszych rozwiązań. Celem nadrzędnym jest przecież edukacja!




Źródła:

• https://natemat.pl/21133,jak-sie-ubrac-na-oficjalna-uroczystosc-w-szkolach-jest-coraz-gorzej-glebokie-dekolty-mini-kwieciste-koszule
• http://edukacja.dziennik.pl/aktualnosci/artykuly/299145,elitarnosc-i-styl-nowa-twarz-mundurka.html
• Zawiadomienie o sposobie załatwienia petycji DWKI-WPB.053.16.2017.KK MEN 20.12.2017
• https://men.gov.pl/wp-content/uploads/2015/09/a.-zawiadomienie-o-sposobie-zalatwienia-petycji-20_12-1.pdf
• https://bezprawnik.pl/dress-code-w-szkole