Magiczny kuferek – przedmioty, które zachwycą każdego wnuka

Dzień Babci i Dzień Dziadka to doskonała okazja, aby trochę poszperać w rodzinnych skarbach. Zobaczmy, co wnuczęta mogą odnaleźć w dziadkowych kuferkach. Co ukryte przedmioty mówią o swoich nietuzinkowych właścicielach i czy mogą nam się przydać w opisaniu wyjątkowej relacji Dziadkowie-wnuki?

Magiczny długopis

Babcie i Dziadkowie niosą to, co bezcenne – pamięć czasów, kiedy jeszcze nas ani naszych dzieci nie było na świecie. Ich wspomnienia nie są oczywiście obiektywnym odtworzeniem przeszłości, choć obfitują w wiele prawdziwych szczegółów lub odnoszą się do konkretnych wydarzeń.  Opowieści, które przekazują Dziadkowie i pisane przez nich w wyobraźni wnucząt historie są subiektywne: radosne lub smutne, dramatyczne lub beztroskie, w zależności od tego, jak w pamięci seniorów zapisywały się minione wydarzenia.

Dziadkowie z pewnością piszą więc historię dwa razy. Po raz pierwszy, tworząc ją własnym życiem (wpływali na bieg zdarzeń, często nie tylko swojej rodziny). Po raz drugi, odtwarzając miniony czas nie tylko w umysłach, ale także w sercach własnych wnuków – wpływając na emocjonalne ustosunkowanie do przeszłości, której ich słuchacze znać nie mogą.

Niezwykła taśma filmowa

Historie, którymi dzielą się Dziadkowie, pozwalają nam dostrzec życie bliskich w określonej scenerii. Są jak, skorzystajmy z języka filmu, plan ogólny. Dostrzegamy poszczególne postacie, ale mamy także możliwość zaobserwowania miejsca akcji, zapoznania się z kontekstem zdarzeń. Dziadkowie znają ponadto rodzinne tajemnice, anegdoty, pamiętają wszystkich z czasów sprzed zmiany, którą każdy w swoim życiu kreśli inaczej. Ich opowieści niosą delikatność i miękkość. Dzięki pamięci Babć i Dziadków możemy zmienić obraz członków rodziny – w wiecznie gburowatym i zamkniętym w sobie wujku dostrzec psotnego urwisa, a we własnej mamie – wielbicielkę słodyczy lub chodzącą po drzewach chłopczycę. A gdy już jesteśmy starsi, w opowiadaniach Dziadków dostrzegamy zależności pomiędzy tym, co obecne, a tym co stało się kiedyś. I uczymy się, że sprawy czasami bywają nieoczywiste i na pewno mają swoją przyczynę.

W opowieściach Dziadków losy rodziny różnie się układają. Najczęściej Dziadkowie pokazują świat, w którym dostęp do posiadania rzeczy był trudniejszy. W swoich wspomnieniach przemycają więc ważne treści: że mniej nie znaczy gorzej lub że najprostszy przedmiot może stać się wspaniałą zabawką. W ich świecie mnóstwo jest historii, w których dzieci nieustannie o coś walczą, coś negocjują, o coś się wykłócają, z czegoś rezygnują – słowem tworzą bogate interakcje twarzą w twarz. Teraz dzieci także są w kontakcie z innymi, ale już częściej za pośrednictwem smartfonów. Żywe babcine i dziadkowe opowieści cały czas dostarczają więc bogactwa wzorców społecznych zachowań.

Zegar, który inaczej odmierza czas

W domu Dziadków chodzi magiczny zegar. Nawet jeżeli jest elektroniczny, z nowoczesnym wyświetlaczem, to i tak jest magiczny. Czas płynie tak, jak zawsze i mierzony jest tak, jak zawsze (nic się nie zmienia, godzina ma sześćdziesiąt minut), a i tak płynie wolniej. Babcie i Dziakowie mają czas na rzeczy, które tego czasu potrzebują: smażenie naleśników albo ich powolne zjadanie, robienie mebelków dla lalek, spacerowanie po parku albo chociażby wzdłuż ulicy, przeglądanie książeczek po 30 minut na każdą stronę, oglądanie baśni filmowych lub wspólną wymianę uszczelek w kranie. Dzięki magicznemu zegarowi Dziadków nie trzeba się spieszyć, a rzeczy trwają tyle, ile trwać powinny, to znaczy tyle, ile mały lub tylko trochę starszy człowiek potrzebuje. Magiczny zegar sprawia też, że czas nigdy nie jest stracony i nie ma możliwości, aby człowiek marnotrawił go na bzdury. Dziadkowie wiedzą, że proste rzeczy mają sens i nie są niepotrzebne. Ich czasomierz przywraca rangę celebrowaniu zwyczajności i codzienności.

grafika_artykul_magiczny_kuferek.jpg

Cudowna lupa

U Dziadków wszystko jest prostsze i dlatego pobyt z nimi daje radość i wytchnienie. Oni widzą inaczej. Potrafią docenić pierwszą samodzielnie wykonaną kolorowankę, zachwycić tylko pozornie niestaranną laurką, nie mówiąc już o mleczaku, który wypadł lub o obiedzie, który został tak szybko i w całości zjedzony. Przeżyty czas pozwala Dziadkom na spojrzenie z dystansu, uwolnienie się od ciężaru, który spoczywa na rodzicach (wychowania, zapewnienia wykształcenia, stawiania wymagań). Lata doświadczeń pozwalają Dziadkom na większą odporność w zderzeniu z życiowymi problemami oraz ich spokojniejszy ogląd. U Dziadków dziecko jest po prostu sobą i nie musi niczym zasługiwać sobie na akceptację czy podziw. Dziadkowie spokojnie przyjmują edukacyjne porażki, ponieważ wiedzą, że z wielu z nich można później wyjść obronną ręką. Każde miejsce na podium i poza podium w prestiżowych konkursach ich cieszy. Dają dziecku wzorzec akceptacji.

Magiczna lupa, którą Dziadkowie odnajdują poprzez życiową mądrość, pozwala im na dostrzeżenie rzeczy z odrzuceniem ambicjonalnego obciążenia. Podczas wspólnych rozmów z wnukami Dziadkowie zazwyczaj prezentują większą akceptację dla ich odmiennych poglądów lub przyzwyczajeń niż ma to miejsce w relacji z własnymi, dorosłymi dziećmi. Odnajdują w sobie tkliwość i cierpliwość. 

Intrygujący nauczycielski dziennik

To, kto trzyma dziennik, a kto się uczy, kiedyś było ściśle określone. Rodzice przekazywali swoim dzieciom tajniki zawodu lub prowadzenia domu albo gospodarstwa, fach przechodził z ojca na syna. Dzieci nie polemizowały ze starszymi, gdyż uznawano, że wiek i doświadczenie są gwarancją posiadania racji. Atrybut nauczyciela mocno trzymało w ręku pokolenie dziadków i rodziców.

Dzisiaj dziennik przechodzi z rąk do rąk. Dzieci nadal uczą się od Dziadków, ale stają się też ich nauczycielami, przede wszystkim w świecie nowoczesnych technologii. Pomimo różnicy dwóch pokoleń zmienia to relacje na bardziej partnerskie i tworzy w więzi dodatkowy element.

W relacji wnuki-Dziadkowie czerpią obie strony. Dzieci są zadowolone, bo Seniorzy dysponują deficytowym dziś czasem, no i z takim zaciekawieniem dopytują się wnuków o techniczne nowinki. Babcia i Dziadek cieszą się, ponieważ zyskują doświadczenie, że wciąż są potrzebni, że ich obecność jest ważna. Dzięki wspólnym chwilom czują się młodsi i silniejsi.

Zaskakujące niespodzianki

Choć mogłoby się wydawać, że znamy już w całości zawartość magicznych skrzynek, to zawsze powinniśmy być gotowi na niespodziankę. Kuferki Seniorów są pełne zaskoczeń, ponieważ dzisiejsi Dziadkowie z uporem przełamują stereotypy na swój temat. Są aktywni, często interesują się sportem, podróżują, prowadzą bogate życie towarzyskie. Nie chcą zamykać się w czterech ścianach. Nieustannie przesuwają granice tego, co wypada lub czego nie wypada zrobić. Pokazują różnicę pomiędzy wiekiem metrykalnym a wiekiem ducha i często, na szczęście, za nic mają nasze wyobrażenia na temat tego, jak powinni funkcjonować. Bywają żywym dowodem na względność wynikających z tradycji lub przyzwyczajeń ograniczeń. Mogą swoje wnuki uczyć nonkonformizmu i walczenia o własne marzenia.

Kuferek, który jest zawsze otwarty

Magiczne kuferki Dziadków nie są nigdy zamykane na cztery spusty. Ich zawartość ciągle się zmienia. Inne rzeczy odnajdą w kuferkach wnuki – małe dzieci, inne nastolatki. Coś innego wyciągną wnuki dorosłe. Ocena tego, co otrzymujemy w wyjątkowej relacji z Dziadkami, zmienia się, gdy zostajemy rodzicami. Wzrastanie własnych dzieci buduje w nas świadomość, że bierzemy udział w pokoleniowej sztafecie. Bliskość Babci i Dziadka pozwala nam bez lęku obejrzeć się za siebie i poczuć siłę tych, którzy trudzili się wcześniej. Nawet nie uświadamiamy sobie, jakie to jest ważne.

Dzień Babci i Dzień Dziadka warto świętować. Dać tak bliskim nam osobom dowód, że są przez nas doceniane i szanowane. I oczywiście zastanowić się nad tym, co Babcia i Dziadek mogą odnaleźć dla siebie w naszym kuferku. Jeżeli o czymś zapomnieliśmy – bez zwłoki to nadrobić. Na pewno już teraz możemy włożyć do magicznej skrzynki słowa „Dziękuję”.



Magdalena Bucior
Psycholog, oligofrenopedagog, nauczyciel dyplomowany z 20-letnim stażem pracy na łącznie trzech etapach edukacyjnych: nauczania przedszkolnego i wczesnoszkolnego, klas IV—VI oraz gimnazjum. Współtworzy i realizuje programy wychowawcze i programy profilaktyki. Realizuje warsztaty umiejętności wychowawczych dla rodziców i nauczycieli szkół i przedszkoli. Specjalizuje się w poradnictwie psychologicznym oraz we wspieraniu rozwoju intelektualnego i psychospołecznego dzieci z niepełnosprawnością.


Interesuje Cię ta tematyka? Przeczytaj również:

Najbardziej aktualne artykuły: