Bez świetlicy szkolnej większość z nas nie wyobraża sobie zaplanowania czasu swoich dzieci w ciągu tygodnia pracy. Faktycznie trudno pogodzić obowiązki zawodowe z lekcjami dzieci, które często kończą się wczesnym popołudniem lub nie zaczynają o godzinie ósmej. Czy to oznacza, że powinniśmy mieć wyrzuty sumienia lub martwić się, że nie zapewniamy naszemu dziecku odpowiedniej opieki? Absolutnie nie! Przekonajmy się, że czas spędzony przez uczniów na świetlicy może być  wypełniony interesującymi zajęciami i przede wszystkim bezpieczny.

Świetlica szkolna w świetle nowych wyzwań

W ciągu ostatnich lat zmieniające się warunki społeczno-ekonomiczne sprawiły, że świetlica zaczęła pełnić ważniejszą rolę w życiu rodziców i uczniów. W większości rodzin pracuje oboje rodziców, niejednokrotnie też praca oraz czas potrzebny na dojazd do niej trwają znacznie dłużej niż standardowe 8 godzin. Trudno jest wtedy pogodzić dzień pełen obowiązków z opieką nad dzieckiem – szczególnie, gdy kończy ono zajęcia lekcyjne znacznie wcześniej niż my pracę.
Społeczeństwo, w którym żyjemy, jest lepiej wykształcone i stale się rozwija. Dzięki temu posiada większą wiedzę, która pociąga za sobą wzrost wymagań wobec szkoły, a tym samym  świetlicy, która jest jej częścią. Pragniemy, aby nasze pociechy brały udział w wartościowych zajęciach, które jednocześnie będą dostosowane do ich wieku i umiejętności. Nie bez znaczenia jest też bezpieczeństwo dzieci, na które coraz więcej z nas zwraca szczególną uwagę. Nauczyciele oraz dyrektorzy szkół mają świadomość, że w ostatnim czasie coraz większa odpowiedzialność ciąży na świetlicach szkolnych i starają się temu wyzwaniu sprostać.

Świetlica to nie tylko „przechowalnia”

  Pobyt dziecka w świetlicy przestaje być postrzegany jako przymus wynikający z braku domowej opieki w czasie pozalekcyjnym. Staje się raczej szansą na uzyskanie przez dziecko doświadczeń sprzyjających jego harmonijnemu rozwojowi. Wynika to z faktu, że większość szkół przestała marginalizować świetlice i postawiła na ich udoskonalenie. Nauczyciele mają świadomość, że jest to miejsce, które przez wiele godzin zastępuje uczniom dom. Wpływa to na sposób organizacji zajęć świetlicowych, które umożliwiają dzieciom zaspokojenie rzeczywistych potrzeb i pozytywnie wpływają na ich rozwój społeczny. Wychowawcy świetlicy szukają ciekawych i nowych metod pracy, biorąc przy tym pod uwagę zainteresowania uczniów.

Głównym zadaniem świetlicy jest organizacja czasu wolnego dzieci pozostających na terenie szkoły przed lekcjami lub po ich zakończeniu, zapewnienie opieki wychowawczej, rozwijanie zainteresowań i uzdolnień wychowanków. Ale pełni ona również ważną funkcję społeczną. Podczas zajęć świetlicowych uczniowie stale przebywają w grupie, dzięki czemu ćwiczą swoje umiejętności interpersonalne, a skuteczne komunikowanie się i umiejętność zachowania się w grupie są przecież rodzajem sztuki. Zajęcia i zabawy zespołowe są też dobrym treningiem empatii. Niejednokrotnie to nauczyciel świetlicy może/ma szansę jako pierwszy dostrzec problemy dziecka, jego szkolne lub koleżeńskie niepowodzenia i poinformować o tym rodziców. Często na świetlicy prowadzone są zajęcia psychoterapeutyczne, które niekoniecznie muszą być kierowane wyłącznie do uczniów z rodzin dysfunkcyjnych. Nauczyciele świetlicy chętnie wykorzystują bajkoterapię lub muzykoterapię, ponieważ swobodny i zabawowy charakter zajęć świetlicowych sprzyja kształtowaniu wyobraźni i postaw twórczych. Zabawy ruchowe i działalność plastyczna spełniają ważną rolę terapeutyczną – rozładowują napięcie emocjonalne, dają ujście dla energii, uspokajają i odprężają. Pozwalają poczuć smak zwycięstwa nawet tym uczniom, którzy na co dzień mają trudności w nauce. Zajęcia ruchowe i wycieczki na stałe wpisały się w plan pracy wielu świetlic. Zajęcia te uczą samodzielności, dyscypliny i inicjatywy, jednoczą i aktywizują grupę, rozbudzają zainteresowania sportowe i turystyczne. Czas spędzony na świetlicy ma także znaczenie wychowawczo-zdrowotne ze względu na ruch na świeżym powietrzu, kiedy pogoda temu sprzyja, ale i z racji spożywania przez ucznia podczas pobytu w świetlicy posiłków. Jest to okazja, by nauczyć dziecko zarówno higieny, jak i estetyki, które związane są z kulturą jedzenia, a także by poznać jego preferencje żywieniowe. Zajęcia świetlicowe są ważnym łącznikiem między działaniami rodziny i szkoły w wychowaniu dziecka.

Świetlica też ma swoje zasady i warto je znać

Dobrze, aby współpraca na linii rodzic – świetlica układała się pomyślnie. Wpłynie to pozytywnie na funkcjonowanie świetlicy, a tym samym na dzieci, które spędzają tam czas. Poznajmy zatem zasady i przepisy, które obowiązują w świetlicy naszej szkoły. Jeżeli sami będziemy je znali i rozumieli, będziemy mogli wspierać wychowawców w procesie wdrażania dzieci do ich przestrzegania. Niewątpliwie wpłynie to na komfort oraz bezpieczeństwo naszych pociech.

Zapoznajmy się również z harmonogramem uroczystości świetlicowych i starajmy się aktywnie uczestniczyć w wydarzeniach lub w przygotowaniach do nich. Uczestnictwo w życiu szkolnym naszych dzieci – szczególnie gdy ze względu na pracę musimy pozostawiać je pod opieką pracowników świetlicy – jest dla nich bardzo ważne. Nie tylko daje nam wgląd w kierunki zainteresowań i rozwoju naszych dzieci, ale również pozwala uczestniczyć w procesie kształtowania się ich pasji i zainteresowań.

Wiele zadań świetlicy – czy to nie wpłynie negatywnie na bezpieczeństwo dzieci?

Zapewnienie opieki wychowawczej, organizacja czasu wolnego, pomoc w odrabianiu zadań domowych, rozwijanie zainteresowań i uzdolnień podopiecznych – nietrudno zauważyć, że na wychowawcy świetlicy spoczywa wiele obowiązków. Nie są  to łatwe zadania, bo podczas swojej pracy nauczyciel musi przestrzegać przepisów dotyczących funkcjonowania świetlicy szkolnej i zgodnie z nimi prowadzić dokumentację. Pojawia się zatem pytanie – czy wychowawca pochłonięty poprawnym uzupełnianiem dziennika świetlicy będzie w stanie zapewnić uczniom odpowiednią opiekę? Czy powinniśmy mieć obawy, że w natłoku zajęć nauczyciele zaniedbają nasze dzieci lub – co gorsza – nieodpowiednio zadbają o ich bezpieczeństwo? Wiele szkół, dostrzegając ten problem, szuka jego najlepszego rozwiązania. W efekcie decydują się na system do zarządzania świetlicą, który odciąża nauczyciela, dzięki czemu może on zająć się tym co najważniejsze – pracą z dziećmi i zapewnieniem im odpowiedniej opieki.

Pomoc zapewni rozwiązanie LIBRUS Synergia

To ważne, żeby szkoła znalazła odpowiednie wsparcie pracy wychowawcy, bo przekłada się to bezpośrednio na jakość pobytu naszego dziecka w świetlicy. Szukając odpowiedzi na swoje potrzeby, wiele szkół decyduje się na korzystanie z modułu do zarządzania świetlicą szkolną, który jest elementem rozwiązania LIBRUS Synergia. Powstał na bazie licznych konsultacji z nauczycielami i dyrektorami szkół, co daje pewność, że jego funkcjonalność jest w pełni dopasowana do warunków pracy świetlicy szkolnej, zarówno w małych i dużych placówkach.

Dlaczego akurat ten system? Moduł Świetlica minimalizuje biurokrację, zastępuje wszystkie dotychczasowe dzienniki papierowe i pozwala szybko i sprawnie prowadzić dokumentację zgodnie ze wszystkimi wymogami. Wykorzystując to narzędzie, nauczyciel może prowadzić szczegółowe rejestry osób i wydarzeń – organizować grupy, przydzielać do nich uczniów, elektronicznie odnotowywać przyjścia i wyjścia, a także dokumentować zajęcia/tematy zajęć. Wpływa to niewątpliwie na zwiększenie bezpieczeństwa dzieci, co jest bardzo ważne dla nas – rodziców. Wychowawca nie tylko poświęca mniej czasu na uzupełnianie obowiązkowej dokumentacji, ale także jest w stanie kontrolować obecność na świetlicy uczniów z wielu klas, które przychodzą i wychodzą o różnych godzinach. System monitoruje również pod czyją opieką było dziecko w danym momencie (godzina i data). Jest to istotne, bo grupy zajęciowe często składają się z uczniów z kilku lub nawet kilkunastu klas. Dodatkowo gdy w ramach zajęć uczniowie wychodzą poza teren szkoły, trzeba móc szybko powiązać dziecko z opiekunem w szkole – tu również okazuje się pomocny moduł Świetlica.

Moduł jest częścią rozwiązania LIBRUS Synergia, a więc jest z nim w pełni zintegrowany, co pozwala automatycznie pobierać dane uczniów z tego systemu. Umożliwia także automatyczne dodawanie tematów realizowanych zajęć dla wszystkich grup, których uczniowie brali udział w zajęciach. Zarządzanie świetlicą w ten sposób nie zajmuje dużo czasu, dzięki czemu zaoszczędzony czas wychowawca może przeznaczyć na przygotowanie interesujących zajęć lub pracę terapeutyczną. Niewątpliwie skorzystają na tym nasze dzieci, bo nauczyciel będzie skupiony przede wszystkim na pracy z nimi i na zapewnieniu im odpowiedniej opieki.

Moduł Świetlica – bo najważniejsze są dzieci

  Nie na miejscu byłoby nazywanie świetlicy „przechowalnią”. Nauczyciele stawili czoło wyzwaniom, które w dobie pośpiechu, braku czasu, pogoni za pracą postawiliśmy przed nimi my – zabiegani rodzice. Wyszli naprzeciw realnym potrzebom uczniów, które realizują, prowadząc zajęcia spełniające m.in. funkcje społeczne, terapeutyczne, edukacyjne i wychowawcze. Pomagają także w kształtowaniu  osobowości dziecka i w rozwijaniu jego zainteresowań. To wychowawcy świetlicy często rozpoznają źródła wielu negatywnych zjawisk występujących wśród uczniów i skutecznie im zapobiegają. Cały czas do najważniejszych obowiązków pracowników świetlicy należy zapewnienie BEZPIECZNEJ opieki uczniowi przed lub po zajęciach lekcyjnych.

Sprostanie nowym wymaganiom, a także realizacja podstawowych zadań świetlicy są łatwiejsze ze wsparciem nowoczesnych technologii. Nauczyciele chwalą sobie pracę z aplikacjami, które w znaczący sposób zmniejszają biurokrację, dzięki czemu mogą poświęcić się temu co najważniejsze – pracy z uczniami. Wtedy my z dużo większym spokojem możemy powierzyć nasze dzieci opiece świetlicy szkolnej.



Źródła:

• Izabela Niewiejska: Świetlica szkolna. Rola i zadania świetlicy szkolnej w kontekście wychowawczo-opiekuńczej funkcji szkoły http://www.powiatostrzeszowski.pl/asp/pliki/1_test_intermedia/publikacja_na_strone_p._izaneli_niewiejskiej.pdf
• Nitecka-Walerych A.: Zajęcia ruchowe w edukacji wczesnoszkolnej. Gdańsk: Wyd. Athenae Gedanensis, 2014. ISBN 978-83- 64706-08-0. Pietkiewicz M. (red.): Świetlica szkolna szansą do wykorzystania. 
• Joanna Stępińska: Współpraca rodziców i wychowawców świetlicy - potrzeba i konieczność https://www.szkolnictwo.pl/index.php?id=PU7116
• Podstawą prawną funkcjonowania świetlicy szkolnej jest Ustawa z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (Dz. U. z 2004 r. Nr 256, poz. 2572 z późn. zm.). Ustawa ta została uzupełniona szeregiem aktów prawnych niższej rangi, w tym m.in. Rozporządzeniem Ministra Edukacji Narodowej z dnia 21 lutego 1994 r. w sprawie rodzajów, organizacji zasad działania publicznych placówek opiekuńczo-wychowawczych i resocjalizacyjnych ( Dz. U. Nr 41 z 28 marca 1994 r.).
• Andrzej Pery i Danuta Kmita: Świetlica – szkolną przestrzenią czasu wolnego. Funkcjonowanie świetlic szkolnych poradnik dla gmin i dyrektorów szkół http://www.bc.ore.edu.pl/Content/673/Swietlica_szkolna+przestrzenia+czasu+wolnego.pdf
• Mirosław Cholewiński, Małopolska Wyższa Szkoła Ekonomiczna w Tarnowie: Uczeń w szkolnej świetlicy – między przymusem a szansą rozwojową http://mcdn.edu.pl/userfiles/HEJNAL%20OSW/HO6.pdf