W czerwcu Uniwersytet Warszawski przeprowadził ankietę wśród dyrektorów szkół, nauczycieli oraz uczniów. Pytając o zalety, wady i sposoby organizacji nauczania zdalnego przygotowano raport, który obrazuje, jak polska edukacja przeniosła się do świata online. Co stanowiło szczególne wyzwanie dla obu grup, co udało się osiągnąć, a co należałoby jeszcze usprawnić?

Z jakiego komputera korzystali nauczyciele do edukacji zdalnej?

W ankiecie wzięło udział 2961 osób - nauczycieli (93%), dyrektorów szkół (5%) oraz osób, które na co dzień pełnią obie funkcje (2%).

Raport wskazuje, że nauczyciele nie są odpowiednio wyposażeni w narzędzia cyfrowe (sprzęt, oprogramowanie czy dostęp do Internetu). Aż 77% z nich zadeklarowało, że do prowadzenia zajęć online wykorzystywało wyłącznie prywatny sprzęt komputerowy. Za pomocą szkolnych urządzeń edukację na odległość prowadziło 15% nauczycieli, a 8% posiłkowało się zarówno własnym, jak i służbowym sprzętem komputerowym.

Jak prowadzić zajęcia online - skąd wiedzę czerpali nauczyciele?

Praktycznych wskazówek i merytorycznej wiedzy z zakresu prowadzenia edukacji zdalnej 26% ankietowanych poszukiwało w Internecie. Praktycznie co piąta osoba - biorąca udział w badaniu - przyznała, że samodzielnie próbowała znaleźć odpowiednie rozwiązanie. Podobnie, bo 21% respondentów zaznaczyło, że środowisko pedagogów wzajemnie dzieliło się cennymi radami. Natomiast ze szkoleń i konferencji o tematyce nauczania zdalnego skorzystało odpowiednio 17% i 8% ankietowanych, 4% nauczycieli sięgnęło po specjalistyczną literaturę, a 2% odpowiadających zaznaczyło odpowiedź “Inne” - w tym webinary i materiały udostępniane przed wydawnictwa.

Narzędzia do prowadzenia edukacji zdalnej

Nauczycielom zadano pytanie: “Jak wygląda typowa lekcja prowadzona przez Ciebie w czasie epidemii COVID-19?”. Badanie wykazało, że jedna trzecia nauczycieli (31%) wykorzystywała platformy umożliwiające komunikację synchroniczną, m.in. MS Teams, Zoom czy Google Hangouts. Co czwarty pedagog (27%) przeważnie wysyłał materiały do samodzielnej realizacji przez uczniów, a 19% z nich przekazywało uczniom, jakie zadania mają samodzielnie wypełnić w swoich książkach. Wykorzystanie różnego rodzaju portali edukacyjnych zaznaczyło 13% uczniów, natomiast 8% badanych wybrało odpowiedź “Inne” - wpisując posiłkowanie się takimi narzędziami jak: Skype, Messenger, filmy dostępne online czy nawet rozmowy telefoniczne. 3% nauczycieli do prowadzenia codziennych zajęć wybierało dedykowane platformy edukacyjne. Warto zaznaczyć, że większość osób korzystała z kilku różnych metod, próbując dostosować pracę do indywidualnych potrzeb swoich i uczniów.

Jak wykorzystać nauczanie zdalne w przyszłości?

Nagła zmiana w sposobie prowadzenia zajęć lekcyjnych, brak odpowiednich narzędzi i nierzadko specjalistycznej wiedzy skutkowały negatywnym odbiorem nauczania zdalnego przez pedagogów. 59% nauczycieli nie chciałoby powrócić do prowadzenia nauczania online. Co ciekawe 41% badanych chciałoby wykorzystywać w przyszłości naukę na odległość m.in. jako:

• sposób na edukację w sytuacjach trudnych, np. choroba nauczyciela czy ucznia (55%),

• uzupełnienie zajęć tradycyjnych, np. prowadzenie portalu szkoły (35%),

• pełną alternatywę edukacji tradycyjnej (10%).

Co o nauczaniu zdalnym sądzą uczniowie?

Według badania Uniwersytetu Warszawskiego, w którym wzięło udział 1217 uczniów - 41% dzieci i młodzieży popiera wykorzystanie w przyszłości zdalnego nauczania w sytuacjach trudnych, takich jak choroba nauczyciela lub ucznia. Prawie 32% ankietowanych uważa, że uczniowie powinni mieć wybór odpowiedniej dla siebie formy nauki (w klasie czy online), a 27% z nich traktuje nauczanie zdalne jako sposób na uzupełnienie codziennych zajęć w szkole.

Prywatny komputer do lekcji online

Raport wykazał, że większość uczniów miało komfortowe warunki do nauki. Aż 78% z nich używało prywatnego sprzętu, którym nie musiało dzielić się z innymi członkami rodziny. Niestety co piąty uczeń posiadał wyłącznie ogólnodostępny komputer, co mogło znacznie obniżyć efektywność nauki.

Efektywność zdalnego nauczania

Choć wydawać by się mogło, że brak konieczności codziennego chodzenia do szkoły będzie dla dzieci i młodzieży nieocenioną zaletą - aż 53% uczniów nie chciałoby kontynuować nauki w ten sposób. Co piąty uczeń ocenia naukę zdalną jako efektywną, 17,5% ankietowanych nie ma zdania, a ponad 60% uczniów uważa, że nauka na odległość jest nieefektywna.

Ostatnie miesiące były z pewnością czasem szczególnym zarówno dla nauczycieli, jak i uczniów. Edukacja, która do tej pory prowadzona była głównie w formie tradycyjnej, z dnia na dzień musiała znaleźć skuteczną alternatywę online. Mimo braku odpowiednich narzędzi, konieczności korzystania z prywatnego sprzętu do prowadzenia lekcji, a wśród uczniów - dzielenia jednego komputera z wieloma członkami rodziny, sporo zmieniło się w zakresie cyfryzacji edukacji. Nauczyciele organizując lekcję, podejmowali wielu starań, wykorzystując platformy pozwalające na nauczanie synchroniczne i z zaangażowaniem edukowali również samych siebie w dziedzinie nowych technologii. Odpowiedzi udzielone w ankiecie przeprowadzonej w dniach 4-15 czerwca 2020 r. za pomocą portali Librus, umożliwiły stworzenie przez Uniwersytet Warszawski raportu o nauczaniu zdalnym. Może on stanowić w przyszłości ważną wskazówkę dla placówek edukacyjnych i organów prowadzących.






Źródła:

• Edukacja zdalna w czasach COVID-19. Raport z badania. Czerwiec 2020.