Zachowanie w górach – poznaj kluczowe zasady

Szanowny Turysto, po zaplanowaniu trasy, przygotowaniu odpowiednich rzeczy i zabezpieczeniu siebie oraz bliskich przed rozmaitymi niebezpieczeństwami, wynikającymi z pogody (piszemy o nich w artykułach pod tagiem #góry z TPN >> ), warto zastanowić się nad zachowaniem na szlaku. Co zrobić w kontakcie z dziką przyrodą, aby przez nieuwagę nie zrobić krzywdy jej i sobie.

Tatrzanski_poziome_podstawowe_rgb.jpg

Najważniejsza zasada, jakiej należy przestrzegać, jest identyczna z przysięgą Hipokratesa — po pierwsze nie szkodzić! Komu i czemu? Z tego też trzeba sobie zdawać sprawę, bo na szlakach często spotykam turystów, którzy w błogiej nieświadomości radośnie niszczą przyrodę i odpoczynek innych ludzi, a zarazem stwarzają zagrożenie.

Zachowanie na szlakach turystycznych

Wchodząc na szlak, przestrzegaj wszelkich nakazów i zakazów, które przeczytasz na napotkanych tablicach. Zasady te zostały ustalone w konkretnym, pozytywnym celu — nie po to, aby uprzykrzyć turystom wypoczynek. Poza tablicami możesz spotkać też treści przekazywane przy pomocy piktogramów.

Pamiętaj, że razem z Tobą w górach przebywają dzikie zwierzęta, które płoszy każdy hałas. Zachowaj ciszę i przekaż to swoim podopiecznym. Radosne krzyki zadowolonych dzieci o sile głosu kilkudziesięciu decybeli spowodują, że kozica czy sarna opiekująca się swoimi młodymi przerwie ze strachu żerowanie i zacznie w panice gnać w stronę najbliższej przepaści.

Nie zabieraj ze sobą na wycieczkę psa, jeśli trasa prowadzi po terenie, w którym obecność psa jest niedozwolona, np. w parku narodowym. Pies potrafi być jeszcze głośniejszy od ludzi, a jego szczekanie wyjątkowo skutecznie płoszy wszelkie zwierzęta. Może również powodować ich agresję, o czym lepiej się nie przekonywać przy spotkaniu z niedźwiedzicą prowadzącą młode. Zapach pozostawiony przez psa i ewentualne „pamiątki” po nim wykluczają na długi czas możliwość żerowania w tym miejscu przez płochliwe zwierzęta. Psie kupy mogą też przyprowadzić do lasu pasożyty, o których posiadanie nawet nie podejrzewałeś(-aś) swojego Azora, a które mogą przejść na dzikie zwierzęta.

Nie dokarmiaj dzikich zwierząt. Po pierwsze Twoje kanapki czy ciastka nie są dla nich najzdrowszą przekąską, a po drugie wpływasz na ich zachowanie w przyszłości, przyzwyczajając je do życia “o żebraczym chlebie”.

a_zachowanie_w_gorach_graf_LR.jpg

Nie tylko nie śmieć, ale więcej – zbieraj cudze śmieci, zwłaszcza w miejscach trudno dostępnych, gdzie istnieje mała szansa, że w najbliższym czasie przyjdzie ktoś z workiem i oczyści środowisko. Zawsze mam w kieszeni plecaka woreczek na takie pamiątki z wycieczki i cieszę się, kiedy mogę pomóc przyrodzie. Mam nadzieję, że też masz takie podejście.

Nie zbieraj żadnych płodów lasu tam, gdzie jest to niedozwolone. W parkach narodowych i rezerwatach przyrody ani słodkie jagody i poziomki, ani dorodne rydze czy prawdziwki, ani zioła pachnące, ani kwiaty czy kamienie nie powinny zostać zabrane przez Ciebie i Twoich bliskich. Jeśli uważasz, że warto połączyć wycieczkę ze zbiorami — weź to pod uwagę już na etapie planowania trasy i wytycz ją tam, gdzie są one możliwe. O tym, jak przygotować się do górskiej wędrówki przeczytasz w artykułach: “Planowanie wycieczek górskich>>” oraz “Wędrówka w góry — Sprawdź, co zabrać i jak się przygotować>>”.

Kąpiel jest przyjemną sprawą, zwłaszcza podczas upałów, ale nie wszędzie wolno się kąpać w wodach jezior czy potoków. Pamiętaj, że w parkach narodowych kąpiele są kategorycznie zabronione. Potoki i jeziora to nie tylko zbiorniki wody, ale również ekosystemy, kryjące w swoim wnętrzu wiele gatunków roślin i zwierząt bardzo cennych przyrodniczo. Również strefy ochrony wodociągów są wykluczone z kąpieli, bo myjąc swoje ciało w wodzie, brudzisz ją. Tam gdzie wolno się “wypluskać” w rzece czy jeziorze, zadbaj o to, aby nie mącić wody, brnąc po kolana w mule. Zastanów się, czy bagniste lub piaszczyste dno w pewnym momencie nie zacznie wsysać Ciebie lub Twoich dzieci, bo w niektórych miejscach natkniesz się na kurzawkę, czyli nasycony wodą półpłynny piasek lub muł. Zbiorniki i cieki wodne napotkane na wycieczce też najczęściej nie są kąpieliskami strzeżonymi przez ratowników WOPR, gdzie możesz zapewnić wszystkim pełne bezpieczeństwo.

Czasami aż człowieka korci, żeby ściąć zakos szlaku i pójść na skróty. Widoczne ślady innych ludzi skracających sobie drogę, mogą Cię utwierdzić w przeświadczeniu, że tamtędy będzie warto przejść. Robienie takich skrótów w parkach narodowych jest zabronione, a zakaz ten wynika z tego, że każda dodatkowa przestrzeń wydeptywana przez ludzi zmniejsza przestrzeń dostępną dla roślin i zwierząt. Poza tym wydeptane skróty i równoległe do szlaku ścieżki szpecą krajobraz, a przecież wybrałeś(-aś) się tu, aby go podziwiać.

To, co jest groźne dla przyrody, może być niebezpieczne również dla Ciebie oraz pozostałych turystów. Hałas generowany przez tłumy może zagłuszyć słabe wołanie o pomoc osoby, która np. utknęła wśród skał lub złamała nogę w zaroślach niedaleko od szlaku. Tą osobą możesz być i Ty. Obecność psa może sprowadzić na Twoje dzieci zagrożenie, np. atak rozjuszonego niedźwiedzia. Dokarmiane zwierzę może się czegoś przestraszyć i niespodziewanie Cię zaatakować. Podczas chodzenia po grząskim bagnie może się okazać, że Ty lub Twoi bliscy macie kłopot z uwolnieniem się z mułu. Kąpiel w miejscu niestrzeżonym też może się tragicznie skończyć. Na skrótach natomiast prędzej skręcisz sobie nogę, niż na wygodnym szlaku.

Pamiętając o tych prostych zasadach, nie zaszkodzisz przyrodzie, innym ludziom ani sobie. I co najważniejsze – razem z rodziną wrócicie do domu zdrowi, szczęśliwi i zadowoleni.




Marek Kot
Główny specjalista ds. edukacji w Tatrzańskim Parku Narodowym, przewodnik tatrzański, instruktor przewodnictwa PTTK.


Interesuje Cię ta tematyka? Przeczytaj również:

Najbardziej aktualne artykuły: