Poznanie zasad pierwszej pomocy, której możemy udzielić komuś jeszcze przed przyjazdem lekarza czy pogotowia, to kwestia ważna i na wagę życia. Warto przyjrzeć się poniższym zasadom i przećwiczyć opisane działania. Dotyczą one najpowszechniejszych sytuacji, w których z łatwością może znaleźć się ktoś z naszych bliskich lub my sami.

Stan poszkodowanego

Jeśli jesteś świadkiem wypadku, Twoim obowiązkiem jest udzielenie pomocy poszkodowanemu, zanim przyjedzie pomoc. Zawsze jednak trzeba pamiętać o swoim własnym bezpieczeństwie! Ważne jest też zadbanie o tak podstawową rzecz, jak założenie rękawiczek ochronnych, gdy chcesz komuś pomóc. Są w każdej apteczce pierwszej pomocy.

WAŻNE! Czy wiesz, gdzie w domu masz apteczkę pierwszej pomocy?  Wiesz gdzie jest w samochodzie rodziców? To ważne, abyś w razie wypadku wiedział, gdzie szukać niezbędnych do udzielenia pomocy narzędzi.

Jak postępować? 

• Sprawdź reakcje poszkodowanego:  dotknij go i zapytaj głośno: ,,Czy mnie Pan/i słyszy? Co się stało?”
• Jeśli poszkodowany reaguje, obserwuj jego dalsze samopoczucie. 
• Szczególnie ważne jest hamowanie krwotoków, jeśli jakiś się pojawił!
• Jeśli poszkodowany nie reaguje, wezwij pomoc, a następnie sprawdź czynności życiowe. 
• Jeśli oddech nie jest miarowy, słychać tylko pojedyncze westchnienia lub poszkodowany w ogóle nie oddycha, lekko odchyl jego głowę do tyłu – to często wystarcza, by przywrócić normalny oddech. Jeśli nadal nie oddycha – rozpocznij sztuczne oddychanie. Jeśli do tego nie słyszysz, aby biło serce, rozpocznij reanimację. 

Pamiętaj, aby nie ruszać osób, u których podejrzewasz uraz kręgosłupa lub pleców (chyba, że coś zagraża ich życiu – np. pożar czy wybuch). W przypadku ofiar wypadków samochodowych ZAWSZE trzeba założyć, że kręgosłup został uszkodzony i postępować jak w takiej sytuacji. 

Wzywanie pomocy

Jedną z najważniejszych rzeczy w razie wypadku jest wezwanie pomocy. Jeśli tylko Ty zareagowałeś, a obok jest ktoś jeszcze – poproś głośno o pomoc. Pamiętaj, aby prosić o pomoc konkretną osobę – na „niech mi ktoś pomoże” jakaś osoba może zareagować lub nie. Jeśli powiesz „proszę pani, tak, pani w czerwonym swetrze, proszę zadzwonić na pogotowie” – raczej nie odmówi.

Wzywając pogotowie, pamiętaj, aby odpowiadać na wszystkie pytania osoby, z którą rozmawiasz i nigdy nie rozłączać się jako pierwszy! 

Zgłoś zdarzenie: 

1. powiedz, gdzie dokładnie jesteś,
2. opowiedz, co się stało,
3. powiedz, ilu osobom stało się coś złego,
4. opisz, jaki jest stan tych osób i czy już coś zrobiłeś, żeby im pomóc,
5. podaj swoje imię i nazwisko oraz telefon,
6. odpowiedź na wszystkie pytania, jakie zada Ci osoba, z którą rozmawiasz,
7. nigdy nie rozłączaj się pierwszy!

Pozycja bezpieczna

Jeśli pomagasz osobie nieprzytomnej, ale takiej, która normalnie oddycha i bije jej serce, najlepiej będzie ułożyć ją w pozycji bocznej bezpiecznej. 

Jeśli ma okulary – zdejmij je. Uklęknij z boku nieprzytomnego i rozpocznij układanie jego ciała.

Nieprzytomny powinien leżeć na plecach z wyprostowanymi nogami. Rękę, która jest bliżej Ciebie, ułóż pod kątem prostym w stosunku do ciała (wyciągnij ją w bok), a następnie zegnij w łokciu – znów pod kątem prostym, w taki sposób, aby otwarta dłoń skierowana była ku górze.

Teraz zegnij nogę ratowanego na wysokości kolana, nie odrywając przy tym jego stopy od podłoża. Przytrzymaj kolano. Drugą ręką złap dłoń, która jest dalej od Ciebie. Najlepiej spleć palce Waszych dłoni, wtedy dłoń Ci się nie wyślizgnie. Ułóż rękę na klatce piersiowej nieprzytomnego, tak, żeby wierzch dłoni znajdował się przy przeciwległym policzku (a więc rękę ułożysz w „V” na piersiach osoby, której pomagasz). Przytrzymaj dłoń. 

Teraz czas na odwrócenie nieprzytomnego. Przytrzymuj jedną dłoń przy jego policzku. Drugą ręką pociągnij za nogę w kolanie tak, żeby nieprzytomny obrócił się na bok w Twoją stronę.

Teraz odchyl lekko jego głowę do tyłu. Ułatwi mu to oddychanie. Nogę, za którą przetaczałeś osobę nieprzytomną, ułóż tak, żeby staw biodrowy i kolanowy były pod kątem prostym

Cały czas monitoruj czynności życiowe. Jeśli ratowany musi leżeć w pozycji bocznej dłużej niż pół godziny, przetocz go po tym czasie na drugi bok, żeby usprawnić krążenie krwi w ręce, na której leży.

Reanimacja/Resuscytacja

Jeśli poszkodowany jest nieprzytomny - najpierw zawołaj o pomoc. Osobę, która zareagowała na wołanie poproś o przyniesienie AED.

AED to mały i prosty w obsłudze defibrylator. Jego użycie może uratować życie osobie nieprzytomnej z nagłym zatrzymaniem krążenia. Urządzenie jest proste w obsłudze i wydaje komendy głosowe. Więc nawet jeśli wcześniej nie widziałeś AED, powinieneś bez problemu poradzić sobie z jego użyciem.

• Po wezwaniu pomocy, należy ocenić funkcje życiowe poszkodowanego. Po pierwsze, sprawdzamy oddech – czy porusza się klatka piersiowa, czy słychać szum oddechu przy ustach, czy czujemy na policzku wydychane powietrze.
• Jeśli osoba nieprzytomna nie oddycha, sprawdź, czy coś nie blokuje dróg oddechowych.
• Kolejnym, co należy zrobić, jest lekkie odgięcie jego głowy do tyłu.

Jak? Nieprzytomny leży na plecach. Jedną dłoń połóż na jego czole, dwa palce drugiej ułóż pod jego brodą. Teraz lekko podnieś brodę palcami, jednocześnie naciskając delikatnie na czoło. Sprawdź, czy zaczął oddychać.

• Jeśli po odchyleniu głowy osoba, której pomagasz, nadal nie oddycha prawidłowo, zadzwoń pod 112 lub 999. Następnie wykonaj 30 uciśnięć klatki piersiowej, potem 2 oddechy ratownicze i znów 30 uciśnięć.

JAK WYKONAĆ UCIŚNIĘCIA KLATKI PIERSIOWEJ DOROSŁEGO

Uklęknij obok poszkodowanego. Połóż jedną dłoń na środku klatki piersiowej, w dolnej połowie mostka, odginając palce do góry, tak, by nie dotykały klatki piersiowej.

Połóż nadgarstek drugiej dłoni na grzbiecie pierwszej. Spleć palce obu dłoni.

Twoje ramiona powinny być prostopadle do klatki piersiowej poszkodowanego, łokcie wyprostowane. 
Upewnij się, że nie będziesz naciskać na żebra ani na dół mostka czy górną część brzucha, tylko na klatkę piersiową.

Teraz rozpoczynamy masaż serca. Mocno naciśnij na klatkę piersiową, tak żeby mostek obniżył na minimum 5 cm, ale nie więcej niż 6 cm.  Po każdym uciśnięciu zwolnij nacisk, ale nie odrywaj dłoni od klatki piersiowej - pozwól jej wrócić do normalnego poziomu. Uciśnięcia klatki należy powtarzać z częstotliwością co najmniej 100 uciśnięć na minutę (nie więcej niż 120 ucisków na minutę). Wykonujemy 30 ucisków, po czym 2 wdechy ratownicze.

Reanimację kontynuuj aż do odzyskania prawidłowej pracy serca i oddechu lub do przyjazdu służb ratowniczych. Jeśli w tym czasie drugi ratownik przyniósł AED, użyjcie go.  Jeśli wg urządzenia defibrylacja jest zalecana, należy wykonać ją 1 raz i przez kolejne 2 minuty wykonywać uciski i oddechy. Po tym czasie AED ponownie ocenia konieczność defibrylacji. AED można użyć 3-krotnie. Jeśli wg oceny AED defibrylacja jest niezalecana, kontynuuj reanimację.