Widok smutnego, płaczącego lub przestraszonego dziecka martwi każdego rodzica. Co zrobić, gdy nasze dziecko się boi - przytulić, zapewnić, że nie ma powodu do strachu, odwrócić uwagę, a może zostawić w samotności? Aby znaleźć rozwiązanie, najpierw powinniśmy odpowiedzieć sobie na pytanie - co chcemy osiągnąć podejmując dane działanie? Naszym celem jest, aby dziecko przestało zadawać pytania odnośnie pandemii, baby jagi czy odgłosów zza ściany? A może zależy nam, by w przyszłości potrafiło samodzielnie wytłumaczyć sobie, co się dzieje?

Strach jest czymś naturalnym. Pojawia się, kiedy wkraczamy w nieznane lub nie mamy wystarczających informacji na ważny dla nas temat. Jak zachowuje się dziecko, które się boi? Naturalną reakcją jest ucieczka w bezpieczne miejsce - czyli do rodzica. Jeśli nasze dziecko nadal uważa, że mama i tata to bezpieczne miejsce ucieczki, powinniśmy się cieszyć ponieważ, bo oznacza to, że nam ufa. Należy więc docenić zaufanie i zrobić wszystko, aby go nie stracić.

Wystarczy, że jesteś

Część rodziców nie docenia wagi bycia blisko dziecka. Wystarczy jednak, że może się ono przytulić, posiedzieć koło kogoś lub potrzymać za rękę, aby poczucie bezpieczeństwa wkroczyło w miejsce strachu. Fizyczna bliskość pozwala dziecku oddać kontrolę, odpowiedzialność i finalnie - strach w ręce rodziców. Zatem warto zostawić na chwilę codzienne (nawet te nie cierpiące zwłoki) sprawy i po prostu pobyć chwilę razem. Nie ważne, ile dziecko ma lat, każdy czasem potrzebuje bliskości.

Pozwól dziecku wyrazić emocje

Jeśli dziecko ma trudność w nazwaniu lub opisaniu swojego strachu, nie oznacza to, że emocje są mniej prawdziwe. Jeśli słowami nie potrafi wyrazić, co je wystraszyło lub czego się obawia, niech narysuje obrazek lub odegra teatrzyk lalkami czy misiami. Pozwoli mu to oddalić się emocjonalnie od strachu i skupić na zadaniu. W tym czasie rodzic będzie mógł bardziej obrazowo  poznać obawy dziecka. 

Niecierpliwość jest Twoim wrogiem

Brak możliwości zrozumienia dziecka lub znalezienia pomysłu, jak mu pomóc, mogą sprawiać, że tracimy cierpliwość. Jeśli zaczniemy pokazywać zniecierpliwienie, dziecko może poczuć się winne tej sytuacji. W dłuższej perspektywie będzie unikało takiego dyskomfortu i z czasem swoje kroki po pomoc skieruje gdzie indziej. To nic złego pod warunkiem, że akceptujemy osobę, do której udaje się ono po wsparcie, np. starsze rodzeństwo, dziadkowie. Należy również pamiętać o pewnej pułapce - w efekcie dziecko oddali się od rodzica w chwili, gdy czuje strach, chcąc zaoszczędzić sobie dyskomfortu opisanego powyżej. Rodzice mogą wtedy zostać wykluczeni z listy “miejsc” bezpiecznych dla dziecka, a taka postawa może w przyszłości nie być korzystna dla jego rozwoju. 

Omówmy temat

Możliwość wyrażenia uczuć przez dziecko jest bardzo istotna. Jeśli naszym dzieckiem targają emocje, warto dać sobie i jemu przestrzeń, aby móc zrozumieć te uczucia. Niezależnie od wieku wszyscy przeżywamy to samo, ale każdy z nas w inny sposób. To, że 10-latek płacze, bo się boi nie jest niczym złym. Nie powinien przestawać, tylko dlatego, że jest już duży. Poświęcając dziecku czas, jeden na jeden, bez rodzeństwa, telefonu czy innych dystraktorów sprawimy, że dziecko poczuje się wysłuchane, zauważone, a jego strach okiełznany.
Dziecko będzie zadawało mnóstwo pytań często rozłożonych w czasie. Dlaczego tak jest?

1. Nie wszystko na raz zapamiętało.
2. Chce usłyszeć ponownie to samo, aby się przekonać, że nic się nie zmieniło.
3. Słysząc ponownie odpowiedź potwierdzającą, że “wszystko jest ok”, utrwala doświadczenie o braku strachu, starając się jednocześnie kontrolować swoje emocje.

Bądź współczującym rodzicem

Nawet jeśli powód strachu dziecka wydaje się błahy, ważne jest, aby rodzic pokazał zrozumienie. Rodzice winni popatrzeć na sytuację z perspektywy dziecka, tak jak ono ocenia rzeczywistość. W ten sposób zrozumieją, skąd się wziął jego strach. Jeśli nie ma realnego zagrożenia i powodu do strachu (w naszej perspektywie), pamiętajmy - to wcale nie oznacza, że emocje dziecka nie są prawdziwe. Ich bagatelizowanie lub wyśmiewanie nie zmniejszy poczucia lęku u dziecka - wręcz przeciwnie, może je nasilić.  

Doceniaj i świętuj postępy

Zachęcanie dziecka do działania i chwalenie jego postępów, nawet tych najmniejszych, jest motywujące. Należy docenić to, że dziecko przyszło do rodzica po pomoc, dając mu swój czas i uwagę. Stawianie czoła strachowi jest powodem do dumy. Jest kolejnym krokiem w rozwoju. Warto doceniać każdy wysiłek włożony w zwalczanie strachu. Zdania “jestem z Ciebie dumna, cieszę się, że już się nie boisz się…” będą nie do przecenienia.

Strach, radość, obawa, gniew dziecka są  warte uwagi. Podkreślając ważność emocji i uczuć dziecka, wychowujemy emocjonalnie inteligentnego dorosłego. Zatem, bez obaw - pokażmy dziecku, jak radzić sobie z emocjami.





Malva Gasowski
Międzynarodowy trener biznesu i coach. Absolwentka Uniwersytetu Wrocławskiego kierunku Literatura amerykańska i Metodyka Nauczania. Magister Pedagogiki i Poradnictwa z DSWE TWP. Studiowała Psychologię i Socjologię na Uniwersytecie w Toronto. Ukończyła Szkołę Trenerów Biznesu MODERATOR oraz Szkołę Coachingu Managerskiego MODERATOR. Organizator letnich obozów szkoleniowych dla młodzieży z całego świata dla firmy Tomorrow’s America Foundation. Tłumacz i autorka artykułów i opracowań szkoleniowych oraz produktowych dla międzynarodowego miesięcznika Bliżej Biznesu. Prowadziła szkolenia m.in. w zakresie zarządzania talentami, komunikacji, negocjacji, zarządzania ludźmi, technik przygotowywania i prowadzenia prezentacji, autoprezentacji, uważności i zarządzania stresem. Założyciel Coaching - Mother and all firmy zajmującej się wsparciem coachingowym w zakresie parentingu dla rodziców i opiekunów dzieci.