Librus

Oficjalna aplikacja Librus

Darmowe korepetycje na Youtube – czy mogą zastąpić korepetytora?

W internecie jest już tyle dobrej jakości filmów edukacyjnych, że przy niewielkim wsparciu rodzica mogą zastąpić płatne korepetycje.

Z samouczków na Youtube dzieci dowiadują się, jak lepiej grać w ulubione gry, jak upinać włosy, upiec ciasto czy montować filmy. Coraz więcej amatorów zakłada własne kanały wideo na portalach społecznościowych, aby zaistnieć i podzielić się z innymi nie tylko dobrą rozrywką, ale często także wiedzą i unikalnymi umiejętnościami. Dzięki rozwojowi technologii i takim bezpłatnym serwisom jak Youtube, Facebook, Instagram, czy Vimeo twórczość filmowa stała się powszechna i demokratyczna. Stare chińskie przysłowie głosi, że jeden obraz wart jest więcej niż tysiące słów. Jak zatem efektywnie wykorzystać film w edukacji?

Szkoła na filmowo

Według lipcowego raportu Sotrender (firmy, która od 2010 roku bada polskie sieci społecznościowe), wielu twórców obecnych w mediach społecznościowych udanie łączy rozrywkę z edukacją. Tak zwany “edutainment” (z ang. education + entertainment) jest bardzo chętnie oglądany przez widzów w każdym wieku. Na przykład SciFun (ponad 860 tys. subskrybentów) w atrakcyjny sposób dyskutuje o zjawiskach fizycznych i walczy z pseudonauką, natomiast na kanale Historia Bez Cenzury (760 tys. subskrybentów) autor wyciąga różne interesujące smaczki z historii Polski i świata. Filmy tych autorów są bardzo ciekawe, ale należy pamiętać, że często nie przechodzą żadnej niezależnej weryfikacji. Dodatkowo, są kierowane do szerokiej publiczności, więc bywają opowiadane językiem nieodpowiednim dla młodszej grupy wiekowej.
Youtube obfituje również w treści czysto edukacyjne, kierowane do konkretnych grup odbiorców. W rankingu Sotrender w kategorii Edukacja już na 8. i 9. miejscu znajdują się kanały poświęcone nauce języka polskiego (Mówiąc inaczej) i języka angielskiego (Arlena Witt), oba o charakterze ciekawostkowym. Natomiast w drugiej dziesiątce znajdziemy kanały matematyczne – tu uwaga! – dopasowane do programu szkolnego tego przedmiotu. Zarówno Matemaks (15. miejsce, 139 tys. subskrybentów) jak i Tomasz Gwiazda (16. miejsce, 133 tys. subskrybentów) publikują filmy, które można w zasadzie uznać za wideolekcje z matematyki.

Dlaczego tak wiele osób ogląda na Youtube matematyczne filmiki? Oba wymienione wyżej kanały oferują bezpłatną pomoc w przygotowaniu do egzaminu maturalnego lub gimnazjalnego. Filmy są też dużo bardziej “optymalne czasowo” niż podręcznik. Oglądając taką wideolekcję maturzysta może powtórzyć cały duży temat (np. funkcje) w godzinę lub dwie. Na filmie zawsze widać, czego dotyczy komentarz, więc niczego nie trzeba się domyślać. Czas wykorzystany jest zatem bardziej efektywnie. Do tego dochodzi komfort psychiczny. Z filmem jest się sam na sam. Można go w każdej chwili zatrzymać lub cofnąć, by – jeśli to konieczne – obejrzeć dany fragment nawet i 10 razy. Podczas pracy z nauczycielem, kolegą, a nawet rodzicem czy korepetytorem, wiele osób po prostu wstydzi się kolejny raz prosić o wyjaśnienie.

Kwestia podejścia

Jak pokazały liczne badania, wideo typu “lekcja” jest najlepszą formą zdalnego przekazywania wiedzy, ponieważ wykorzystuje ścieżkę zakodowaną nam w mózgach przez ewolucję. W czasach, kiedy nie było pisma ani nawet mowy, nasi dalecy przodkowie uczyli się od siebie przez pokazywanie. Według naukowców, podczas obserwowania, jak ktoś wykonuje daną czynność, uruchamiają się tak zwane neurony lustrzane – nasz mózg wyobraża sobie, że to on wykonuje tę czynność. Okazuje się, że ten mechanizm działa niezwykle skutecznie nie tylko przy nauce obsadzania krzemiennego grotu strzały, ale także gdy próbujemy zrozumieć twierdzenie Pitagorasa.

Wydaje się, że przystępność i prywatność wideo czyni je idealnym materiałem do samodzielnej nauki. Jednak diabeł tkwi w szczegółach. Przeprowadzono wiele badań próbujących ustalić, jaka forma wideo najlepiej sprawdza się w przypadku nauki gotowania, a jaka w nauczaniu przedmiotów ścisłych. Okazuje się, że generalnie, gdy temat jest trudny, warto unikać jakichkolwiek dwuznaczności, dygresji i niepotrzebnych ozdobników: przekaz musi być jak najprostszy, aby nie rozpraszać widza.

Jeśli trochę poszukamy, znajdziemy w Youtube bardzo wiele kanałów oferujących filmy czysto edukacyjne w prostym formacie: nauczyciel przy tablicy, albo jeszcze bardziej minimalistycznie – sama tablica lub kartka papieru. Jednym z nich jest Akademia Khana (Khan Academy), od lat tłumaczona na język polski przez zespół entuzjastów. Spolszczone wideolekcje są publikowane na kanale KhanAcademyPolski. Autor tego projektu – amerykański filantrop Salman Khan (nie mylić z gwiazdą Bollywood o tym samym imieniu i nazwisku) – bardzo przystępnie wyjaśnia skomplikowane zagadnienia. Filmy Khan Academy są jednak kierowane na amerykański rynek.

grafika_korepetycje.jpg


Z inspiracji Akademią Khana powstał polski projekt Pi-stacja. Jego celem jest udostępnienie na Youtube bezpłatnych filmów edukacyjnych pokrywających cały program szkolny. W tej chwili na portalu pistacja.tv oraz na Youtube (kanał pistacjamatematyka) można znaleźć komplet wideolekcji z matematyki do nowej szkoły podstawowej. Materiał nowej szkoły średniej jest uzupełniany w szybkim tempie. Podobnie jak na Khan Academy, na Pi-stacji filmy są krótkie, mają od 5 do 12 minut. To w sam raz tyle, żeby pomóc w odrobieniu pracy domowej czy przygotowaniu do lekcji. Wszystkie filmy są przygotowywane przez doświadczonych korepetytorów i konsultowane przez nauczycieli matematyki z wieloletnim stażem. Przechodzą też staranną korektę.

Komputer twój przyjaciel

Czy sama dostępność dobrych jakościowo wideolekcji wystarczy, by Youtube mógł zastąpić korepetycje? W przypadku zmotywowanego widza na pewno tak. Uczeń autentycznie zainteresowany będzie sam poszukiwał źródeł i rozwijał się. Jeśli jednak brakuje mu motywacji, dobrze byłoby, aby towarzyszył mu rodzic, ewentualnie starsze rodzeństwo lub kolega.

Z badań przeprowadzonych w 2017 roku przez Fundację mBanku wiadomo, że aż 95% rodziców pomaga dzieciom w nauce. Większość z nich (około 70%) pracuje z nimi tradycyjnie, tłumacząc teorię i rozwiązując zadania w oparciu o własną wiedzę. Tymczasem dzieci wolałyby uczyć się inaczej, najchętniej na grach planszowych lub na komputerze. Wykorzystanie wideolekcji pozwala rodzicowi zrezygnować z roli nauczyciela i przyjąć rolę obserwatora. Może razem z dzieckiem obejrzeć film (przydatne zwłaszcza, gdy rodzic sam musi sobie przypomnieć dany temat) i potem śledzić, jak rozwiązuje zadania. Jeśli dziecko popełnia błędy, to zamiast brać sprawę w swoje ręce rodzic może zasugerować mu ponowne obejrzenie filmu lub jego części. Uczeń, który sam dojdzie do rozwiązania, zyska wiarę we własne możliwości – rzecz bezcenna. Mniejsze zaangażowanie rodzica też jest możliwe. Może na przykład zachęcić dziecko do samodzielnego obejrzenia filmu, a potem poprosić, aby wytłumaczyło mu po swojemu, czego się nauczyło.

Statystyki wskazują, że rodzice nie szczędzą pieniędzy na korepetycje. W tej dziedzinie Polska od lat plasuje się w ścisłej czołówce Unii Europejskiej. Być może jednak, jeśli umiejętnie wykorzystamy zasoby internetowe, okaże się, że te wydatki nie są bezwzględnie konieczne.



Źródła:
  • Raporty Sotrender: https://www.sotrender.com/resources/reports/
  • Badanie Fundacji mBanku: https://pl.media.mbank.pl/38234-nadchodzi-cywilizacja-konkretu-matematyka-najwazniejsza-w-oczach-polskich-rodzicow
  • SciFun: https://www.youtube.com/user/SciTeraz
  • Historia Bez Cenzury: https://www.youtube.com/user/HistoriaBezCenzuryMB
  • Mówiąc inaczej: https://www.youtube.com/user/PamikuPL
  • Arlena Witt: https://www.youtube.com/user/jezykalnia
  • Matemaks: https://www.youtube.com/user/matemaks
  • Tomasz Gwiazda: https://www.youtube.com/user/TDGwiazda
  • Akademia Khana: https://pl.khanacademy.org
  • KhanAcademyPolski: https://www.youtube.com/user/KhanAcademyPolski
  • Pi-stacja: https://pistacja.tv/?utm_source=libruspromo&utm_medium=article&utm_campaign=pis1kor
  • pistacjamatematyka: https://youtube.com/c/pistacjamatematyka
  • Analiza dra Piotra Bukowskiego dot. korepetycji w UE (po angielsku): http://www.eenee.de/dms/EENEE/AHQ/AHQ_bukowski_02_2017/AHQ_bukowski02_2017.pdf


Interesuje Cię ta tematyka? Przeczytaj również:

Najbardziej aktualne artykuły: