Librus

Oficjalna aplikacja Librus

Drzewo genealogiczne - skąd przybywamy, jacy jesteśmy

Dlaczego jesteśmy tacy, a nie inni? Z jakiego powodu dziedziczymy odmienne cechy niż nasze rodzeństwo? Na jakiej podstawie nasz tata mówi „tato” do dziadka? Te pytania zadają sobie nie tylko filozofowie i naukowcy, ale prędzej czy później każdy z nas. Poznać najbliższych możemy na wiele sposobów – rozmawiając z nimi i o nich, podejmując wspólne działania, odwiedzając się i pomagając sobie nawzajem. Aby poznać swoją rodzinę, możemy także stworzyć drzewo genealogiczne, które pozwoli nam odkryć tajemnice naszych rodzin.

Czym zajmuje się genealogia?

Genealogia to jedna z dziedzin historii zajmująca się badaniem więzi rodzinnych między ludźmi. Skupia się na występującym między nimi pokrewieństwie i powinowactwie. Nad rozpoznaniem tych relacji rodzinnych pracuje genealog. Jest to osoba, która albo zawodowo bada więzi rodzinne, albo amator, który chce uzyskać informacje na temat swoich bliskich. 
Odkrywa on wybrane rodziny i rody, ich pochodzenie, wzajemne relacje rodzinne, a także losy poszczególnych członków. Aby zobrazować występujące między nimi powiązania, tworzy drzewo genealogiczne potocznie nazywane tablicą potomków danej osoby. Pierwsza tablica tego typu powstała w okresie biblijnym i ukazywała potomków Jessego z Księgi Izajasza. Na obrazie przodkowie Jessego stanowią korzenie drzewa, a potomkowie – gałęzie i listki. 

Tablica przodków

Tablica przodków (drzewo, wykres, zestawienie przodków) obejmuje wszystkich przodków danej osoby zarówno po mieczu (czyli w linii męskiej), jak i po kądzieli (czyli w linii żeńskiej). Często już we wczesnych latach nauki szkolnej nasze dzieci wykonują jej najprostszą wersję, która pokazuje ich rodzeństwo, rodziców i dziadków. Samodzielnie tworzą plansze ze zdjęciami najbliższych, określają ich pokrewieństwo, czasem notują datę i miejsce narodzin. Ten pierwszy, prosty wykres jest świetnym wstępem do poznania historii rodziny. Podczas prac nad drzewem razem z dziećmi mamy okazję do rozmów w gronie najbliższych i uzyskania informacji na temat rodziców oraz dziadków. Dowiadujemy się kim są, gdzie pracują, co lubią robić, jakie są ich pasje. Jeśli jesteśmy bardziej zainteresowani swoimi rodzinnymi korzeniami, powinniśmy sprawdzić, jak daleko uda nam się zajrzeć w przeszłość oraz ile pokoleń wstecz jesteśmy w stanie poznać.

Jak zrobić swoje drzewo genealogiczne?

Pierwsza przymiarka do stworzenia drzewa genealogicznego jest łatwa. To prosty graficzny schemat z nami umieszczonymi albo na górze, albo na dole. W Internecie możemy znaleźć wiele programów, które pomogą nam w tworzeniu wykresu. Korzystając z nich, szybko i sprawnie dodamy kolejne okienka i uzupełnimy je danymi członków naszej rodziny. Możemy też skorzystać z bardziej rozbudowanych programów np. Family Tree Builder. Aplikacja ta jest stosowana przez miliony osób na całym świecie i pozwala stworzyć drzewo genealogiczne rozbudowane o fotografie oraz materiały archiwalne. Jeśli będziemy chcieli wpisać do swojego drzewa genealogicznego wiele osób, często czeka nas mnóstwo pracy i poszukiwań, ale nieraz będziemy zaskoczeni i zdziwieni tym, co odkryjemy.

a_drzewo_genealogiczne_LR_graf.jpg

Gdzie szukać informacji?

Zwykle znamy swoich dziadków, czasem pradziadków. Dlatego to ich musimy przede wszystkim zapytać o jak najwięcej szczegółów z historii naszej rodziny. Powinniśmy odszukać stare zdjęcia i dowiedzieć się, kto jest na nich przedstawiony. Możemy też przejrzeć rodzinne pamiątki i dokumenty oraz dopytać, z jakimi wiążą się historiami i tajemnicami.

Jeśli chcemy poszukać szerzej i głębiej, jeśli członkowie naszej rodziny czegoś nie wiedzą lub nie pamiętają niektórych faktów, powinniśmy sięgnąć do innych źródeł. To przede wszystkim archiwa państwowe – wiele z nich dostępnych jest dziś on-line. W tej wersji mamy na przykład dostęp do Archiwum Głównego Akt Dawnych. Cennym źródłem informacji są także księgi parafialne, w których możemy odnaleźć dane swoich przodków sprzed wielu lat.

W badaniach posługujemy się najczęściej metodą retrogresywną – odnajdujemy  bądź rekonstruujemy nieznane, wcześniejsze fakty na podstawie znanych faktów późniejszych. Dlatego też tworząc nasze drzewo genealogiczne, warto skorzystać z pomocy osób, które mają już doświadczenie w poszukiwaniu informacji historycznych. W Internecie odnajdziemy wiele portali, na których ludzie wymieniają się wskazówkami, pomagając sobie wzajemnie odszukiwać krewnych. W Polsce działa np. stowarzyszenie „Twoje Korzenie w Polsce” zajmujące się propagowaniem wiedzy na temat genealogii. Uczy ono, jak szukać swoich przodków, przekazywać historię rodzinną i lokalną oraz organizuje warsztaty dla dorosłych i dzieci.

Dziś robimy takie badania i tworzymy drzewa genealogiczne głównie dla zaspokojenia swojej ciekawości. Ale jeszcze całkiem niedawno historia przodków wykazująca pochodzenie szlacheckie (od 3 do 5 pokoleń) była wymagana przy wstępowaniu do wielu zakonów rycerskich lub elitarnych zgromadzeń.

Czy jesteś gotowy na to, kim jesteś?

Poszukiwanie własnych korzeni to niezwykle fascynująca przygoda pozwalająca lepiej zrozumieć, kim jesteśmy i skąd pochodzimy. Rozpoczynając ją, musimy być jednak przygotowani na to, że znajdziemy zaskakujące informacje, które mogą radykalnie zmienić nasze wyobrażenie o nas samych i naszej rodzinie. Szczególnie, jeśli korzystamy z genealogii genetycznej opartej na badaniu naszego DNA. W Internecie możemy obejrzeć film, który pokazuje, jak ludzie reagują na otrzymane informacje: tutaj. Czy będziemy równie zaskoczeni, prowadząc swoje badania? Pewnie nie aż tak, choć dokładne poznanie własnej rodziny dla wielu z nas stanie się fascynującą przygodą i podróżą przez kilkaset lat burzliwej historii, nie tylko Europy.







Iwona Wanda Grygiel
Nauczycielka dyplomowana, III stopień specjalizacji w zakresie nauczania języka polskiego, dr nauk humanistycznych, dyrektorka Szkoły Podstawowej nr 2 w Bytomiu, edukatorka z listy MEN - szkoli nauczycieli jak lepiej uczyć dzieci, ekspertka do spraw awansu zawodowego, egzaminatorka egzaminów zewnętrznych, członek Stowarzyszenia Nauczycieli Polonistów i Komisji Historycznoliterackiej Polskiej Akademii Nauk, rzeczoznawca do spraw podręczników, moderator w programach Centrum Edukacji Obywatelskiej, były doradca metodyczny języka polskiego.



Źródła:
  • momondo – Let's Open Our World https://www.youtube.com/channel/UCxpbnnGX6raZfTJcdt5_7Ag [26.01.2021 r.]


Interesuje Cię ta tematyka? Przeczytaj również:

Najbardziej aktualne artykuły: