Pandemia nie służy utrzymaniu sprawności fizycznej dzieci. To okres, kiedy dzieci spędzają bardzo dużo czasu przed ekranami komputerów, tabletów czy smartfonów. A przecież zdrowy rozwój dziecka to doświadczanie świata poprzez ruch, wartościowe odżywianie i regenerujący sen. Brak aktywności może również powodować nadwagę czy deficyt energii życiowej. Dzisiaj bardzo odczuwamy konsekwencje zamknięcia. Mają one wpływ na funkcjonowanie dzieci, ich zachowania, reakcje i narastającą lawinę emocji. Dla zdrowia psychicznego dzieci konieczna jest każda forma ruchu. Pozwalając na bezruch, blokujemy ich możliwości prawidłowego rozwoju.

Zalecenia do ruchu

”Ruch jest w stanie zastąpić prawie każdy lek, ale wszystkie leki razem wzięte nie zastąpią ruchu”.   

Wojciech Oczko

Obostrzenia związane z pandemią utrudniają utrzymanie sprawności fizycznej dzieci na odpowiednim poziomie. Poziomie, który umożliwia ich naturalny rozwój i uwalnia dziecięcą ekspresję. Ograniczenie aktywności niesie szereg konsekwencji w postaci złego samopoczucia, braku energii, otyłości czy wzmożonego napięcia. To tylko niektóre skutki siedzącego trybu życia.

Ruch jest przejawem życia, stąd każda forma zaniedbania w tej sferze spowoduje odczuwalny dyskomfort. Niezależnie od obostrzeń można trenować w domu, wyjść na spacer czy organizować intencjonalne zabawy ruchowe. Będą one okazją do radości i możliwością akceptacji siebie. Poszukiwanie i odkrywanie ruchu w formie zabawy to najlepsza metoda stymulacji dzieci. Nie nudzą się tak szybko, nie odczuwają też presji związanej z narzuconą dyscypliną i pojawia się element czystej przyjemności.

Jakość życia w zdrowiu i sprawności umysłowej

Bardzo ważna jest postawa rodziców, nauczycieli i wszystkich opiekunów, którzy mogą stworzyć warunki do rozwoju zdrowych nawyków ruchowych. Ciało kocha ruch, a umysł nie lubi stagnacji. Rozwija się poprzez doświadczanie, działanie i odczuwanie. Rodzice i opiekunowie stają się ambasadorami pewnego stylu życia. Warto zastanowić się, jaką wartość chcemy przekazać i jaką przekazujemy?

Zdrowie i sprawność umysłowa niezaprzeczalnie wpływają na komfort życia. Depresja, otyłość i choroby powiązane pozostawiają trwałe ślady w psychice dzieci. Wady postawy wynikające z siedzącego trybu tworzą w ciele wiele ograniczeń.

Konsekwencją pandemii może być otyłość. Dzieci zamknięte w domach chętnie sięgają po śmieciowe jedzenie czy gazowane napoje. Szybki dostęp do zakupów on-line, w tym zakupów spożywczych, ułatwia życie w bezruchu. Internet, smartfon, kilka kliknięć i mamy restaurację w domu. To niesamowita wygoda i luksus w postaci możliwości smakowania życia. Niestety nadmiar pokazuje również, że oddalamy się od podstawowych potrzeb organizmu. Od tego, do czego zostaliśmy stworzeni – rozwoju przez ruch.

Mobilizacja do ruchu

Im częściej, tym lepiej. Istotne, aby wspierać dzieci w ich wyborach, poszukiwaniach. Nakazy i zakazy nie są dobrym sprzymierzeńcem w budowaniu stałych praktyk. Najczęściej prowokują u dzieci opór, który obniża poziom ich motywacji. Wspólne poszukiwanie, spontaniczna zabawa, odkrywanie aktywności, które optymalnie rozwijają dzieci są właściwym kierunkiem.

Wykorzystywanie nadarzających się okazji w codziennych czynnościach może mobilizować lub zmuszać dzieci do ruchu, np. wyjście po drobne zakupy do pobliskiego sklepu, odbiór paczki w paczkomacie, popołudniowy rodzinny spacer czy wyjście z psem do lasu na dłuższy spacer.

3 siły zdrowego życia – odżywianie, ruch, regeneracja

Tworzenie zdrowych nawyków możemy sprowadzić do trzech podstawowych potrzeb organizmu:

• zdrowe odżywianie,
• ruch – stymulacja rozwoju poprzez aktywne doświadczanie,
• regeneracja (wyciszenie, sen).

Troska o budowanie nawyków w tych przestrzeniach, zarówno u nas – dorosłych, jak i u dzieci – prowadzi do odpowiedniej jakości życia. Odporność psychiczna, której uczymy dzieci m. in. poprzez ruch i jego doświadczanie należy do kluczowych kompetencji przyszłości. Badania naukowe przeprowadzane w ostatnich dziesięcioleciach wskazują na mocne powiązania między ruchem, a sprawnością umysłową – procesami poznawczymi i siłą charakteru. Bowiem dzięki aktywności fizycznej kształtujemy nie tylko siłę mięśni, ale przede wszystkim siłę charakteru.

Każda dawka ruch jest ważna. Warto dopilnować, aby dzieci robiły w ciągu dnia aktywne przerwy, ale także aktywnie spędzały czas w przerwach w nauce. Eksperci wskazują, że jeśli przez krótką chwilę oderwiemy dzieci od komputerów i wprowadzimy spontaniczny ruch, przez pozostały czas odczują większą energię i zrobią więcej w krótszym czasie. Wybieganie, wyskakanie nagromadzonej energii powoduje uwolnienie napięcia i stresu. 

Zaplanuj ruch

Zaplanowanie aktywności fizycznej w ciągu dnia jest koniecznością. Uwzględniając ten obowiązek należy wziąć pod uwagę zapotrzebowanie organizmu dzieci na ruch w trzech przestrzeniach:

• RUCH MINIMALNY – podstawowy, dotyczy najprostszych form ruchu, związany z czynnościami codziennymi, obowiązkami domowymi, ale również formy aktywnej zabawy. To np. chodzenie po schodach zamiast windą, spacer, bieganie, zabawy z rodzeństwem, taniec, sprzątanie.

• RUCH INTENCJONALNY - to zaplanowana aktywność w ciągu dnia poza ruchem minimalnym. Organizujemy dla dzieci konkretny trening zamknięty w określonym czasie. Mogą to być również zajęcia na świeżym powietrzu tzw. outdoor, np. spacery, aktywność na świeżym powietrzu, tory przeszkód, jazda na rowerze, zabawy z przyborami czy piłką, taniec. Rodzaj aktywności o umiarkowanym tempie, najlepiej wprowadzać co drugi dzień. Sport może być świetną zabawą pod warunkiem, że trening będzie „szyty na wymiar”według potrzeb i możliwości dziecka.

• REGENERACJA, WYPOCZYNEK, SEN – to bierna, ale równie istotna forma ruchu. Wyciszenie to strefa odstawienia tabletów i smartfonów. Jest to czas niezbędny dla równowagi psychofizycznej organizmu. Sen to najlepsza regeneracja – reset dla zmęczonego ciała i wyczerpanego umysłu.

Ruch powinien być umiarkowany i dostosowany do naturalnych potrzeb dzieci. Każda forma treningu intencjonalnego powinna być przemyślana i kontrolowana przez dorosłego. 

Historia warta przypomnienia

Fakty przedstawione przez dr. Andersa Hansena w książce „W zdrowym ciele, zdrowy mózg” potwierdzają ogromny wpływ ruchu na mózg człowieka. Liczne badania naukowe i wieloletnie doświadczenia autora wskazują, że ruch nie tylko pobudza energię życia i podnosi poziom endorfin prowokujących dobre samopoczucie, ale także korzystnie wpływa na koncentrację, pamięć, nastrój, sen, kreatywność i odporność na stres. To również istota budowania silnej osobowości i walki z narastającymi lękami. Ma to szczególne znaczenie w dobie pandemii i ograniczeń. Jeśli zatem chcemy, uporać się z lękiem i niepokojem, musimy wprowadzić ciało w intensywny ruch.

Znaczną część dolegliwości wynikających z cyfrowego trybu życia można rozwiązać aktywnością. Nie znaczy to, że wszystkie problemy natury emocjonalnej czy fizycznej rozwiążemy bieganiem czy spacerowaniem. Oznacza to, że dzieci dzięki ruchowi mogą dużo zyskać, wiele doświadczyć i funkcjonować lepiej poznawczo. Oznacza to również, że proces nauczania i tworzenia zostaje zintensyfikowany. Innymi słowy, aby poprawić proces uczenia się, warto zaplanować równolegle czas na umiarkowany trening. Ruch daje nieograniczone możliwości pracy z ciałem oraz emocjami.

Badania pokazują, że im dłużej zachowujemy sprawność fizyczną, tym bardziej usprawniamy pamięć, koncentrację i budujemy odporność na stres.

Dzięki aktywności fizycznej czujemy się lepiej i nie potrzebujemy na to żadnych analiz badań naukowych. Ciało reaguje, a zmysły się wyostrzają. To energia, endorfiny, czyli po prostu przejaw życia. Im więcej tym lepiej.






Źródła:

• A. Hansen; „W zdrowym ciele, zdrowy mózg”; wydawnictwo ZNAK, Kraków 2018 r.
• Darlin Olien „Pięć zdrowych nawyków”. Wydawnictwo KOBIECE ; Białystok 2019 r.

Monika Grzesiak-Chromy
Z wykształcenia pedagog i olifrenopedagog, z zamiłowania instruktor nowoczesnych form rekreacji ruchowej. Pasjonatka rozwoju osobistego, świadomego ruchu, aktywności fizycznej jako źródła pracy z ciałem i emocjami. Ze sportem związana od wielu lat. W przestrzeni swoich największych zainteresowań stawia drugiego człowieka – jego zasoby, potencjał, możliwości i energię. Posiada wieloletnie doświadczenie w pracy z dziećmi, młodzieżą i kobietami. Instruktor, szkoleniowiec i prezenter treningu wodnego. Z miłości do wody i głębokiej wiary w jej skuteczność stworzyła koncepcję Aqua Pure Energy – przestrzeni rozwoju, rozluźnienia, wyzwalania czystej energii.