Librus

Oficjalna aplikacja Librus

Co stresuje nastolatka. Jak mu pomóc Cz. 2

Poradzenie sobie ze stresem to nie to samo, co poradzenie sobie ze stresorem. Możemy już nie być narażeni na sytuację, która wywołuje w nas niepokój , ale w ciele nadal zachodzą określone reakcje, spowodowane działaniem hormonu – głównie kortyzolu.  Jak wesprzeć nastolatka, aby jego ciało nie zatrzymało się w środku reakcji stresowej?

Nawet gdy organizm nastolatka już nie jest wystawiony na określony stresor, np. klasówkę w szkole, to nie znaczy, że ciało poradziło sobie ze stresem. Od niedawna wiemy o tzw. zatrzymaniu się w środku cyklu reakcji stresowej. Oznacza to, że ciało nadal jest pod wpływem działania hormonów stresu (kortyzol, adrenalina), ponieważ nie otrzymało żadnej informacji, że jest już po wszystkim, że jest bezpiecznie. Nie wystarczy powiedzieć nastolatkowi „już po wszystkim, spokojnie, masz to już za sobą”. Ciało migdałowate nie rozumie tych słów. Poradzenie sobie z sytuacją stresującą, to nie decyzja intelektualna. Układy trawienny, sercowo-naczyniowy, odpornościowy nie wiedzą, że wszystko jest w porządku.

Jak radzić sobie ze stresującą sytuacją

  1. Najbardziej efektywną metodą jest ruch. Podczas pływania, jazdy na rowerze, tańczenia, biegania czy podczas spaceru po parku dochodzi do szybkiego metabolizowania kortyzolu. Kiedy się ruszamy, dajmy ciału migdałowatemu sygnał, że żyjemy, bo się ruszamy. Dlatego to, co mogą zrobić rodzice, to zaproszenie nastolatka do aktywności fizycznej. Czasem sam spacer bez słów jest regulujący.

  2. Naucz swojego nastolatka uważnie oddychać, powoli, skupiając się na wdechu i wydechu. Być może pomocne będą ćwiczenia z książki „Daj przestrzeń i bądź blisko” Eline Snel.

  3. Zaproponuj wspólną aktywność – kino, ulubiony film. Obejrzyjcie komedię, kabaret – to, co wywołuje śmiech i radość. Kiedy się śmiejemy, głębiej oddychamy (przeponowo), a ciało się uspokaja.

  4. Czasem pomaga czułość, przytulenie, dotyk, masaż. Choć nie wszystkie nastolatki lubią być dotykane. Serdeczny uścisk, przytulenie dają poczucie bezpieczeństwa.

  5. Pozwól nastolatkowi popłakać. Mitem jest powiedzenie, że „nie ma co płakać nad rozlanym mlekiem”. Płacz daje ukojenie, pozwala poczuć ulgę. Okazuje się, że skład chemiczny łez z powodu stresu zawiera kortyzol.

  6. Porozmawiaj z nastolatkiem.

a_stres_nastolatka_2_LR_graf.jpg

Jak rozmawiać z nastolatkiem

Rozmowa wydaje się kluczowym elementem wsparcia nastolatka. Jednak nie zawsze i nie od razu dziecko będzie chciało z nami rozmawiać. Część nastolatków przyjmie to jako troskę i zainteresowanie. wtedy podejmie z nami dialog. Czasem pomocne jest nawiązanie kontaktu z dzieckiem poprzez luźne rozmowy, zrobienie czegoś razem. Pamiętajmy, że nastolatki zwykle są gotowe do kontaktu nie w blasku fleszy przy rodzinnej kolacji, ale późnym wieczorem lub wręcz w nocy, kiedy nikt ich nie widzi. Wielu rodziców mówi, że zgaszone światło i bliskość fizyczna otwiera do rozmowy. Jakie słowa są pomocne:

  • Jak się masz, co u Ciebie?
  • Widzę, że od jakiegoś czasu jesteś jakiś nieswój, zastanawiam się, co się dzieje? Opowiesz mi o tym?
  • Na czym Ci zależy, co jest dla Ciebie ważne, jak możesz to osiągnąć, jak ja mogę Ci w tym pomóc?
  • Porozmawiajmy o tym, opowiedz mi o tym, jakie jest Twoje zdanie, jak Ty to widzisz?
  • Jak chciałabyś to zmienić, poszukajmy wspólnie rozwiązania.
Trudno w dzisiejszym świecie uchronić nastolatków przed stresem i trudnymi sytuacjami. Nie powinniśmy ich też trzymać pod tzw. „kloszem”. Jak pisze Daniel Siegel, „zadanie rodzica nie polega na tym, by nie dopuścić do porażki i trudności w życiu dziecka, lecz by ono poradziło sobie w czasie życiowych burz i by mogło przez nie przejść razem z rodzicem”. Ważne jest nauczenie nastolatka, co robić, kiedy robi się trudno. To rodzic powinien być zaufaną osobą, do której przyjdzie nastolatek, kiedy naprawdę jest niebezpiecznie. Będzie to możliwe, kiedy w domu będzie panowała atmosfera bezpieczeństwa i bezwarunkowej akceptacji i miłości.






Źródła:
  • Mózg nastolatka. Frances Jensen i Amy Nutt. Wydawnictwo AB. Warszawa 2014.
  • Materiały z konferencji Nastolatki. Jak mówić i słuchać ,żeby się z nimi dogadać. Edukacja 2021.
  • Potęga obecności. Daniel Siegel, Tina Bryson. Wydawnictwo Mamania. Warszawa 2020.
  • Wypalenie. Jak wyrwać się z błędnego koła stresu. Emily i Amelia Nogoski. Wydawnictwo Czarna Owca. Warszawa 2020.

Marzena Jasińska
Trener, dyplomowany coach, doradca rodzinny. Od lat wspiera rodziców w konsultacjach indywidualnych oraz warsztatach psychoedukacyjnych. Swoją pracę opiera na filozofii Jespera Juula, założeniach Rodzicielstwa Bliskości oraz Porozumienia Bez Przemocy. Specjalizuje się w zakresie neurodydaktyki oraz uczenia się uczniów. Ekspert rozwoju osobistego, komunikacji, negocjacji. W swojej pracy zajmuje się także tematyką mediacji szkolnych, procesów grupowych, zarządzania zmianą w organizacji i zarządzania zespołem. Prywatnie mama dwóch dorosłych synów.


Interesuje Cię ta tematyka? Przeczytaj również:

Najbardziej aktualne artykuły: