Bądź na czas! #wychowanie
Typy osobowości: introwertyk
Cechy osobowości introwertycznej
Uważa się, że introwertyzm pojawia się u 30-50% populacji. Oznacza to, że przynajmniej co trzecia osoba reprezentuje ten typ osobowości. Introwertyk swoją aktywność psychiczną kieruje „do wewnątrz”. Taka osoba cechuje się więc większą powściągliwością, a w sytuacjach towarzyskich emanuje mniejszą ekspresją.Z perspektywy neurologicznej – mózg introwertyka nie wymaga dodatkowego pobudzenia z otoczenia i łatwiej jest go przeciążyć nadmiarem bodźców. Dlatego osoby introwertyczne (częściej niż ekstrawertycy, o których pisaliśmy w artykule: Typ osobowości: ekstrawertyk >>) potrzebują okresów samotności i ciszy. W ten sposób „ładują” swoją energię mentalną.
Mózg introwertyka jest wrażliwy na dopaminę. Oznacza to, że będzie bardziej niż inne typy osobowości szczęśliwy z takich aktywności, jak np. czas przeznaczony na rozmyślanie czy czytanie książki. Z innej strony – introwertyk odczuwa mniejszą przyjemność z ryzyka i niespodzianek. Co interesujące, jego mózg w kontaktach z innymi osobami działa z taką samą intensywnością, jak w przypadku przedmiotów, dlatego analizując otoczenie, zwraca on uwagę nie tylko na osoby, ale też na przedmioty znajdujące się wokół.
Cechy dziecka introwertycznego
Niektóre cechy introwertyka ujawniają się już w dzieciństwie. Takie dziecko ma bardziej rozwinięty wewnętrzny świat. Lubi bawić się, wykorzystując wyobraźnię, preferuje zabawę samodzielną lub w niewielkiej grupie. Takie dziecko spędza czas czytając, rysując, grając na komputerze. Rozwiązuje trudności, polegając na własnych wewnętrznych zasobach, a nie na wsparciu z zewnątrz. Dużo pyta, potrafi spojrzeć na siebie z dystansu, ocenić swoje zachowanie. Ma potrzebę zrozumienia siebie i wszystkiego dookoła, dlatego najpierw obserwuje, a potem działa. W szkole dziecko może być postrzegane jako wycofanie, ostrożne i wahające, powoli wchodzi w nowe sytuacje i relacje z innymi. Zaś w domu jest energiczne i rozmowne, bo tam czuje się komfortowo.Introwertyczne dziecko podejmuje decyzje w oparciu o własne zasady, a dzięki temu jest mniej podatne na wpływy rówieśników i rzadko dopasowuje się do innych. Potrzebuje natomiast więcej czasu, aby się do kogoś zbliżyć. W kontaktach z innymi introwertyczny maluch początkowo zachowuje dystans, ale gdy poczuje się pewniej – staje się aktywny w relacji. Ceni sobie bliskość. Podczas spotkania skupia uwagę na rozmówcy i pamięta, co powiedziała druga osoba. Gdy podczas konwersacji chce zebrać własne myśli – odwraca wzrok.
Czy moje dziecko jest introwertyczne?
Poniżej znajdziesz pytania, które pomogą Ci poznać, czy Twoje dziecko przejawia cechy introwertyka.Czy Twoje dziecko…
- …jest skryte?
- …mówi o swoich uczuciach „po czasie”, będąc w bezpiecznym otoczeniu?
- …spędza czas w samotności?
- …woli zabawę z jedną lub dwiema osobami od spotkań w dużej grupie?
- …mówi: „Nie chcę tam iść, bo tam jest za dużo ludzi”?
- …potrzebuje czasu, aby skupić myśli i wyrazić swoją opinię lub podjąć decyzję? Czy szybka wypowiedź na jakiś temat sprawia mu trudność?
- …robi się nerwowe lub protestuje, kiedy ktoś siada zbyt blisko niego/przytula je/dotyka?
- …potrzebuje czasu, aby zacząć coś nowego, wypróbować nową zabawę, wejść w nowe towarzystwo?
- …najpierw długo przygląda się, analizuje, zanim zrobi pierwszy krok?
- …zamyka się w sobie, kiedy ktoś na nie krzyczy, obwinia je o coś?
Jak wychowywać introwertyczne dziecko
W pierwszej kolejności zdaj sobie sprawę z tego, że żadnej osobowości nie da się zmienić, a działania w tym kierunku mogą skończyć się wewnętrznym rozbiciem i trudnościami w zachowaniu dobrej kondycji psychicznej. Po drugie dziecko o osobowości introwertycznej nie jest słabo przystosowane do radzenia sobie w życiu, za mało socjalizowane – to nieprawda! Mózg introwertyka (jak już wcześniej wspomniano) funkcjonuje inaczej, a to nie oznacza, że gorzej lub słabiej. Szczególnie jest to trudne do zrozumienia dla rodziców, którzy są ekstrawertykami.Metody wychowawcze polegające na rzucaniu dziecka na głęboką wodę czy zmuszaniu go do przekraczania własnych granic, wbrew jego woli, nie sprawdzą się. Rozwinięty wewnętrzny świat może sprawiać, że dziecko poczuje się odizolowane od innych. Ważne zatem, aby rodzice towarzyszyli dziecku i zachęcali je do poznawania samego siebie, swoich mocnych i słabych stron.
Dziecko introwertyczne potrzebuje więcej niż inne typy osobowości:
- samotności,
- przestrzeni,
- czasu.
Introwertyk jest wrażliwy na krzyk czy ostre słowa. Z tego powodu często zamyka się w sobie. Osoba introwertyczna po „trudnej sytuacji” może sprawiać wrażenie spokojnej, jednak wewnętrznie będzie mocno ją przeżywać. Dlatego uważaj na to, w jaki sposób reagujesz w sytuacjach konfliktowych. Mów również dziecku, że jeśli nie potrafi od razu udzielić odpowiedzi, nie oznacza, że czegoś nie wie czy nie umie. Ma prawo do chwili zastanowienia.
Źródło:
- M. O. Laney „Introwertyzm to zaleta”, wyd. Rebis, Poznań 2005
dr Marta Majorczyk
Pedagog, psycholog, psychoterapeuta systemowy, doradca rodzinny, trener, animator rozwoju (coach, mentor, tutor), badacz i wieloletni nauczyciel akademicki. Od stycznia 2015 roku współpracuje z Niepubliczną Poradnią Psychologiczno-Pedagogiczną przy Uniwersytecie SWPS w Poznaniu. Kierownik studiów podyplomowych dla nauczycieli z zakresu: edukacji elementarnej, terapii pedagogicznej, wczesnego wspomagania rozwoju dziecka, wychowania do życia w rodzinie. Współtwórca nowatorskich kierunków kształcenia: edukacja prorozwojowa oraz mediaworking. Autorka sześciu monografii i wielu tekstów popularno-naukowych, analiz oraz opracowań o tematyce rodzinnej, rozwoju dziecka, wychowania i opieki, a także neurodydaktyki.
Interesuje Cię ta tematyka? Przeczytaj również: