Bądź na czas! #wychowanie
Jak reagować na dziecięce kłótnie Cz. 1
Jak interpretować kłótnie dzieci
Zachęcam, aby na konflikt popatrzeć z nieco innej perspektywy. Zamiast wchodzić w rolę sędziego, który wydaje wyrok, spróbujmy spojrzeć na spór, jak na sytuację w trakcie której każde z dzieci próbuje zadbać o swoje potrzeby czy bronić swoich granic.- O co tak naprawdę chodzi każdemu dziecku z osobna?
- Na czym każdemu z nich zależy?
- Jak się czują w sytuacji konfliktu?
- O co chcą zadbać?
- Uznamy, że obie strony konfliktu są tak samo ważne i są sobie równe.
- Gdy pozbędziemy się założenia, że pomysł jednego dziecka jest lepszy od drugiego.
- Gdy przyjmiemy potrzeby każdego dziecka jako równorzędne.
Błędne reakcje rodziców na kłótnie dzieci
W konflikcie rodzice zwykle pytają, kto zaczął pierwszy, kto pierwszy uderzył, kto pierwszy bawił się zabawką itp. Potem wydają wyrok, wymierzają karę, również w postaci logicznych konsekwencji.- „Jak się nie możecie dogadać, to nikt nie będzie bawił się klockami”
- „Przestańcie się kłócić”
- „Uspokójcie się”
- „Oddaj mu, bo on był pierwszy”
- „Przeproś go, bo to Ty zacząłeś
- „Już dziś nie będziecie bawić się razem, jeśli tak trudno jest Wam się dogadać”
- „Ty jesteś starszy i mądrzejszy, pokaż jej, jak powinien się zachowywać starszy brat”
- „Każdy do swojego pokoju i to natychmiast”
Przekonania dorosłych na temat kłótni
Reakcje i słowa, które wypowiadamy do dzieci, kiedy między nimi iskrzy, wynikają z naszych przekonań na temat konfliktu. Czasem myślimy:- „Nie będę się wychylać, bo i tak nic nie wskóram, lepiej siedzieć cicho”
- „Lepiej się wycofam, nie warto się kłócić”
- „Konflikt jest czymś złym, jak ludzie się kochają, to się nie kłócą”
- „Kłócą się Ci, którzy nie lubią ludzi i są wiecznie niezadowoleni”
- „To wstyd, że tak kłócimy się”
- „Kiedy rodzina jest szczęśliwa, to nie ma w niej miejsca na konflikty”
- „Wykształceni ludzie nie podnoszą głosu”
Scenariusze rozwoju konfliktu
- Wygrana–Przegrana. Wygrywa ten, kto jest silniejszy, starszy, sprytniejszy, mądrzejszy. Jego zdanie i wersja wydarzeń jest prawdziwa. Dziecko przegrane ma poczucie klęski, niezadowolenia, frustracji, a w konsekwencji ma chęć odwetu.
- Przegrana–Przegrana. Każda ze stron chce udowodnić, że ma rację, że jej pomysły są najlepsze. Dochodzi do przepychanek słownych, eskalacji złości i niezadowolenia, a lista wzajemnych zarzutów i oskarżeń nie ma końca. W tym scenariuszu obie strony są skazane na porażkę.
- Wygrana–Wygrania. Konflikt jest informacją o potrzebach każdej ze stron. W tym scenariuszu nie skupiamy się na zachowanych dzieci, a na ich potrzebach. Kiedy do tego dojdzie to zwykle okazuje się, że możliwe jest takie rozwiązanie, które będzie zaakceptowane przez wszystkich i każdy ma poczucie zwycięstwa.
Jak sprawić, by wszyscy zwyciężyli
Kiedy widzisz kłócące się dzieci, które przybiegają do Ciebie, krzycząc i próbując przekonać Cię do swojej wersji wydarzeń, weź kilka głębokich wdechów i rozbudź w sobie ciekawość, a nie nerwowość. Ciekawość pozwoli Ci zacząć rozmowę:- „Widzę dwoje dzieci, które bardzo głośno krzyczą, zaraz zastanowimy się, co możemy zrobić, aby każdemu z Was było dobrze”
- „Widzę, że mocno przeżywasz to, co się przed chwilą wydarzyło. Tak mocno, że aż przybiegłeś z tym do mnie. To musi być poważna sprawa”
- „Co my tu mamy. Jak mówicie równocześnie, to nic nie rozumiem. Teraz Bartek, potem Marysia.” (O tym, które dziecko powinna zacząć pierwsze, przeczytasz w drugiej części artykułu).
Więcej o towarzyszeniu dzieciom w konflikcie przeczytasz w drugiej części artykułu.
Źródło:
- Konflikty w rodzinie. Katarzyna Dworaczyk. Wydawnictwo Natuli. Szczecin 2022.
- Jak zrozumieć się w rodzinie. Monika Szczepanik. Wydawnictwo Natuli. Szczecin 2020.
Marzena Jasińska
Trener, dyplomowany coach, doradca rodzinny. Od lat wspiera rodziców w konsultacjach indywidualnych oraz warsztatach psychoedukacyjnych. Swoją pracę opiera na filozofii Jespera Juula, założeniach Rodzicielstwa Bliskości oraz Porozumienia Bez Przemocy. Specjalizuje się w zakresie neurodydaktyki oraz uczenia się uczniów. Ekspert rozwoju osobistego, komunikacji, negocjacji. W swojej pracy zajmuje się także tematyką mediacji szkolnych, procesów grupowych, zarządzania zmianą w organizacji i zarządzania zespołem. Prywatnie mama dwóch dorosłych synów.
Interesuje Cię ta tematyka? Przeczytaj również: