Za dużo, za szybko, za głośno #wychowanie
Dyskalkulia Cz. 1
- odpowiedniej motywacji do nauki matematyki i przedmiotów pokrewnych,
- sprawności procesów poznawczych w normie (iloraz inteligencji w normie),
- braku występowania u ucznia zaburzeń natury emocjonalnej.
Diagnoza dyskalkulii
Diagnozę dyskalkulii przeprowadza się w poradniach psychologiczno-pedagogicznych, a sam proces diagnozy jest kilkuetapowy:- 1 etap – diagnoza ryzyka dyskalkulii w klasach 1-3,
- 2 etap – diagnoza podejrzenia dyskalkulii od klasy 4,
- 3 etap – diagnoza dyskalkulii po około 2 latach od drugiej diagnozy, co zwykle przypada na koniec szkoły podstawowej lub początek szkoły ponadpodstawowej.
Objawy dyskalkulii
Najbardziej charakterystyczne objawy, które wskazują, że problemy matematyczne dziecka mogą mieć swoje źródło w dyskalkulii to trudności:- z orientacją w schemacie relacji przestrzennych – nad, pod, obok, lewa, prawa, itp.,
- z nazywaniem kierunku,
- w odczytywaniu i zapisywaniu podobnie wyglądających liczb, symboli np. 9-6, 1-7, znaków plus-minus, mniejszy-większy, itp.,
- z czytaniem liczb wielocyfrowych, szczególnie tych, w których występuje zero oraz odczytywaniem liczb od tyłu, gubieniem zera np. 1002 jest zapisywane jako 102,
- z przecinkami przy zapisywaniu liczb dziesiętnych,
- z szacowaniem wyniku działania, czyli podaniem przybliżonego wyniku bez liczenia,
- w prawidłowym umieszczeniu liczb w kolumnach (w tym chaotyczny zapis operacji matematycznych),
- w uczeniu się tabliczki mnożenia,
- z liczeniem wstecz np. co 4, zaczynając od 100,
- z wybraniem właściwej strategii w rozwiązywaniu zadań, co może też wiązać się ze zmianą strategii, jeśli poprzednio wybrana okazuje się błędna (tzw. sztywność myślenia),
- w rozwiązywaniu zadań z treścią; w rozumieniu zadań wielowątkowych z dużą ilością danych oraz wybraniem odpowiednich działań, które należy wykonać; problem z zapamiętaniem kolejności operacji matematycznych, ale też z wyobrażeniem sobie treści zadania,
- z tempem liczenia; stosowanie mało dojrzałych strategii liczenia np. na palcach, kreskach (jeszcze w klasach starszych),
- w zrozumieniu odwrotności działań rachunkowych, np. dodawanie i odejmowanie oraz mnożenie i dzielenie jako działania odwrotne,
- w werbalizowaniu myśli – np. dziecko rozwiązało poprawnie zadanie, ale nie potrafi opisać sposobu, w jaki to zrobiło,
- z uszeregowaniem liczb ze względu na ich wartość, np. czy 17 poprzedza 18, czy występuje po 18,
- z obliczaniem pamięciowym, co jest spowodowane kłopotami z pamięcią krótkoterminową np. dziecko nie pamięta przed chwilą użytej strategii obliczania,
- z zapamiętywaniem wzorów matematycznych,
- z zastosowaniem obliczeń matematycznych w praktyce np. uczeń nie potrafi wypłacić odpowiedniej sumy pieniędzy, podając jej wielokrotność, ma kłopot z obliczeniem reszty z zakupów itp.
Błędne koło porażki
Każde zadanie matematyczne jest pewnego rodzaju sytuacją problemową, dość trudną i wymagającą namysłu, uważności, cierpliwości, determinacji, czyli odporności emocjonalnej. W nauce matematyki bardzo duże znaczenie mają doświadczenia szkolne zdobyte na początku edukacji. Jeśli dziecko w klasach młodszych doświadczyło niepowodzeń w liczeniu to zrozumiałe, że zacznie unikać zadań matematycznych i nie będzie podejmowało kolejnych prób, nie będzie doskonalić swoich umiejętności. W klasach starszych lęk i obawa nasilają się jeszcze bardziej, szczególnie że zadania matematyczne są coraz trudniejsze. Skutkuje to tzw. błędnym kołem porażki. Dziecko zaczyna nawykowo unikać zadań matematycznych, a nawet lekcji z tego przedmiotu. Pojawia się lęk, a jego skutkiem jest niechęć do matematyki oraz brak treningu, co tylko utrwala niepowodzenia. Możemy mieć wówczas do czynienia z uogólnionymi trudnościami w uczeniu się matematyki, które najczęściej są spowodowane:- zaniedbaniami dydaktycznymi – zaległościami programowymi, które uniemożliwiają skuteczną naukę,
- brakiem treningu, co powoduje, że te kompetencje nie są utrwalane.
Sprawdź drugą część artykułu.
Źródła:
- Zaburzenia rozwoju umiejętności arytmetycznych. Program diagnozy i terapii. Urszula Oszwa. Wydawnictwo Impuls. Kraków 2005.
- Jak tłumaczyć dzieciom matematykę. Poradnik nie tylko dla rodziców. Wydawnictwo Helion, Gliwice 2014.
- Dyskalkulia – przyczyny, charakterystyka, sposoby pomocy. M. Kurczab, E. Kurczab, P. Tomaszewski. Instytut Edukacji Matematycznej ARS Mathematica. 2006.
Marzena Jasińska
Trener, dyplomowany coach, doradca rodzinny. Od lat wspiera rodziców w konsultacjach indywidualnych oraz warsztatach psychoedukacyjnych. Swoją pracę opiera na filozofii Jespera Juula, założeniach Rodzicielstwa Bliskości oraz Porozumienia Bez Przemocy. Specjalizuje się w zakresie neurodydaktyki oraz uczenia się uczniów. Ekspert rozwoju osobistego, komunikacji, negocjacji. W swojej pracy zajmuje się także tematyką mediacji szkolnych, procesów grupowych, zarządzania zmianą w organizacji i zarządzania zespołem. Prywatnie mama dwóch dorosłych synów.
Interesuje Cię ta tematyka? Przeczytaj również: