Opieka zdrowotna w szkole

Jaki jest zakres opieki zdrowotnej realizowanej w szkole, jakie warunki powinien zapewnić organ prowadzący, co należy do zadań dyrektora, jak realizować opiekę zdrowotna nad uczniami niepełnosprawnymi o przewlekle chorymi?

Rola organu prowadzącego w organizacji opieki zdrowotnej nad uczniami

Na podstawie:
  • art. 2, art. 4,  art. 6 ust. 1-2, art. 12 ustawy z dnia 12 kwietnia 2019 r. o opiece zdrowotnej nad uczniami (Dz. U. z 2019 r., poz. 1078)
Opieka zdrowotna nad uczniami jest realizowana w szkole i obejmuje:
  • profilaktyczną opiekę zdrowotną,
  • promocję zdrowia,
  • opiekę stomatologiczną.
Pielęgniarka środowiska nauczania albo higienistka szkolna sprawują profilaktyczną opiekę zdrowotną nad uczniami w gabinecie profilaktyki zdrowotnej zlokalizowanej w szkole, a w przypadku braku gabinetu profilaktyki zdrowotnej w szkole, w miejscu określonym w umowie o udzielenie świadczeń opieki zdrowotnej. 

Lekarz dentysta sprawuje opiekę stomatologiczną nad uczniami w miejscu określonym w umowie o udzielenie świadczeń opieki zdrowotnej. Miejscem tym jest:
  • gabinet dentystyczny zlokalizowany w szkole, 
  • gabinet dentystyczny poza szkołą albo 
  • dentobus, prowadzone przez podmiot wykonujący działalność leczniczą współpracujący ze szkołą.
Organ prowadzący w organizacji opieki zdrowotnej nad uczniami jest organem zapewniającym warunki organizacyjne tej opieki oraz zapewnia uczniom możliwość korzystania z:
  • gabinetu profilaktyki zdrowotnej w szkole, który nieodpłatnie, na podstawie umowy,  udostępnia pielęgniarce środowiska nauczania i wychowania albo higienistce szkolnej;
  • gabinetu dentystycznego – w przypadku braku gabinetu dentystycznego w szkole, organ prowadzący zawiera porozumienie z podmiotem wykonującym działalność leczniczą udzielającym świadczeń zdrowotnych z zakresu leczenia stomatologicznego dla dzieci i młodzieży finansowanych ze środków publicznych, w którym określa się sposób organizacji udzielania świadczeń. 

Rola dyrektora szkoły w organizacji opieki zdrowotnej nad uczniami

Na podstawie:
  • art. 4, art. 7 ust. 2-4, art. 11, art. 17 ust. 2, art. 18 ust. 1-4, art. 21-art. 22  ustawy z dnia 12 kwietnia 2019 r. o opiece zdrowotnej nad uczniami (Dz. U. z 2019 r., poz. 1078); 
  • art. 9 ust.1- 2 ustawy z dnia 6 listopada 2008 r. o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta (Dz. U. z 2009 r. poz. 417), który brzmi: 
  • art. 9. 1. Pacjent ma prawo do informacji o swoim stanie zdrowia.
2. Pacjent, w tym małoletni, który ukończył 16 lat, lub jego ustawowy przedstawiciel mają prawo do uzyskania od lekarza przystępnej informacji o stanie zdrowia pacjenta, rozpoznaniu, proponowanych oraz możliwych metodach diagnostycznych i leczniczych, dających się przewidzieć następstwach ich zastosowania albo zaniechania, wynikach leczenia oraz rokowaniu.

Dyrektor szkoły w organizacji opieki zdrowotnej nad uczniami:
  • jest podmiotem zapewniającym warunki organizacyjne tej opieki;
  • nadzoruje poprawność przekazania rodzicom uczniów lub pełnoletnim uczniom, na początku roku szkolnego, informacji o zakresie opieki zdrowotnej oraz o prawie do wyrażenia sprzeciwu względem sprawowanej nad uczniami profilaktycznej opieki zdrowotnej oraz opieki stomatologicznej w zakresie profilaktycznych świadczeń stomatologicznych dla dzieci i młodzieży do ukończenia 19 roku życia, w tym prowadzonej w dentobusie;
  • nadzoruje umieszczenie ww. informacji w miejscu ogólnie dostępnym w szkole; 
  • wskazuje rodzicom uczniów lub pełnoletnim uczniom na związek opieki stomatologicznej w zakresie świadczeń ogólnodostępnych dla dzieci i młodzieży do ukończenia 18 roku życia, z wymaganą ich pisemną zgodą na ten fakt, wyrażoną przed udzieleniem tego świadczenia zdrowotnego, po uzyskaniu od lekarza przystępnej informacji o stanie zdrowia pacjenta, rozpoznaniu, proponowanych oraz możliwych metodach diagnostycznych i leczniczych, dających się przewidzieć następstwach ich zastosowania albo zaniechania, wynikach leczenia oraz rokowaniu (odwołanie do ww. zapisu art. 9 ust. 2 ustawy o prawach pacjenta);
  • współpracuje z podmiotami sprawującymi opiekę zdrowotną nad uczniami oraz z rodzicami w przypadku wystąpienia problemów zdrowotnych lub higienicznych, w oparciu o procedury organizacyjne postępowania; 
  • wyraża zgodę na obecność pielęgniarki środowiska nauczania i wychowania lub higienistki szkolnej lub opiekuna faktycznego podczas transportu ucznia przez zespół ratownictwa medycznego do szpitala (do czasu przybycia rodziców), po podjęciu decyzji przez kierownika zespołu ratownictwa medycznego o obecności jednej z wymienionych osób podczas tego transportu ucznia;
  • uczestniczy we współpracy z pielęgniarką środowiska nauczania i wychowania albo higienistką szkolną, nauczycielami i pedagogiem szkolnym przy podejmowaniu działań w zakresie edukacji zdrowotnej i promocji zdrowia, z uwzględnieniem potrzeb zdrowotnych uczniów oraz rozpoznanych czynników ryzyka dla zdrowia uczniów szkoły;
  • przyjmuje doradztwo pielęgniarki środowiska nauczania i wychowania albo higienistki szkolnej w sprawie warunków bezpieczeństwa uczniów, organizacji posiłków i warunków sanitarnych w szkole;
  • wnioskuje o przedstawienie przez pielęgniarkę środowiska nauczania i wychowania lub higienistkę szkolną zagadnień z zakresu opieki zdrowotnej i promocji zdrowia uczniów na zebraniu rady pedagogicznej z zachowaniem tajemnicy o stanie zdrowia uczniów;
  • uczestniczy we współpracy z innymi podmiotami (lekarz podstawowej opieki zdrowotnej, rodzice, pełnoletni uczniowie, pracownicy szkoły), koordynowanej przez pielęgniarkę środowiska nauczania i wychowania lub higienistkę szkolną, celem zapewnienia właściwej opieki nad uczniami niepełnosprawnymi lub przewlekle chorymi w szkole; 
  • zapewnia pracownikom szkoły szkolenia lub inne formy zdobycia wiedzy na temat sposobu postępowania wobec uczniów przewlekle chorych lub niepełnosprawnych, odpowiednio do potrzeb zdrowotnych tych uczniów.      

Dokumentowanie realizacji zadań z zakresu opieki zdrowotnej nad uczniami i monitorowanie tej opieki zdrowotnej

Na podstawie:
  • art. 23 ust. 1, art. 26-art. 28 ustawy z dnia 12 kwietnia 2019 r. o opiece zdrowotnej nad uczniami (Dz. U. z 2019 r., poz. 1078) 
Podmioty sprawujące opiekę zdrowotna nad uczniami prowadzą dokumentację medyczną zgodnie z odrębnymi przepisami.
Dokumentacja ta jest przechowywana odpowiednio przez:
  • pielęgniarkę środowiska nauczania i wychowania lub higienistkę szkolną w gabinecie profilaktyki zdrowotnej w szkole lub miejscu udzielania świadczeń przez świadczeniodawcę, przez okres pobierania przez ucznia nauki w danej szkole;
  • lekarza dentystę.

a_opieka_LS_graf.jpg


W przypadku zmiany szkoły przez ucznia dokumentacja medyczna jest przekazywana, za pokwitowaniem, pielęgniarce środowiska nauczania i wychowania albo higienistce szkolnej w szkole przyjmującej ucznia.

Po zakończeniu kształcenia przez ucznia pielęgniarka środowiska nauczania i wychowania albo higienistka szkolna przekazuje, za pokwitowaniem, indywidualną dokumentację medyczną absolwenta zespołowi podstawowej opieki zdrowotnej, który sprawuje nad nim opiekę zdrowotną.

Podmioty sprawujące opiekę zdrowotną nad uczniami w szkole prowadzą sprawozdawczość z realizacji tej opieki zgodnie z przepisami o statystyce publicznej.

Zadania w zakresie monitorowania opieki zdrowotnej nad uczniami wykonują:
  • wojewodowie;
  • Instytut Matki i Dziecka w Warszawie – na zlecenie ministra właściwego do spraw zdrowia.

Sprawowanie opieki nad uczniami niepełnosprawnymi i przewlekle chorymi w szkole

Na podstawie:
  • art. 7 ust. 5, art. 20, art. - art. 22 ustawy z dnia 12 kwietnia 2019 r. o opiece zdrowotnej nad uczniami (Dz. U. z 2019 r., poz. 1078) 
Opieka nad uczniami przewlekle chorymi lub niepełnosprawnymi w szkole jest realizowana przez pielęgniarkę środowiska nauczania i wychowania albo higienistkę szkolną.

Sprawowanie opieki zdrowotnej nad uczniami przewlekle chorymi lub niepełnosprawnymi wymaga pisemnej zgody rodziców albo pełnoletnich uczniów. Zgodę wyraża się przed podjęciem ucznia opieką.

Pielęgniarka środowiska nauczania i wychowania albo higienistka szkolna współpracuje z lekarzem podstawowej opieki zdrowotnej, rodzicami, pełnoletnimi uczniami oraz dyrektorem i pracownikami szkoły w celu zapewnienia właściwej opieki nad uczniami przewlekle chorymi lub niepełnosprawnymi w szkole.

Współpraca ta obejmuje wspólne określenie sposobu opieki nad uczniami, które są dostosowane do ich stanu zdrowia w sytuacji konieczności podawania leków oraz wykonywania innych czynności podczas pobytu uczniów w szkole.

Podawanie leków lub wykonywanie innych czynności podczas pobytu uczniów w szkole przez pracowników szkoły może odbywać się wyłącznie za ich pisemną zgodą.

Dyrektor szkoły jest odpowiedzialny za zapewnienie pracownikom szkoły szkoleń lub innych form zdobycia wiedzy na temat sposobu postępowania wobec uczniów przewlekle chorych lub niepełnosprawnych, odpowiednio do ich potrzeb zdrowotnych.

Minister właściwy do spraw zdrowia może ogłosić, w drodze obwieszczenia, ogłoszonego w dzienniku urzędowym ministra właściwego do spraw zdrowia, zalecenia postępowania dotyczące opieki nad uczniami przewlekle chorymi lub niepełnosprawnymi w szkole. Zalecenia te mogą być opracowane przez odpowiednie stowarzyszenia lub towarzystwa naukowe o zasięgu krajowym, które zrzeszają specjalistów w danej dziedzinie medycyny, zgodnie z postanowieniami ich statutów.

Informacje przekazywane rodzicom uczniów i pełnoletnim uczniom na początku roku szkolnego o opiece zdrowotnej nad uczniami

Na podstawie:
  • art. 2 – art. 3, art. 7 ust. 2-3 ustawy z dnia 12 kwietnia 2019 r. o opiece zdrowotnej nad uczniami (Dz. U. z 2019 r., poz. 1078) 
Opieka zdrowotna nad uczniami jest realizowana w szkole i obejmuje:
  • profilaktyczną opiekę zdrowotną;
  • promocję zdrowia;
  • opiekę stomatologiczną.
Opieka zdrowotna nad uczniami jest sprawowana we współpracy z rodzicami uczniów oraz z pełnoletnimi uczniami.

Profilaktyczną opiekę zdrowotną nad uczniami w szkole sprawuje pielęgniarka środowiska nauczania i wychowania albo higienistka szkolna. 
Opiekę stomatologiczną nad uczniami sprawuje lekarz dentysta.
W zakresie edukacji zdrowotnej i promocji zdrowia, w sprawowaniu opieki stomatologicznej nad uczniami może uczestniczyć również higienistka stomatologiczna.

Profilaktyczna opieka zdrowotna oraz opieka stomatologiczna nad uczniami w zakresie profilaktycznych świadczeń stomatologicznych dla dzieci i młodzieży do ukończenia 19 roku życia jest sprawowana w przypadku braku sprzeciwu rodziców albo pełnoletnich uczniów.

Rodzice na pierwszym zebraniu rodziców oraz pełnoletni uczniowie na pierwszych zajęciach z wychowawcą w roku szkolnym uzyskują informację o zakresie opieki zdrowotnej oraz o prawie do wyrażenia ww. sprzeciwu względem sprawowanej opieki zdrowotnej nad uczniami. Sprzeciw ten składa się w formie pisemnej do świadczeniodawcy, który realizuje opiekę.

Powyższą informację umieszcza się w miejscu ogólnie dostępnym w szkole (np. na stronie internetowej szkoły, w bibliotece, w sekretariacie szkoły, w gablotach: rady rodziców, samorządu uczniowskiego, informacjach ogólnych szkoły …)

Brzmienie informacji, którą umieszcza się w miejscu ogólnie dostępnym w szkole – propozycja:

W szkole nad uczniami sprawowana jest opieka zdrowotna, która obejmuje:
  • profilaktyczną opiekę zdrowotną;
  • promocję zdrowia;
  • opiekę stomatologiczną.
Profilaktyczna opieka zdrowotna oraz opieka stomatologiczna nad uczniami w zakresie profilaktycznych świadczeń stomatologicznych dla dzieci i młodzieży do ukończenia 19 roku życia, w tym prowadzona w dentobusie, sprawowane są nad uczniami przy braku sprzeciwu ich rodziców lub pełnoletnich uczniów. Sprzeciw ten składa się w formie pisemnej do świadczeniodawcy, który realizuje odpowiednią opiekę.”



Danuta Skrzypek
Edukator, menadżer oświaty, wieloletni Dyrektor szkoły, specjalista organizacji procesu kształcenia i zarządzania jakością pracy szkoły.


Dokładamy wszelkich starań w celu umieszczania prawdziwych i pełnych informacji. Nie ponosimy jednak odpowiedzialności za rezultaty działań podjętych w oparciu o zamieszczone w artykule informacje lub ewentualne błędy czy braki w artykule.


Interesuje Cię ta tematyka? Przeczytaj również:

Najbardziej aktualne artykuły: