Realizacja działań podnoszących wiedzę społeczeństwa o możliwym wpływe zużytego sprzętu na środowisko oraz zdrowie ludzi i zwierząt to jedno z priorytetowych zadań organizacji odzysku ELECTRO - SYSTEM. W ramach licznych projektów przekazywana jest również wiedza o roli i wartości elektroodpadów w recyklingu. Organizacja angażuje się w różne przedsięwzięcia, których celem jest promowanie prawidłowych zachowań związanych z właściwym postępowaniem z tzw. elektrośmieciami. W artykule znajdziecie Państwo przykłady takich działań, które być może będą zachęta i inspiracją do podjęcia kolejnych na rzecz środowiska – wspólnie z ELECTRO - SYSTEM.

ZSEE – wymiana (nie tylko) doświadczeń

Jedną z akcji, w którą zaangażowała się organizacja ELECTRO - SYSTEM w minionym miesiącu, były działania edukacyjne w ramach projektu Erasmus plus „Be the solution – recycle”, na zaproszenie nauczycieli jednej ze szkół podstawowych w Błoniu. Projekt propagował idee recyclingu i upcyclingu, troski o środowisko naturalne, prawidłowego postępowania z elektroodpadami, oszczędzania wody i energii elektrycznej, a także rezygnację z konsumpcyjnego stylu życia.

Działania edukacyjne skierowane były do uczniów ze Szkoły Podstawowej nr 3 w Błoniu oraz dla uczniów ze szkół z Chorwacji i Turcji odwiedzających Polskę w ramach projektu Erasmus. Uczniowie wzięli udział w warsztatach poświęconych elektroodpadom. Podczas zajęć uczestnicy dowiedzieli się, czym jest zużyty sprzęt elektryczny i elektroniczny (ZSEE), dlaczego zawarte w nim surowce są cenne oraz w jaki sposób należy prawidłowo z nimi postępować, by móc je właściwie wykorzystać. Ponadto poruszono temat zagrożeń dla środowiska, jakie wiążą się z nieodpowiednim zagospodarowaniem tych odpadów, a także wpływu niektórych substancji odzyskiwanych w procesie recyklingu. Po części teoretycznej uczniowie wzięli udział w warsztatach kreatywnego wykorzystania odpadów i m.in. ze starej i niepotrzebnej klawiatury komputerowej powstały magnesy oraz bransoletki. Celem warsztatów było pokazanie, że z pozornie niepotrzebnych przedmiotów mogą powstać nowe, użyteczne rzeczy, z których kupowania można zrezygnować.

W tym samym czasie grupa nauczycieli odbyła ciekawe edukacyjne spotkanie w jednym z największych w Polsce zakładzie przetwarzania zużytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego REMONDIS Electrorecycling. Nauczyciele poznali tajniki recyklingu elektroodpadów w praktyce, a także zapoznali się zasadami prawidłowego zagospodarowania elektroodpadów. Wiedza ta pomoże w przyszłości nauczycielom biorącym udział w projekcie prowadzić ciekawe zajęcia z przyrody i ochrony środowiska.

Aby dopełnić działania edukacyjne, a tym samym wzmocnić przekaz związany z prawidłowym postępowaniem z elektrośmieciami, w Szkole Podstawowej nr 3 przeprowadzona została zbiórka elektroodpadów i zużytych baterii. Przez tydzień do specjalnych koszy i pojemników uczniowie i ich rodzice, nauczyciele oraz lokalna społeczność mogli oddawać zepsute lub niepotrzebne urządzenia.

Ciekawostki o elektroodpadach, czyli czy wiesz, że…

• Elektroodpady należy wyrzucać tylko i wyłącznie do specjalnie oznakowanych pojemników lub oddawać w punktach zbierania. Za wyrzucenie elektroodpadu łącznie z innymi odpadami grozi kara grzywny.

• Za demontaż poza zakładem przetwarzania grozi kara administracyjna od 15 000 do 500 000 zł.

• Na świecie jest w użyciu ok. 5 mld telefonów. Produkcja telefonów komórkowych pochłania 13% światowego wydobycia platyny, 11% światowej produkcji kobaltu i 3% światowej produkcji srebra.

• Każdy wyrzucony telefon komórkowy może skazić 1 metr sześcienny gleby i 400 litrów wody, gdyż baterie w nim zawarte zawierają metale ciężkie, takie, jak ołów, rtęć, kadm i nikiel.

• Szklane drzwiczki pralki mogą zostać przerobione na praktyczną miskę żaroodporną.

• Gdyby ustawić jeden na drugim wszystkie telewizory, jakie co roku wymieniamy na nowe, to można by z nich zbudować kolumnę blisko 50 razy wyższą niż Mount Everest.

• Srebrowa bateryjka przypominająca kształtem guzik jest w stanie skazić metr sześcienny gleby i aż 400 litrów wody, a to może doprowadzić do zatrucia wielu ludzi i zwierząt.

• Zmielone tworzywo sztuczne ze starej lodówki nadaje się do produkcji kołpaków samochodowych.

• Materiały ze zużytych telefonów komórkowych, takie jak: złoto, platyna, srebro czy miedź, można wykorzystać do wytwarzania czajników, plomb dentystycznych albo instrumentów muzycznych.

• Szacuje się, że na świecie wytwarzanych jest ok. 50 mln ton odpadów elektrycznych i elektronicznych. Tyle waży ok. 3 mln samochodów osobowych, które ustawione jeden za drugim utworzyłyby „korek” okrążający Ziemię trzy razy.

• Symbol przekreślonego kosza, umieszczany obowiązkowo na urządzeniach elektrycznych i elektronicznych, oznacza, że nie wolno wyrzucać zużytego sprzętu łącznie z innymi odpadami.

Elektrośmieci to wyjątkowo szkodliwe odpady

W elektroodpadach znajduje się szereg niebezpiecznych i szkodliwych substancji oraz pierwiastków, które stanowią ogromne zagrożenie dla środowiska naturalnego, a także dla zdrowia i życia ludzi oraz zwierząt. Na przykład w lodówkach i urządzeniach chłodniczych występują szkodliwe czynniki chłodnicze, które w przypadku niekontrolowanego uwolnienia do atmosfery (np. w wyniku nieprofesjonalnego demontażu) zubożają warstwę ozonową Ziemi i prowadzą do wzrostu tzw. efektu cieplarnianego. W świetlówkach z kolei występuje bardzo szkodliwa rtęć w postaci par, powodująca silne zatrucia organizmu. Rtęć kumuluje się głównie w nerkach i wątrobie, wywołując ich uszkodzenie, nadciśnienie, zmiany nowotworowe, deformację kości. Szkodliwym pierwiastkiem znajdującym się w niektórych bateriach jest ołów, który ma silne właściwości mutagenne, neurotoksyczne i rakotwórcze. Obniża płodność, powoduje choroby przewodu pokarmowego, serca, nerek, wątroby, mózgu, szpiku kostnego. Niekorzystnie wpływa na wzrok, a u dzieci jest częstą przyczyną niedokrwistości. W elektroodpadach występuje także chrom, którym powlekane są metalowe elementy w celu ochrony przed korozją. Zatrucie chromem jest bardzo niebezpieczne dla układu oddechowego i krążenia.  Kolejnym niebezpiecznym pierwiastkiem w elektroodpadach jest kadm, który powoduje: uszkodzenie nerek, wątroby, jelit, niedokrwistość, chorobę nadciśnieniową, odwapnienia kości, powikłania ciąży i groźne zmiany nowotworowe.

Warto zaznaczyć, że substancje te nie są niebezpieczne dla naszego zdrowia w czasie prawidłowego używania urządzeń, ale stanowią zagrożenie w przypadku nieprawidłowego zagospodarowania zużytego sprzętu.

Elektroodpady są także źródłem cennych surowców wtórnych, o czym warto wiedzieć:

1. Elektroodpady to nie tylko substancje niebezpieczne, to również cenne źródło surowców wtórnych.

2. Ze zużytego komputera i monitora o wadze 27 kg w profesjonalnym procesie recyklingu możemy odzyskać około:

• 6,8 kg szkła,
• 6,2 kg tworzywa sztucznego,
• 5,6 kg stali,
• 3,8 kg aluminium,
• 1,9 kg miedzi,
• 1,7 kg ołowiu.

3. Z jednego miliona zużytych telefonów komórkowych można odzyskać około:

• 34 kg złota,
• 350 kg srebra,
• 15 kg palladu,
• 15,87 ton miedzi.

4. Z jednej prawidłowo przetworzonej lodówki można odzyskać około:

• 15-20 kg stali,
• 4-8 kg aluminium i miedzi,
• 5-9 kg tworzyw sztucznych,
• 0,5-3 kg oleju mineralnego,
• 10-12 kg stali i miedzi pochodzących z agregatu.

Materiały edukacyjne

Materiały edukacyjne do pobrania:

• PRZYGODY MAKSA I BATKI, CZYLI O RECYKLINGU ELEKTROODPADÓW

• PORADNIK Jak łatwo i bezpiecznie pozbyć się zużytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego oraz baterii

• Niech wiedzą dzieci, jak się traktuje elektrośmieci!

Filmy edukacyjne w zakresie elektrośmieci i zużytych baterii:

• Jak postępować ze zużytym sprzętem elektrycznym i elektronicznym

• Jak postępować ze zużytymi bateriami - film edukacyjny

Projekt edukacyjny Eco Studio ELECTRO – SYSTEM

Zadbaj o środowisko

Pozbywaj się elektrośmieci i zużytych baterii we właściwy sposób!

Zachęcamy również do organizowania zbiórek elektrośmieci połączonych z kampaniami edukacyjnymi, w których przygotowaniu i przeprowadzeniu chętnie wesprze ELECTRO - SYSTEM.

Kontakt w tym celu:
Agata Wiśniewska
Specjalista ds. edukacji ekologicznej
ELECTRO - SYSTEM Organizacja Odzysku Sprzętu Elektrycznego i Elektronicznego S.A.
agata.wisniewska@electro-system.pl