Jaki jest zakres i formy nadzoru pedagogicznego dyrektora szkoły? Jakie są założenia do planu nadzoru pedagogicznego dyrektora szkoły? Jakie mogą być rozwiązania praktyczne? Jak zbudować plan nadzoru pedagogicznego dyrektora szkoły?

Zakres nadzoru pedagogicznego

Na podstawie:

• art. 55 ust. 2 ustawy z dnia 14 grudnia 2016 r. – Prawo oświatowe (Dz. U. z 2023 r. poz. 900 ze zm.),
• §2 ust. 1 pkt 9, §5 rozp. MEN z dnia 25 sierpnia 2017 r. w sprawie nadzoru pedagogicznego (Dz. U. z 2020 r. poz. 1551 oraz z 2021 r. poz. 1618).

Obowiązujące formy nadzoru pedagogicznego to:

• kontrola,
• wspomaganie.

Kontrola – działania organu sprawującego nadzór pedagogiczny lub dyrektora szkoły lub placówki prowadzone w szkole lub placówce w celu oceny:

1. stanu przestrzegania przepisów prawa dotyczących działalności dydaktycznej, wychowawczej i opiekuńczej oraz innej działalności statutowej szkoły lub placówki,
   
   
2. przebiegu procesów kształcenia i wychowania w szkole lub placówce,
   
   
3. efektów działalności dydaktycznej, wychowawczej i opiekuńczej oraz innej działalności statutowej szkoły lub placówki.

Nadzór pedagogiczny jest realizowany przez wykonywanie zadań i czynności określonych w art. 55 ustawy – Prawo oświatowe w trybie działań planowych i doraźnych. Działania planowe i doraźne, które są prowadzone przez dyrektorów szkół wynikają z potrzeb szkoły.

Dyrektor szkoły ma obowiązek zwrócić szczególną uwagę na działania w zakresie nadzoru pedagogicznego zawarte w ustawie – Prawo oświatowe. Są to:

1. posiadanie przez nauczycieli wymaganych kwalifikacji do prowadzenia przydzielonych im zajęć,
   
   
2. realizacja podstaw programowych i ramowych planów nauczania,
   
   
3. przestrzeganie zasad oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów oraz przeprowadzania egzaminów, a także przestrzeganie przepisów dotyczących obowiązku szkolnego oraz obowiązku nauki,
   
   
4. przestrzeganie statutu szkoły lub placówki,
   
   
5. przestrzeganie praw dziecka i praw ucznia oraz upowszechnianie wiedzy o tych prawach,
   
   
6. zapewnienie uczniom bezpiecznych i higienicznych warunków nauki, wychowania i opieki.

Założenia do planu nadzoru pedagogicznego dyrektora szkoły

Na podstawie:

• §20, §22-§24 rozp. MEN z dnia 25 sierpnia 2017 r. w sprawie nadzoru pedagogicznego (Dz. U. z 2020 r. poz.1551 oraz z 2021 r. poz. 1618).

Na każdy rok szkolny organ sprawujący nadzór pedagogiczny i dyrektor szkoły opracowują plan nadzoru pedagogicznego.

Dyrektor szkoły we współpracy z innymi nauczycielami zajmującymi stanowiska kierownicze określone w ramach sprawowanego nadzoru pedagogicznego:

1. kontroluje:
   • przestrzeganie przez nauczycieli przepisów prawa dotyczących działalności dydaktycznej, wychowawczej i opiekuńczej oraz innej działalności statutowej szkoły,
   • przebieg procesów kształcenia i wychowania w szkole oraz efekty działalności dydaktycznej, wychowawczej i opiekuńczej oraz innej działalności statutowej szkoły.
     
     
2. wspomaga nauczycieli w realizacji ich zadań, w szczególności przez:
   • diagnozę pracy szkoły lub placówki,
   • planowanie działań rozwojowych, w tym motywowanie nauczycieli do doskonalenia zawodowego,
   • prowadzenie działań rozwojowych, w tym organizowanie szkoleń i narad.

W celu realizacji ww. zadań dyrektor szkoły w szczególności:

1. analizuje dokumentację przebiegu nauczania,
   
   
2. obserwuje prowadzone przez nauczycieli zajęcia dydaktyczne, wychowawcze i opiekuńcze oraz inne zajęcia i czynności wynikające z działalności statutowej szkoły.

Dyrektor szkoły opracowuje na każdy rok szkolny plan nadzoru pedagogicznego, który przedstawia na zebraniu rady pedagogicznej w terminie do dnia 15 września roku szkolnego, którego dotyczy plan.

Plan nadzoru pedagogicznego jest opracowywany z uwzględnieniem wniosków z nadzoru pedagogicznego sprawowanego w szkole w poprzednim roku szkolnym oraz podstawowych kierunków realizacji polityki oświatowej państwa. Plan nadzoru może być zmieniony, o czym dyrektor szkoły lub placówki niezwłocznie informuje radę pedagogiczną.

Plan nadzoru pedagogicznego dyrektora szkoły zawiera w szczególności:

1. Tematykę i terminy przeprowadzania kontroli:
   • przestrzegania przez nauczycieli przepisów prawa dotyczących działalności dydaktycznej, wychowawczej i opiekuńczej oraz innej działalności statutowej szkoły,
   • przebiegu procesów kształcenia i wychowania w szkole oraz efekty działalności dydaktycznej, wychowawczej i opiekuńczej oraz innej działalności statutowej szkoły.
     
     
2. Zakres wspomagania nauczycieli w realizacji ich zadań, w szczególności przez:
   • diagnozę pracy szkoły lub placówki,
   • planowanie działań rozwojowych, w tym motywowanie nauczycieli do doskonalenia zawodowego,
   • prowadzenie działań rozwojowych, w tym organizowanie szkoleń i narad.
     
     
3. Plan obserwacji prowadzonych przez nauczycieli zajęć dydaktycznych, wychowawczych i opiekuńczych oraz innych zajęć i czynności wynikających z działalności statutowej szkoły.

Rozwiązania praktyczne służące opracowaniu planu nadzoru pedagogicznego dyrektora szkoły w roku szkolnym 2023/2024

Na podstawie:

• art. 70 ust. 1 pkt 6 ustawy z dnia 14 grudnia 2016 r. – Prawo oświatowe (Dz. U. z 2023 r. poz. 900 ze zm.),
• §23 rozp. MEN z dnia 25 sierpnia 2017 r. w sprawie nadzoru pedagogicznego (Dz. U. z 2020 r. poz.1551 oraz z 2021 r. poz. 1618).

Plan nadzoru pedagogicznego dyrektora szkoły jest opracowywany z uwzględnieniem wniosków z nadzoru pedagogicznego sprawowanego w szkole w poprzednim roku szkolnym.

Dyrektor szkoły powinien przygotować kilka wniosków (3-4) z nadzoru pedagogicznego z poprzedniego roku szkolnego 2022/2023, które przedstawił radzie pedagogicznej szkoły na zebraniu po zakończeniu rocznych zajęć dydaktyczno-wychowawczych. Na ich podstawie przygotowane powinny zostać rekomendacje konkretnych działań, które rada pedagogiczna przyjmuje do realizacji. Warto pamiętać, że to rada pedagogiczna ustala sposoby wykorzystania wyników nadzoru pedagogicznego, w tym sprawowanego nad szkołą przez organ sprawujący nadzór pedagogiczny, w celu doskonalenia pracy szkoły.

Przykłady:

Wniosek 1. Zwiększyć w szkole wsparcie, które jest udzielane uczniom przez nauczycieli specjalistów.

Wniosek ten jest zbieżny z zadaniami z zakresu nadzoru pedagogicznego dla kuratorów oświaty w zakresie kontroli w roku szkolnym 2023/2024: „Zgodność z przepisami prawa zwiększenia dostępności i jakości wsparcia udzielanego uczniom przez nauczycieli specjalistów, w tym pedagogów specjalnych”.

Wniosek 2. Wypracować w szkole model zbierania opinii od nauczycieli, uczniów klasy i samego ocenianego ucznia do ustalania śródrocznej i rocznej oceny zachowania przez wychowawcę oddziału klasy.

Wniosek ten jest zbieżny z kierunkiem realizacji polityki oświatowej państwa w roku szkolnym 2023/2024: „3. Doskonalenie kompetencji dyrektorów szkół i nauczycieli w zakresie warunków i sposobu oceniania wewnątrzszkolnego”.

Wniosek 3. Rozwijać i wykorzystywać umiejętności nauczycieli w pracy z uczniami ze zwróceniem uwagi na umiejętności metodyczne nauczycieli w zakresie bezpiecznego poruszania się w sieci oraz krytycznej analizy informacji dostępnych w Internecie.

Wniosek ten jest zbieżny z kierunkiem realizacji polityki oświatowej państwa w roku szkolnym 2023/2024: „8. Wspieranie rozwoju umiejętności cyfrowych uczniów i nauczycieli ze szczególnym uwzględnieniem bezpiecznego poruszania się w sieci oraz krytycznej analizy informacji dostępnych w Internecie. Poprawne metodycznie wykorzystywanie przez nauczycieli narzędzi i materiałów dostępnych w sieci, w szczególności opartych na sztucznej inteligencji”.

Rada pedagogiczna szkoły w ramach swoich kompetencji stanowiących, które zostały określone w ustawie – Prawo oświatowe, jest odpowiedzialna między innymi za:

1. ustalanie sposobu wykorzystania wyników nadzoru pedagogicznego, w tym sprawowanego nad szkołą przez organ sprawujący nadzór pedagogiczny, w celu doskonalenia pracy szkoły.

Wskazane stanowienie rady pedagogicznej odnosi się do sposobu wykorzystania wyników nadzoru pedagogicznego, które należy rozumieć jako sposób realizacji związany z szukaniem odpowiedzi na pytanie, jak, kto i kiedy dokona realizacji danego działania. Na podstawie wniosków z nadzoru pedagogicznego za rok szkolny 2022/2023 należy zaplanować konkretne działania do realizacji przez radę pedagogiczną w nowym roku szkolnym i wykorzystać je w planie nadzoru pedagogicznego dyrektora szkoły na nowy rok szkolny 2023/2024.

Uchwała w sprawie ustalania sposobu wykorzystania wyników nadzoru pedagogicznego w roku szkolnym 2023/2024, w tym sprawowanego nad szkołą przez organ sprawujący nadzór pedagogiczny, w celu doskonalenia pracy szkoły (propozycja) dostępna jest TUTAJ.

Analiza wniosków (propozycja) dostępna jest TUTAJ.

Plan nadzoru pedagogicznego dyrektora szkoły na rok szkolny 2023/2024 (propozycja) dostępny jest TUTAJ.





Danuta Skrzypek
Edukator, menadżer oświaty, wieloletni dyrektor szkoły, specjalista organizacji procesu kształcenia i zarządzania jakością pracy szkoły, zdobywczyni licencji na prowadzenie grantów kuratoryjnych w zakresie: dokumentacji pracy szkoły, bezpieczeństwa uczniów, planowania procesu dydaktyczno-wychowawczego w świetle podstawy programowej kształcenia ogólnego, nauczyciel biologii i chemii w szkołach różnych typów. Laureatka licznych nagród kuratoryjnych i samorządowych; za szczególne zasługi dla oświaty odznaczona medalem KEN.

Dokładamy wszelkich starań w celu umieszczania prawdziwych i pełnych informacji. Nie ponosimy jednak odpowiedzialności za rezultaty działań podjętych w oparciu o zamieszczone w artykule informacje lub ewentualne błędy czy braki w artykule.