Ta wspaniała Wikipedia – co warto o niej wiedzieć?

Gdyby pokusić się o sporządzenie listy największych dobrodziejstw, jakie przyniósł nam Internet, wiele osób wskazałoby zapewne Wikipedię. Założona w 2001 roku wielojęzyczna encyklopedia internetowa dostępna jest dziś w 299 wersjach językowych, stanowiąc ulubione źródło błyskawicznego pozyskiwania informacji przez obywateli (prawie) wszystkich krajów świata. Czy oznacza to, że Wikipedia jest nieomylna, a zawarte w niej treści nie wymagają weryfikacji? Cóż, nie do końca.

Założona przez amerykańskiego ekonomistę Jimmy’ego Walesa Wikipedia obmyślana została jako nieograniczona objętościowo encyklopedia, w której tworzenie zaangażowani będą sami użytkownicy, czyli internauci. Dziś poszukując jakiejkolwiek informacji – od daty urodzin interesującego nas artysty po skomplikowane zagadnienia z chemii lub fizyki – zaczynamy zwykle od Wiki (jak zwykło się nazywać pieszczotliwie Wikipedię). Ufamy jej i coraz częściej traktujemy jako ostateczne źródło wiedzy. O ile w przypadku wiadomości mniejszego kalibru taka ufność może być dopuszczalna, tak już w przypadku informacji bardziej skomplikowanych (nauka, polityka, ekonomia itd.) warto poszukać dalej.

Wikipedia od kuchni

Skoro Wikipedię tworzy sama społeczność internetowa – dodawać i edytować hasła może każdy z nas. Nie jest to oczywiście taki Dziki Zachód, jak mogłoby się wydawać – każdy nowy wpis lub aktualizacja już istniejącego weryfikowane są przez międzynarodowe grono redaktorów i samych użytkowników. Redaktorzy Wikipedii to wyselekcjonowane grono użytkowników z uprawnieniami do oznaczania stron jako zgodne z zasadami edytowania Wikipedii. Na straży rzetelności polskojęzycznej Wikipedii stoi dziś ok. 3520 użytkowników. Ich zadaniem jest weryfikacja treści pod kątem obiektywizmu i jakości. Polscy użytkownicy Wikipedii należą do najbardziej aktywnych, jeśli chodzi o publikowanie nowych haseł. Nasz kraj zajmuje 10. miejsce na świecie pod tym względem.

Wiki-reguły

Podstawowe zasady publikowania treści w Wikipedii opierają się na pięciu filarach.
  1. Wikipedia jest encyklopedią, a więc zamieszczamy w niej wyłącznie hasła encyklopedyczne. Wszelkie teksty wychodzące poza ten zakres (treści reklamowe, anonse, hasła słownikowe itp.) nie zostaną zaaprobowane.
  2. Wikipedia to medium neutralne światopoglądowo. Teksty nie mogą faworyzować żadnej ideologii, kierunku politycznego, wyznania itd. Treści powinny opisywać konkretne zagadnienie z wszystkich możliwych stron, opierając się na udokumentowanych źródłach i prezentując zróżnicowane stanowiska na konkretny temat. Wykluczone jest prezentowanie własnej opinii.
  3. Wikipedia jest dobrem wspólnym. Ideą fundacji Wikimedia jest dostarczanie wiedzy jak największej liczbie osób na całym świecie na zasadzie otwartej licencji. Oznacza to, że treści publikowane w Wikipedii wykorzystywać można w dowolnym celu i na dowolnej przestrzeni.
  4. Aktywnych (publikujących) użytkowników Wikipedii obowiązuje netykieta. Edytujący powinni współpracować w zgodzie, nie wdając się w konflikty. Konsekwencją nieprzestrzegania tej zasady jest tymczasowa lub trwała blokada.
  5. Wikipedia to wolna przestrzeń, a więc nie istnieją w jej ramach żadne sztywne przepisy dotyczące publikowania konkretnych treści (oczywiście, jeśli spełniają one zasadę encyklopedyczności).
Cenne wskazówki dla użytkowników, którzy chcą się zaangażować w udoskonalanie Wikipedii, można znaleźć u samego źródła.

a_wikipedia_LR_graf.jpg

Pułapki Wikipedii

Wikipedia to prawdziwy wszechświat wiedzy, na dodatek bezustannie aktualizowany, dostępny od zaraz, na wszystkich urządzeniach podłączonych do Internetu. Nie oznacza to jednak, że Wikipedia jest pozbawiona wad. Krytycy Wikipedii wyliczają m.in.: niekompletność zawartych w niej informacji, zbyt rzadkie aktualizacje, a przede wszystkim bardzo nierówny poziom treści. Zdarza się, że niektóre zagadnienia są wątpliwe pod kątem wiarygodności, innych natomiast nie rozwinięto wystarczająco, by stanowić mogły użyteczne źródło wiedzy. Nierzadko biogram gwiazdy pop, która debiutowała stosunkowo niedawno, jest o wiele dłuższy niż, dajmy na to, życiorys cenionego naukowca o bogatym dorobku. Wynika to z faktu, że nadzorem redaktorskim objęte są jedynie treści, a nie rozwój haseł. W ten sposób popularne zagadnienia będą aktualizowane, a te mniej atrakcyjne (często trudniejsze) mogą pozostawać zaniedbane przez wiele lat. Co więcej, nawet początkujący artysta bez konkretnego dorobku – taki, którego na próżno byłoby szukać w drukowanej encyklopedii – na Wiki może doczekać się bogatego biogramu. Wszystko zależy od tego, jak aktywnych ma przyjaciół lub fanów.

W Wikipedii nie brakuje również treści umyślnie zafałszowanych. Dowcipni lub złośliwi użytkownicy aktualizują czasem konkretne hasła, dodając informacje fałszywe lub po prostu nonsensowne. Zdarzają się tematy będące manipulacją mającą na celu osiągnięcie konkretnych korzyści. Krytycy największej internetowej encyklopedii wskazują między innymi na korporacje, które zlecają zatrudnionym copywriterom filtrowanie informacji w taki sposób, by firma przedstawiona była z jak najlepszej strony. Z tym ostatnim można jednak walczyć. Jako że Wikipedia jest dziełem otwartym, każdy z łatwością może samodzielnie zaktualizować nierzetelne treści (o ile oczywiście dysponuje odpowiednimi źródłami).

Odrabianie zadania domowego z Wikipedią?

Pokładanie pełnego zaufania w Wikipedii to nadal lekkomyślność. Mimo to ogromna liczba użytkowników wierzy w nieomylność i kompletność publikowanych na jej łamach informacji. Już nie tylko uczniowie szkół podstawowych czy liceów, ale nawet studenci poważnych uczelni znalazłszy potrzebne im zagadnienie w internetowej encyklopedii, nie szukają dalej, nie mówiąc już o weryfikacji wykorzystanych treści.

Szukać, konfrontować, weryfikować

A jednak Wikipedia to nadal największa encyklopedia w dziejach ludzkości. Co więcej, mimo swoich wad, znajduje ona coraz większe uznanie w środowiskach naukowych. Rzecz w tym, by nie zapominać o trzech podstawowych zasadach: krytycznym podejściu do znalezionych informacji, sięganiu do innych publikacji (książki, specjalistyczne portale itd.) i weryfikowaniu zdobytej wiedzy, korzystając ze sprawdzonych materiałów. Zawsze lepiej korzystać z haseł podpartych solidnymi źródłami. Trzymając się tych reguł, praca napisana będzie na piątkę!





Źródła
  • www.wikipedia.org
  • www.spidersweb.pl
  • www.technologia.dziennik.pl
  • www.generacjasmart.pl
  • www.polityka.pl/


Interesuje Cię ta tematyka? Przeczytaj również:

Najbardziej aktualne artykuły: