Jak przyjmować uczniów do szkoły, którzy przybywają z zagranicy? Jakie obowiązki spoczywają na szkole przy przyjęciu uczniów, którzy przybywają z zagranicy? Przez jaki okres można realizować z uczniami dodatkową naukę języka polskiego i dodatkowe zajęcia wyrównawcze? Jakie są warunki utworzenia w szkole oddziału przygotowawczego? Jakie są warunki realizacji przez uczniów zajęć z języka i kultury kraju pochodzenia? Nasz ekspert odpowiada na najczęściej pojawiające się pytania w tym obszarze.

Na podstawie:

• art. 165 ust. 1-2 Ustawy z dnia 4 grudnia 2016 r. – Prawo oświatowe (Dz. U. z 2021 r. poz. 1082);

• §2, §4, §6, §11-§12 rozp. MEN z dnia 23 sierpnia 2017 r. w sprawie kształcenia osób niebędących obywatelami polskimi oraz osób będących obywatelami polskimi, które pobierały naukę w szkołach funkcjonujących w systemach oświaty innych państw (Dz. U. z 2020 r.; poz. 1283).

Dokumenty, na podstawie których uczeń przybywający z zagranicy jest przyjmowany do szkoły, są dla dyrektora wiodące. Pokazują to przedstawione przykłady przyjęcia uczniów do wybranych typów szkół.

Uczeń przybywający z zagranicy jest przyjmowany do:

1. klasy I publicznej szkoły podstawowej, której ustalono obwód, właściwej ze względu na miejsce zamieszkania ucznia – z urzędu,
   
   
2. klasy I publicznej szkoły podstawowej innej niż właściwa ze względu na miejsce zamieszkania ucznia – jeżeli szkoła dysponuje wolnymi miejscami,
   
   
3. klas II-VIII publicznej szkoły podstawowej, której ustalono obwód, właściwej ze względu na miejsce zamieszkania ucznia – z urzędu oraz na podstawie dokumentów,
   
   
4. klas II-VIII publicznej szkoły podstawowej innej niż właściwa ze względu na miejsce zamieszkania ucznia – na podstawie dokumentów, jeżeli szkoła dysponuje wolnymi miejscami,
   
   
5. do odpowiedniej klasy publicznego liceum ogólnokształcącego – na podstawie dokumentów,
   
   
6. publicznej szkoły ponadpodstawowej prowadzącej kształcenie zawodowe, z wyjątkiem szkoły policealnej – na podstawie dokumentów i zaświadczenia lekarskiego zawierającego orzeczenie o braku przeciwwskazań zdrowotnych do podjęcia praktycznej nauki zawodu.

Przez dokumenty należy rozumieć:

1. świadectwo, zaświadczenie lub inny dokument stwierdzające ukończenie szkoły lub kolejnego etapu edukacji za granicą,
   
   
2. świadectwo, zaświadczenie lub inny dokument wydane przez szkołę za granicą, potwierdzające uczęszczanie ucznia przybywającego z zagranicy do szkoły za granicą i wskazujące klasę lub etap edukacji, który uczeń ukończył w szkole za granicą.

Konieczny jest również dokument potwierdzający sumę lat nauki szkolnej ucznia lub pisemne oświadczenie dotyczące sumy lat nauki szkolnej ucznia, złożone przez rodzica ucznia albo samodzielnie przez pełnoletniego ucznia, jeżeli ustalenie sumy lat nauki szkolnej nie jest możliwe na podstawie świadectwa, zaświadczenia lub innego dokumentu.

Uczeń przybywający z zagranicy może być kwalifikowany do odpowiedniej klasy także z uwzględnieniem wieku ucznia lub opinii rodzica ucznia albo pełnoletniego ucznia wyrażonej w formie ustnej lub pisemnej.

Jeżeli uczeń przybywający z zagranicy nie może przedłożyć dokumentów, zostaje zakwalifikowany do odpowiedniej klasy na podstawie rozmowy kwalifikacyjnej. Termin rozmowy kwalifikacyjnej ustala dyrektor publicznej szkoły. Rozmowę kwalifikacyjną przeprowadza dyrektor publicznej szkoły, z udziałem w razie potrzeby nauczyciela lub nauczycieli.

W przypadku ucznia przybywającego z zagranicy, który nie zna języka polskiego, rozmowę kwalifikacyjną przeprowadza się w języku obcym, którym posługuje się uczeń. W razie potrzeby należy zapewnić w rozmowie kwalifikacyjnej udział osoby władającej językiem obcym, którym posługuje się uczeń.

Dodatkowa nauka języka polskiego i dodatkowe zajęcia wyrównawcze

Na podstawie:

• art. 165 ust. 7-10 Ustawy z dnia 4 grudnia 2016 r. – Prawo oświatowe (Dz. U. z 2021 r. poz. 1082);

• §17-§19 rozp. MEN z dnia 23 sierpnia 2017 r. w sprawie kształcenia osób niebędących obywatelami polskimi oraz osób będących obywatelami polskimi, które pobierały naukę w szkołach funkcjonujących w systemach oświaty innych państw (Dz. U. z 2020 r.; poz. 1283).

Uczniowie niebędący obywatelami polskimi oraz uczniowie będący obywatelami polskimi, którzy podlegają obowiązkowi szkolnemu lub obowiązkowi nauki, którzy nie znają języka polskiego albo znają go na poziomie niewystarczającym do korzystania z nauki, mają prawo do dodatkowej, bezpłatnej nauki języka polskiego.

Dodatkową naukę języka polskiego dla tych uczniów organizuje organ prowadzący szkołę. Dodatkową naukę języka polskiego organizuje się w szkole, w której uczeń realizuje naukę zgodnie z podstawą programową kształcenia ogólnego jako bezpłatną naukę języka polskiego w formie dodatkowych zajęć lekcyjnych z języka polskiego.

Dodatkowe zajęcia lekcyjne z języka polskiego są prowadzone indywidualnie lub w grupach w wymiarze pozwalającym na opanowanie języka polskiego w stopniu umożliwiającym udział w obowiązkowych zajęciach edukacyjnych, nie niższym niż 2 godziny lekcyjne tygodniowo.

Tygodniowy rozkład oraz wymiar godzin dodatkowych zajęć lekcyjnych z języka polskiego ustala, w porozumieniu z organem prowadzącym szkołę, dyrektor szkoły, w której są organizowane te zajęcia.

Dla uczniów będących obywatelami polskimi dodatkową naukę języka polskiego organ prowadzący szkołę organizuje nie dłużej niż przez okres 12 miesięcy.

Dla uczniów niebędących obywatelami polskimi dodatkową naukę języka polskiego organ prowadzący szkołę może organizować bez ograniczeń czasowych.

Uczniowie niebędący obywatelami polskimi, którzy mają prawo do realizacji dodatkowej nauki języka polskiego, mają też prawo do pomocy udzielanej przez osobę władającą językiem kraju pochodzenia, która jest zatrudniona w charakterze pomocy nauczyciela przez dyrektora szkoły. Pomocy tej udziela się nie dłużej niż przez okres 12 miesięcy.

Dla uczniów przybywających z zagranicy, podlegających obowiązkowi szkolnemu lub obowiązkowi nauki, którzy nie znają języka polskiego albo znają go na poziomie niewystarczającym do korzystania z nauki, w odniesieniu do których nauczyciel prowadzący zajęcia edukacyjne z danego przedmiotu stwierdza konieczność uzupełnienia różnic programowych z tego przedmiotu, organ prowadzący szkołę, organizuje w szkole dodatkowe zajęcia wyrównawcze z tego przedmiotu, jednak przez okres nie dłuższy niż 12 miesięcy.

Dodatkowe zajęcia wyrównawcze z danego przedmiotu są prowadzone indywidualnie lub w grupach, w formie dodatkowych zajęć lekcyjnych z tego przedmiotu, w wymiarze 1 godziny tygodniowo. Tygodniowy rozkład dodatkowych zajęć wyrównawczych ustala, w porozumieniu z organem prowadzącym szkołę, dyrektor szkoły, w której są organizowane te zajęcia.

Łączny wymiar godzin dodatkowych zajęć lekcyjnych z języka polskiego i dodatkowych zajęć wyrównawczych z danego przedmiotu nie może być wyższy niż 5 godzin lekcyjnych tygodniowo w odniesieniu do jednego ucznia.

Oddział przygotowawczy

Na podstawie:

• art. 165 ust. 11-14 Ustawy z dnia 14 grudnia 2016 r. Prawo oświatowe (tj. Dz. U z 2021 r. poz. 1082 );

• §16 rozp. MEN z dnia 23 sierpnia 2017 r. w sprawie kształcenia osób niebędących obywatelami polskimi oraz osób będących obywatelami polskimi, które pobierały naukę w szkołach funkcjonujących w systemach oświaty innych państw (Dz. U. z 2020 r.; poz. 1283).

Dla uczniów niebędących obywatelami polskimi oraz uczniów będących obywatelami polskimi podlegających obowiązkowi szkolnemu lub obowiązkowi nauki, którzy wymagają dostosowania procesu kształcenia do ich potrzeb i możliwości edukacyjnych, a także dostosowania formy organizacyjnej wspomagającej efektywność ich kształcenia, organ prowadzący szkołę może zorganizować oddział przygotowawczy w szkole, w której ci uczniowie realizują naukę zgodnie z podstawą programową kształcenia ogólnego.

Do oddziału przygotowawczego na wniosek rodzica, za zgoda organu prowadzącego szkołę, w której utworzono ten oddział, w ramach posiadanych środków, mogą uczęszczać uczniowie innej szkoły, z uwzględnieniem przepisów wskazanych w ustawie, które dotyczą bezpiecznej drogi ucznia do szkoły (art. 39 ust. 2-4a ustawy).
Okres nauki ucznia w oddziale przygotowawczym trwa do zakończenia zajęć dydaktyczno-wychowawczych w roku szkolnym, w którym uczeń został zakwalifikowany do oddziału przygotowawczego, okres ten w zależności od postępów w nauce ucznia i jego potrzeb edukacyjnych może zostać skrócony lub przedłużony, nie dłużej niż o jeden rok szkolny.

Oddziału przygotowawczego nie organizuje się w szkołach artystycznych, szkołach specjalnych, szkołach sportowych, szkołach mistrzostwa sportowego, szkołach dla dorosłych, szkołach policealnych i branżowych szkołach II stopnia.

Dyrektor szkoły, w której utworzono oddział przygotowawczy, powołuje zespół kwalifikacyjny uczniów do tego oddziału. W skład zespołu wchodzi dwóch nauczycieli, pedagog lub psycholog. Liczba uczniów w oddziale przygotowawczym nie może przekroczyć 15 uczniów.

Zajęcia edukacyjne w oddziale przygotowawczym prowadzą nauczyciele poszczególnych zajęć edukacyjnych, którzy mogą być wspomagani przez osobę władającą językiem kraju pochodzenia ucznia. Zajęcia w oddziale przygotowawczym są prowadzone według realizowanych w szkole programów nauczania z dostosowaniem metod i form ich realizacji do indywidualnych potrzeb rozwojowych i edukacyjnych oraz możliwości psychofizycznych uczniów.
Na realizację obowiązkowych zajęć edukacyjnych w oddziale przygotowawczym przeznacza się w tygodniowym rozkładzie zajęć liczbę godzin wskazanych w rozporządzeniu.

Decyzję o skróceniu albo przedłużeniu okresu nauki ucznia w oddziale przygotowawczym, podejmuje rada pedagogiczna na wniosek nauczycieli, pedagoga lub psychologa, którzy uczą ucznia. Oddział przygotowawczy może być zorganizowany także w trakcie roku szkolnego w przypadku przyjęcia w trakcie roku szkolnego do szkoły znacznej liczby uczniów, którzy mogą być zakwalifikowani do tego oddziału.

Nauka języka i kultury kraju pochodzenia

Na podstawie:

• art. 165 ust. 15 Ustawy z dnia 14 grudnia 2016 r. Prawo oświatowe (tj. Dz. U z 2021 r. poz. 1082 );

• §20-§22 rozp. MEN z dnia 23 sierpnia 2017 r. w sprawie kształcenia osób niebędących obywatelami polskimi oraz osób będących obywatelami polskimi, które pobierały naukę w szkołach funkcjonujących w systemach oświaty innych państw (Dz. U. z 2020 r.; poz. 1283).

Dla uczniów niebędących obywatelami polskimi, podlegających obowiązkowi szkolnemu, placówka dyplomatyczna lub konsularna kraju pochodzenia działająca w Polsce albo stowarzyszenie kulturalno-oświatowe danej narodowości mogą organizować w szkole, w porozumieniu z dyrektorem szkoły i za zgodą organu prowadzącego, naukę języka i kultury kraju pochodzenia, jeśli do udziału w tym kształceniu zostanie zgłoszonych co najmniej 7 uczniów. Łączny wymiar godzin nauki języka i kultury kraju pochodzenia nie może być większy niż 5 godzin lekcyjnych tygodniowo.

Dyrektor szkoły, w porozumieniu z placówką dyplomatyczną lub konsularną lub stowarzyszeniem, ustala dni tygodnia i godziny, w których może odbywać się w szkole nauka języka i kultury kraju pochodzenia. Szkoła udostępnia nieodpłatnie pomieszczenia i pomoce dydaktyczne na realizację naukę języka i kultury kraju pochodzenia.

Uczniom niebędącym obywatelami polskimi może być przyznane stypendium ministra właściwego do spraw oświaty i wychowania na warunkach wskazanych w rozporządzeniu.



Danuta Skrzypek
Edukator, menadżer oświaty, wieloletni dyrektor szkoły, specjalista organizacji procesu kształcenia i zarządzania jakością pracy szkoły, zdobywczyni licencji na prowadzenie grantów kuratoryjnych w zakresie: dokumentacji pracy szkoły, bezpieczeństwa uczniów, planowania procesu dydaktyczno-wychowawczego w świetle podstawy programowej kształcenia ogólnego, nauczyciel biologii i chemii w szkołach różnych typów. Laureatka licznych nagród kuratoryjnych i samorządowych; za szczególne zasługi dla oświaty odznaczona medalem KEN.

Dokładamy wszelkich starań w celu umieszczania prawdziwych i pełnych informacji. Nie ponosimy jednak odpowiedzialności za rezultaty działań podjętych w oparciu o zamieszczone w artykule informacje lub ewentualne błędy czy braki w artykule.