Świąteczne szaleństwo zakupowe trwa. Planujemy wypieki, wybieramy potrawy i skupiamy się na tym, aby przypadkiem niczego nie zabrakło na naszym stole. Podczas świąt stajemy się małymi łasuchami, ale musimy pamiętać, że nasz żołądek nie pomieści wszystkiego, a produkty, które kupujemy w nadmiarze mogą szybko okazać się niezdatne do spożycia. Jak i dlaczego warto planować zakupy (nie tylko przed świętami)?

Według danych Polskiego Instytutu Ekonomicznego statystyczny Polak marnuje rocznie 247 kg żywności. W ciągu całego roku daje to ok. 9 mln ton jedzenia! Do najczęściej wyrzucanych produktów należą: pieczywo, owoce, wędliny, warzywa, jogurty, ziemniaki, mleko. Marnotrawstwo produktów spożywczych niesie za sobą negatywne konsekwencje ekologiczne (emisja gazów cieplarnianych i trującego metanu), ekonomiczne (marnowanie surowców potrzebnych do wyprodukowania żywności, w tym wody, gleby, godzin pracy ludzkiej, energii) i społeczne.

Przyczyny marnowania żywności

1. Nieprzemyślane zakupy, spontaniczne decyzje i chęć skorzystania promocji, bardzo często sprawiają, że nasz koszyk staje się wypełniony po brzegi. Chodzimy do sklepów bez przygotowania – m.in. listy potrzebnych produktów, przez co trudno jest nam dokonywać odpowiedniej selekcji.

2. Przygotowywanie zbyt dużych porcji - gotujemy nie zastanawiając się nad tym, ile tak naprawdę jesteśmy w stanie zjeść i zostawiamy resztki, które szybko się psują.

3. Łatwy dostęp do produktów - mniejsze czy większe sklepy spożywcze są otwarte w tygodniu zazwyczaj od rana do wieczora.

4. Nieprawidłowe przechowywanie żywności – nieodpowiednia temperatura i miejsce przechowywania.

5. Brak szacunku do jedzenia – produkty są dla nas często dostępne w niskiej lub przeciętnej cenie, dlatego nie przykładamy uwagi do tego, jak często kupujemy je w nadmiarze.

Przed zakupami

Najważniejszym krokiem ku ograniczeniu marnowania żywności jest zaplanowanie swoich posiłków i zakupów na dany okres. Poświęć 30 min w ciągu tygodnia na przemyślenie jadłospisu na kilka dni i zrób zakupy zgodnie z planem – wybierz tylko te produkty, które są Ci niezbędne. Nie idź do sklepu, gdy czujesz głód - to bardzo ważne! Z pustym żołądkiem na pewno zapakujesz do wózka kilka zbędnych produktów. Pamiętaj, aby przed wyjściem do sklepu sprawdzić, co masz w lodówce i na półkach.

Lista zakupów

Przygotowanie dobrej listy zakupów jest kluczem do sukcesu. Istnieje kilka ważnych aspektów, na które warto zwrócić uwagę przy jej tworzeniu.

1. Wyznacz dzień na zakupy - dzięki temu będzie Ci łatwiej zorientować się, jakiej liczby produktów potrzebuje Twoja rodzina na dany tydzień.

2. Zaplanuj jadłospis - wiedząc, jakie posiłki będziecie spożywać w danym czasie, wyznaczysz niezbędne składniki.

3. Produkty, które się skończyły, zapisuj na bieżąco - mogą Ci umknąć przy tworzeniu listy.

4. Ustal fundusz jedzeniowy - wyznacz kwotę, za jaką będziesz robić zakupy na dany tydzień, dzięki temu zapanujesz nad budżetem.

5. Wykorzystaj możliwości - jeśli nie przekonuje Cię przygotowanie listy zakupów w formie papierowej, pobierz aplikację na smartfon, umożliwiającą jej stworzenie.

Podczas zakupów

Wybieraj z głową

Coraz częściej na sklepowych półkach znajdujemy osobne miejsce na produkty z końcowym terminem ważności. To dobra okazja, jeśli tylko planujesz użyć w najbliższych dniach danego składnika do swoich posiłków. Wybierając taką żywność, chronimy ją przed zmarnowaniem i przy okazji zaoszczędzamy trochę gotówki. Warto w takiej sytuacji zwrócić uwagę na oznaczenia terminu:

• „Najlepiej spożyć przed” oznacza, że produkt po przekroczeniu danej daty jest zdatny do spożycia, ale może zmieniać się jego konsystencja, kolor, smak czy zapach. Przykłady takich produktów to: makaron, kasza, ryż, kawa, herbata, cukier i sól.

• „Najlepiej spożyć do” oznacza termin przydatności do spożycia, po upływie którego zjedzenie produktu może powodować groźne konsekwencje zdrowotne. Przykładowe produkty to: mięso, ryby, soki niepasteryzowane, produkty mleczne.

Zwróć większą uwagę na szczegóły podczas zakupów

Przykładowo:

• wybierając banany ze sklepowej półki, wrzuć do koszyka te pojedyncze, samotne sztuki – nie zmarnują się, a Ty nie poczujesz większej różnicy!

• jeśli produkt ma długą datę przydatności, a Ty spożywasz go na co dzień, to wybierz większe opakowanie, dzięki temu wygenerujesz mniej śmieci, a przy okazji trochę zaoszczędzisz,

• stawiaj na produkty sezonowe - są zdrowsze, smaczniejsze i tańsze,

• pakuj warzywa i owoce do własnych (najlepiej materiałowych) siatek.

Dlaczego warto

Nadal brak Ci motywacji do zmian? Pomyśl o tym w ten sposób - wyrzucając: połowę starego chleba (ok. 2 zł), 2 szt. nadgniłych jabłek (ok. 2 zł), 20 dag szynki (ok. 2 zł), przeterminowany twaróg (ok. 4 zł) tracisz w sumie ok. 10 zł. Ile razy w tygodniu wyrzucasz resztki jedzenia? Załóżmy, że zdarza się to co trzeci dzień - w takim układzie w przeciągu roku tracisz ok. 1200 zł! Nie wspominając o tym, jak negatywnie wpływa to na środowisko. Zatem zaplanuj odpowiednio swoje zakupy, to mały krok ku wielkim zmianom!







Źródła:

• https://businessinsider.com.pl
• https://owsiana.pl
• https://makehappyday.com
• https://www.czikczik.com
• https://www.latwiejszezyciemam.pl