Librus

Oficjalna aplikacja Librus

Ciemna Strona Internetu – jak uchronić przed nią dzieci?

Większość z nas jest świadoma, że w Internecie oprócz cennych źródeł wiedzy i zabawy czekają na nas liczne pułapki. Jak uchronić przed nimi nasze dzieci? W końcu nasze pociechy niekoniecznie wiedzą, że są narażone w sieci na wiele niebezpieczeństw.

Internet od lat spełnia nieocenioną rolę w nauce, rozrywce i komunikacji. Dziś trudno wyobrazić sobie życie bez tego cennego narzędzia. Na co dzień chyba nie do końca zdajemy sobie sprawę, jak wielką rolę odgrywa Internet w niwelowaniu różnic społecznych na świecie. Ułatwia on dostęp do edukacji, szczególnie w przypadku krajów biednych lub rozwijających się. Ponadto przyczynia się do wyciągania z nędzy i pomaga zapobiegać wykluczeniu społecznemu, choćby w przypadku osób niepełnosprawnych. Jest też potężnym narzędziem, jeśli chodzi o budowanie demokracji i obalanie reżimów. 
Niestety Internet posiada też swoją ciemną stronę, która na co dzień może doprowadzać do eskalacji niebezpiecznych zjawisk i patologii. Szczególnie zagrożone są tu dzieci, dla których sieć stała się środowiskiem naturalnym. Najmłodsi, podatni na wszelkiego rodzaju wpływy, nieświadomie wpadają w pułapkę internetowych mechanizmów i ludzi o złych zamiarach, co nierzadko ma wpływ na całe ich życie.

Według raportu UNICEF „Children in a digital world” z 2017 roku coraz młodsze dzieci używają Internetu. W niektórych krajach dzieci poniżej 15 roku życia spędzają w sieci tyle samo czasu, co dorośli w wieku powyżej 25 lat. W krajach o szybkim tempie wzrostu gospodarczego drastycznie spada wiek, w którym dzieci zaczynają surfować po sieci – np. w Bułgarii w 2010 roku dzieci zaczynały regularnie korzystać z sieci w wieku 10 lat, podczas gdy w 2016 roku już 7-latki miały codzienny dostęp do Internetu. Zmienia się także sposób użytkowania Internetu – powszechny dostęp dzieci do smartfonów przyczynił się do zbudowania tzw. bedroom culture (z ang. dosł. „kultura sypialni”, czyli używanie telefonu lub tabletu w zaciszu własnego pokoju), co z kolei przekłada się na nieograniczony i w zasadzie niekontrolowany dostęp do sieci.

grafika_artykul_bezpieczenstwo_sieci.jpg

Z jakimi zagrożeniami dzieci mogą spotkać się w sieci?

W raporcie Unicefu pojawiają się trzy główne kategorie niebezpieczeństw: treści, kontakty oraz zachowania.

Szkodliwe treści
W sieci dzieci narażone są na dostęp do wielu nieodpowiednich treści, które mogą zaburzyć ich wizję świata i wpłynąć negatywnie na plastyczną, nieukształtowaną psychikę. Zaliczają się do nich m. in. pornografia, przemoc, okrucieństwo wobec ludzi i zwierząt, rasizm, mowa nienawiści i dyskryminacja,  materiały zachęcające do samookaleczeń, samobójstw czy promujące anoreksję. Nie można tu zapomnieć o szkodliwych, nieetycznych reklamach, np. gamblingu internetowego (gier hazardowych, zakładów itp.) i kosztownych SMS-ów premium.

Niebezpieczne kontakty
Będąc użytkownikami sieci, najmłodsi nawiązują nowe relacje, najczęściej w nadziei na znalezienie  przyjaciół, w poszukiwaniu osoby, której można zwierzyć się z problemów itd. Znane są niestety liczne przypadki, kiedy internetowy przyjaciel zamiast rówieśnikiem, okazuje się dorosłym człowiekiem, do tego zdolnym manipulatorem, który próbuje nakłonić dziecko do nieodpowiednich zachowań. W ich poczet można zaliczyć nakłanianie do cyberseksu, które czasem ma znaleźć swoją kontynuację poza siecią lub w szantażu dziecka w Internecie i w realu. Nierzadko sieć jest miejscem, gdzie werbuje się dzieci do organizacji o radykalnych poglądach, takich jak sekty czy grupy terrorystyczne. W tym miejscu nie można zapomnieć o przestępstwach związanych z wyłudzaniem pieniędzy i danych - często nieostrożne i nieświadome dzieci ujawniają swoim wirtualnym „przyjaciołom” cenne informacje, co może przełożyć się na wymuszenia, kradzieże danych (np. z kont osobistych), włamania na komputer i inne oszustwa, które później skutkują przykrymi konsekwencjami finansowymi i formalnymi.

Niepożądane zachowania dzieci
Dostęp do szkodliwych treści i niekontrolowane kontakty w sieci mogą być zalążkiem niepożądanych zachowań u dzieci. Mowa tu m.in. o cyberprzemocy (zastraszanie, groźby, dystrybucja kompromitujących treści), produkcji i transmitowaniu w czasie rzeczywistym materiałów o wydźwięku seksualnym, przemocowym i rasistowskim czy w najgorszym przypadku o samookaleczaniu się, samobójstwu lub nawoływaniu do nich. Warto tu podkreślić, że światowe i polskie media co chwilę ujawniają historie dzieci, którym rówieśnicy przy pomocy Internetu urządzili prawdziwe piekło, co niejednokrotnie przekładało się na stany depresyjne, samookaleczenia lub nawet samobójstwa. Musimy  pamiętać o tym, że w tego typu sytuacjach nasze dziecko może być zarówno zaszczutą ofiarą, jak i bezwzględnym oprawcą.

Narzędzia kontroli rodzicielskiej

Na szczęście rodzice świadomi zagrożeń wynikających z używania przez dzieci Internetu mają do dyspozycji skuteczne narzędzia, które są w stanie wyeliminować dostęp do niepożądanych treści. Zaliczają się do nich m.in. płatne oraz darmowe programy i aplikacje mobilne do kontroli rodzicielskiej w sieci, które pozwalają na blokowanie stron o tematyce erotycznej, pornograficznej, bramek SMS, czatów, możliwości ściągania plików. Wyżej wymienione programy i aplikacje niejednokrotnie mają też funkcję limitowania czasu spędzonego w sieci przez dziecko czy też tryb bezpiecznego wyszukiwania. Do dyspozycji rodziców są również kursy internetowe, dzięki którym dowiedzą się oni, jak chronić dzieci w sieci, a także infolinie, przez które możemy głosić niebezpieczne treści. Warto zapoznać się również z projektami edukacyjnymi dedykowanymi dzieciom, dzięki którym uczulimy najmłodszych na czyhające na nich zagrożenia i, przy pomocy specjalistów, nauczymy bezpiecznie korzystać z sieci.

Rozmowa kluczem do sukcesu

Żadne narzędzia nie będą jednak tak skuteczne, jak szczere rozmowy z dzieckiem. Najważniejsze jest uświadomienie, że Internet oprócz tego, że jest świetnym kompanem gier i zabaw, stanowi także pełen niebezpiecznych miejsc świat, w którym spotyka się nie tylko pożyteczne treści i miłych ludzi. Dlatego warto ustalić z dzieckiem zasady korzystania z Internetu, regulujące czas i zakres uprawnień dziecka, a później konsekwentnie się ich trzymać. Tu obowiązkowo należy poruszyć temat mediów społecznościowych, które mogą być niebezpieczne w kontekście publikowania przez dziecko treści oraz nawiązywania znajomości. Nie zapominajmy o tym, żeby otwarcie rozmawiać o doświadczeniach dziecka w sieci i umówić się na to, że jeśli natknie się ono na nieodpowiednie treści, powie nam o tym. Jeśli chodzi o najmłodsze dzieci, korzystanie z Internetu powinno odbywać się wyłącznie w obecności rodziców lub opiekunów.

Umiar najważniejszy

Podsumowując – mądre korzystanie z Internetu może przynieść dziecku wiele korzyści. Na szczęście z badania „Bezpieczeństwo w sieci”  przeprowadzonego przez firmę Librus wynika, że młodzi Polacy i ich rodzice są coraz bardziej świadomi zagrożeń wynikających z korzystania z Internetu, przynajmniej w zakresie udostępniania swoich danych osobowych.

Pamiętajmy, że to my, rodzice, jako doświadczeni i świadomi wad i zalet tego narzędzia użytkownicy, możemy poprowadzić dziecko właściwą ścieżką. Dbajmy o to, żeby zminimalizować ilość szkodliwych treści, do których dziecko ma dostęp za pośrednictwem Internetu, a także nie pozwólmy na surfowanie w sieci przez cały czas. W końcu to może doprowadzić do uzależnienia od bycia online, a w rezultacie do otyłości, braku głębokich więzi rodzinnych i społecznych, a także zaburzeń psychicznych i szeregu innych przykrych konsekwencji, które są dopiero obiektem badań specjalistów. Kluczem do sukcesu jest wspólne spędzanie czasu z dzieckiem poza siecią oraz głębokie relacje rodzinne i szczere rozmowy. A także zaufanie do dziecka, które sprawi, że uszanujemy jego prawo do prywatności, także w sferze Internetu. O tym ostatnim zagadnieniu przeczytacie więcej w materiale, który wkrótce ukaże się na łamach Librus Rodzina.





Źródła:
  • Raport „The state of the world’s children. Children in a digital world”, grudzień 2017, Unicef https://www.unicef.org/publications/files/SOWC_2017_ENG_WEB.pdf
  • https://www.pcworld.pl/porada/Aplikacje-do-kontroli-rodzicielskiej,406994.html
  • http://www.bezpieczneinterneciaki.pl/bezpieczenstwo-dzieci-w-internecie/
  • https://dataspace.pl/blog/bezpieczenstwo-dzieci-w-internecie-cz-1-zagrozenia-w-sieci/
  • http://www.dzieckowsieci.pl/


Interesuje Cię ta tematyka? Przeczytaj również:

Najbardziej aktualne artykuły: