Ani smartfon, ani ukryty w nim Internet same w sobie nie są niczym złym. Rodzicielskim wrogiem publicznym stają się dopiero, gdy to one rządzą w domu, którym dowodzisz. Jak nie oddać tej unikalnej i wyjątkowej funkcji małemu urządzeniu w ręku Twojego dziecka? Wprowadź zasady w postaci Domowego Kodeksu Korzystania ze Smartfonów.

Jak wprowadzić zasady korzystania ze smartfona w domu

Wspólnie ze wszystkimi członkami rodziny. Zasady nie będą miały sensu, jeśli dzieci będą mogły grać 2 godziny dziennie, ale ciągle będą patrzyły na mamę, która nie umie wytrzymać popołudnia bez zerkania w media społecznościowe.

W formie pisemnej. Słowo pisane łatwiej zapamiętać i łatwiej się do niego odwołać, gdy jedna ze stron łamie ustalenia.

Stopniowo. Zasady nie są karą i to warto wyraźnie zaznaczyć. Są ustaleniami, które mają pomóc wszystkim członkom rodziny poradzić sobie z tym, co może być dla nich niebezpieczne i co może realnie obniżyć jakość ich życia.

Odpowiedzialnie. Odpowiedzialność za wprowadzone zasady oznacza między innymi, że Ty rodzicu jako lider w swoim domu, zobowiązujesz się nie tylko przestrzegać ustaleń, które współtworzyłeś, ale także monitorować, jak to wychodzi Twojemu dziecku i pozostałym domownikom.

Przykładowe zapisy Domowego Kodeksu Korzystania ze Smartfonów:

• Nikt nie korzysta ze smartfona w domu dłużej niż 15 minut w przypadku dzieci przedszkolnych, a dwóch godzin w przypadku dzieci szkolnych i dorosłych.
• Nikt nie korzysta ze smartfona podczas posiłków i innych aktywności z pozostałymi członkami rodziny.
• Zamiast grania na smartfonach będziemy robić (tu wpiszcie własne, sprawiające przyjemność domownikom aktywności, na które wcześniej przynajmniej pozornie nie było czasu).
• Nikt nie korzysta ze smartfona co najmniej dwie godziny przed snem ze względu na ryzyko płynące z niebieskiego światła emitowanego przez urządzenia elektroniczne i związane z tym zaburzenia rytmu dobowego.
• Nie korzystamy ze smartfonów w łóżku. Łóżko jest do spania.
• Nie korzystamy ze smartfonów, jeśli nie zrobiliśmy wszystkiego, co zaplanowaliśmy sobie na dany dzień.

A jeśli dziecko nie będzie przestrzegało Kodeksu?

Z każdym wprowadzanym prawem łączy się ryzyko, że nie wszyscy będą go przestrzegać. Tu, jako rodzic, masz trzy wyjścia, ale trzeciego z góry nikomu nie polecam, bo wiąże się ono z odpuszczeniem tematu. Podchodząc do sprawy w ten sposób, niczego nie zmienisz, a dziecko nadal będzie żyło w wirtualnej rzeczywistości, wychowywane przez internetowych ulubieńców. Więc skoncentrujmy się na dwóch pozostałych wyjściach. Są to modyfikacja Kodeksu Domowego i Powrót do Korzeni.

Modyfikacja Kodeksu Domowego polega na tym, że usiądziecie znowu wszyscy razem i zastanowicie się, co nie zadziałało, dlaczego mimo postanowień dziecko znowu siedzi z nosem przy smartfonie (może nie zapomnieliście określić, ile godzin każdy z domowników może spędzać przy telefonie, ale gdzieś umknęły Wam aktywności, które obiecywaliście zamiast i do Waszego domu wkradła się nuda?). Trzeba znaleźć i zmienić to, co nie zadziałało, tak żeby kolejna próba wyszła lepiej.

A drugie wyjście? To rozpoczęcie wszystkiego od początku. Znowu nie obędzie się bez szczerej rozmowy, ale jeśli wszyscy domownicy przyznają, że zasady były dobre, tylko „tak jakoś wyszło, że w tym tygodniu się nie udało”, to oddzielacie przeszłość grubą kreską – i zaczynacie od początku. Bez szczególnych wyrzutów sumienia. Ten się nie myli, kto nic nie robi.

Kiedy robi się groźnie

Bywają sytuacje, kiedy ustalenia już nie wystarczą. Dziecko wpadło w sidła uzależnienia behawioralnego, jakim jest uzależnienie od smartfona. Nie jest w tym na pewno osamotnione. Badania prowadzone przez University College London (The Association Between Smartphone Addiction and Sleep: A UK Cross-Sectional Study of Young Adults, first published: March 2021) wykazały, że 39% uczniów szkoły średniej i studentów zadeklarowało, że subiektywnie czują się uzależnieni od smartfonów. Problem fonoholizmu jest więc olbrzymi. Jak rozpoznać, czy dotknął też Twojego dziecka?

Przeczytaj poniższe zdania i zaznacz, czy Twoim zdaniem dotyczą Twojego dziecka:

1. Dziecko spędza więcej niż 2 godziny dziennie „przyklejone” do ekranu smartfona.
2. Dziecko przedkłada aktywność na smartfonie nad inne, szczególnie takie, które do tej pory sprawiały mu przyjemność, jak spotkania z przyjaciółmi czy hobby.
3. Dziecko nie rezygnuje z aktywności na smartfonie nawet w sytuacjach, kiedy obiektywnie przynosi mu to więcej szkód niż korzyści (np. podczas lekcji w szkole).
4. Odnosisz wrażenie, że dziecko fizycznie nie rozstaje się z telefonem, ciągle ma go w ręku, nie odkłada go np. idąc do toalety czy do kąpieli.
5. Zdarza Ci się widzieć, że Twoje dziecko zasypiało z telefonem i on np. w nocy spadał na podłogę.
6. Wyraźnie widzisz, że Twoje dziecko woli pisać wiadomości do Ciebie i innych członków rodziny niż z Wami porozmawiać.
7. Dziecko zaniedbuje swoje obowiązki, np. nie karmi regularnie psa, nie wyjmuje naczyń ze zmywarki itd.
8. Na próby przerwania gry dziecko reaguje agresją, drażliwością, płaczem, często niewspółmiernymi do wydarzenia.

Jeśli chociaż na trzy pytania odpowiedziałeś(-łaś) „Obserwuję to” – istnieje duże ryzyko, że Twoje dziecko wpadło w sidła uzależnienia od telefonu. Sytuacja niekoniecznie musi być jeszcze poważna, ale na pewno warto się jej przyjrzeć, choćby przez umówienie się z pedagogiem szkolnym, psychologiem w poradni psychologiczno-pedagogicznej czy psychologiem dziecięcym specjalizującym się w uzależnieniach behawioralnych. Taka osoba podpowie, jak dalej postępować i jak nie wylać dziecka z kąpielą, bo tak naprawdę smartfon nie musi być Wrogiem Numer 1 w Twoim domu. Może stanowić też most między Tobą a dzieckiem, np. gdy wspólnie będziecie grali w jedną grę i razem budowali sojusze – pod warunkiem, że ta wspólna gra nie będzie Waszą jedyną aktywnością wykonywaną razem.





Źródła:

• The Association Between Smartphone Addiction and Sleep: A UK Cross-Sectional Study of Young Adults, first published: March 2021

Lilka Poncyliusz-Guranowska
Dyplomowana nauczycielka, anglistka, pracownik w Szkole Podstawowej nr 6 w Pruszkowie. Prywatnie mama dwójki nastolatków. Była trenerka w projekcie „Cyfrowobezpieczni”, ma za sobą dziesiątki publikacji materiałów metodycznych dla nauczycieli z zakresu metodyki uczenia i nowoczesnych technologii. Opracowała m.in. kurs na platformę eTwinning dotyczący zastosowania smartfonów w klasie „Smartfon w klasie – praktyczne wykorzystanie metody BYOD (Bring Your Own Device). Interesuje się szeroko pojętą psychologią. W 2021r. ukazała się jej książka „Sztuka komunikacji” – poradnik dla młodzieży w zakresie technik komunikacyjnych.