Dzieci z ADHD kojarzą się powszechnie z nadmiarem energii i chaosem funkcjonalnym. Tak naprawdę to, na co przekierują swoją aktywność, w dużej mierze zależy od dorosłych – nauczycieli, rodziców, terapeutów i ich świadomości, jak tę energię wykorzystać. Pobudzenie mózgu dzieci od strony neurobiologicznej często jest wynikiem aktywowania do optymalizacji rozwojowej, czyli w tzw. efekcie „zasypiającego mózgu” – aby nie zasnąć, dziecko musi działać i to działanie jest powszechnie interpretowane jako nadpobudliwość. 

Zmiana miejsca, poszukiwanie bodźców,  porzucanie czynności w trakcie – to właśnie swojego rodzaju „pobudzacze”, które dziecko samoistnie wytwarza. Nadrzędnym celem we wsparciu dziecka z ADHD jest praca nad podnoszeniem progu frustracji, umiejętnością wydłużenia czasu reakcji hamowania, jak również komplementarna praca w obszarach rozwojowych wymagających równoległej stymulacji. Obszary te to hamowanie reagowania, kontrola emocji, koncentracja uwagi, gotowość do wyrzeczenia się na rzecz nadrzędnego celu oraz wzmacnianie pamięci operacyjnej. Błędne przekonanie na temat tego, że dzieci z ADHD mają tylko problem z koncentracją, powoduje wybiórczą pracę na deficytach. Dzięki wykorzystaniu programu „Eduterapeutica ADHD” wszystkie wyżej wymienione kompetencje mogą być stymulowane i wzmacniane przy użyciu ćwiczeń multimedialnych.

Najczęstsze deficyty u dzieci z ADHD:

Hamowanie reakcji dziecka

Pierwszym etapem konstruktywnej pracy jest wybór zadań z modułu I – „Hamowanie reakcji”. Dziecko z ADHD wymaga skupienia uwagi na wskazanych i selektywnych bodźcach, dlatego właściwym ćwiczeniem będzie zadanie „Pociągi”. Celem ćwiczenia jest rozwijanie umiejętności śledzenia wskazanych elementów na ekranie. Zakładanym efektem jest to, że dziecko będzie koncentrować uwagę na konkretnym przedmiocie. Warto wspomagać rozwój podopiecznych o dostosowane do potrzeb dzieci z ADHD pakiety multimedialne, które można dofinansować w programie Aktywna Tablica.

Innym ćwiczeniem, które ma wyciszyć reakcje dziecka z ADHD, jest zadanie „Kolorowy pulpit”. To ćwiczenie, poza skupieniem na wskazanym elemencie, aktywizuje pracę lewej półkuli mózgu, której numeryczne preferencje są opozycją do emocjonalnej półkuli prawej. Balans pomiędzy półkulami mózgowymi wzmacnia spoidło wielkie w strukturach mózgu, które jest m.in. odpowiedzialne za stan równowagi. Warto także na tym etapie skorzystać z zadania „Kolorowe koraliki”. W tym wyzwaniu dziecko będzie mierzyć się ze swoją cierpliwością, gdyż w określonych minutach będzie miało nawlec na sznurek wyznaczone sekwencje koralików, a jeśli nie zmieści się w czasie, koraliki rozsypują się i wymagają kolejnego nawlekania.

Kontroluj emocje dziecka

Kolejną komplementarną potrzebą wspomagającą rozwój dziecka z ADHD jest praca nad kontrolą emocji. W tym module pakietu Eduterapeutica Lux ADHD, poza rozpoznawaniem emocji, reakcją w zdarzeniach sytuacyjnych są także ćwiczenia wspomagające spostrzeganie dynamizmu emocji. Warto zacząć od ćwiczenia „Kolory emocji”, które po pierwsze wzmocni przekonanie, że wszelkie emocje mamy prawo odczuwać, a po drugie pokaże, że każdy z nas ma inny poziom skojarzeń, jeśli chodzi np. o kolorystykę emocji. Praca z barwami w przypadku dzieci z ADHD sublimuje także reakcje emocjonalne. Jest to też dobra okazja do pracy z grupą, gdyż dzieci będą miały okazję do wzajemnego przyglądania się swoim skojarzeniom, opowiadania o nich, a jednocześnie integrowanie wspólnych wyborów przy udziale dzieci z ADHD.

Wartym uwagi ćwiczeniem w module II jest również zadanie „Wiele się dzieje”. To ćwiczenie koncentruje uwagę dziecka na wydarzeniach emocjonalnych jadącej na rowerze Kasi. Wzmacnia ono uważność na uczucia innych, pokazuje zmienność emocji, a jednocześnie uczy adaptacji zmian emocji w różnych kontekstach sytuacyjnych. Ćwiczenia prezentujące ruch i zmienność są zdecydowanym atutem w pracy z dzieckiem z deficytami uwagi. W tym module wskazane jest też wykorzystanie ćwiczeń z obszaru zachowań zastępczych. W zadaniu „Co można robić zamiast?” dziecko będzie mogło poznać alternatywne sposoby radzenia sobie w sytuacjach trudnych, dzięki czemu wzmocni przekonanie, że emocje są naturalną częścią reakcji i że na nie mamy wpływu, ale mamy ogromny wpływ na to, co z nimi zrobimy, czyli jak je przekierujemy. Dofinansowanie z programu Aktywna Tablica pozwoli na pokrycie kosztów pakietów, dzięki czemu, specjaliści będą mogli w kreatywny i stymulujący prawidłowy rozwój dziecka sposób, przeprowadzić zajęcia terapeutyczne.

Koncentruj uwagę dziecka

Kolejny moduł III („Koncentracja uwagi”) to szereg zadań, w których stymulowana będzie linia środka w myśleniu odpowiedzialna między innymi za koncentrowanie się, jak również zadania z myślenia przestrzennego oraz obszaru neuroplastycznego. „Siatka koncentracji” to zadanie, w którym dziecko, poprzez koncentrowanie się, ma zapamiętać sekwencje czterech figur, a następnie, po ich zniknięciu, zaznaczyć na ekranie, w jakiej konfiguracji miały być zapamiętane. Pakiet multimedialny ADHD poprzez rozkład przestrzenny elementów wzmacnia myślenie prawopółkulowe w mózgu, jednocześnie korelując z logiką lewopółkulową.

Następnym ćwiczeniem wartym wykorzystania jest ćwiczenie „Lustro”. Jest ono wskazaną aktywnością do zaproponowania podczas zajęć z całą grupą klasową. Zadaniem uczniów będzie prezentowanie lustrzanych odbić układu rąk w stosunku do pozycji prezentowanych na ekranie. Ćwiczenia ruchowe pomagają dzieciom z ADHD w regulacji energii w pożądany sposób.

Połączenie ekranu multimedialnego oraz zadania koncentrującego poprzez myślenie przestrzenne to kolejna propozycja w ramach ćwiczenia „Słomki konstrukcyjne”. Odtwarzanie konstrukcji i układów przestrzennych wzmaga skupienie, etapowość działania, jak również wzmacnia próg frustracji w realizacji zadania od początku do końca.

Empatia i prawidłowa reakcja dziecka

W module IV dotyczącym kształtowania umiejętności empatycznego reagowania i wyrzeczenia się na rzecz nadrzędnych celów, szereg zadań jest właściwy do wykorzystania na pulpicie multimedialnym. Ćwiczenie „Komiks dialogowy” (zobacz ćwiczenie) prezentuje sekwencje rozmowy dzieci i uczy rozpoznawania kontekstów emocjonalnych. Dzieci z ADHD to poszukiwacze gadżetów i ekstrawagancji, odmienności, nowości, dlatego wszelkie rozwiązania multimedialne zaspokajają ich dopaminowe potrzeby stymulacyjne.

Kolejne ćwiczenie „Kto czego potrzebuje” uczy rozpoznawania potrzeb osobistych i innych osób, co w języku inteligencji emocji „Powiedz, co czujesz, powiedz, czego potrzebujesz” jest schematem pożądanym. Wzmacniając umiejętności relacyjne dziecka z ADHD, warto także skorzystać z ćwiczenia „Co jest myślą, co emocją i co zachowaniem”. Uświadomienie wpływu na sterowność myśli i zachowań wymaga wcześniejszych kompetencji selekcjonowania, co tą myślą lub zachowaniem jest. Nie mamy wpływu na emocje, lecz mamy ogromny wpływ na to, co będzie daną konsekwencją emocji w postaci myśli i zachowania. W katalogu Aktywna Tablica 2022 przedstawiamy różnorodne pakiety multimedialne, które bezproblemowo wykorzystasz w terapii dzieci o wyjątkowych potrzebach. 

Rozwijaj pamięć operacyjnej dziecka

Ostatni moduł (V) dotyczy treningu w zakresie pamięci operacyjnej. Pamięć operacyjna (inaczej: pamięć robocza) wiąże się z zapamiętywaniem bezpośrednim. Pamięć operacyjna występuje w wielokomponentowym modelu Baddeleya i jest tam systemem pamięciowym przechowującym oraz przetwarzającym informacje. Z jej udziałem mają odbywać się wszystkie kontrolowane procesy przetwarzania informacji. W tym aspekcie istotne jest także kreowanie pamięci skojarzeniowej, pamięci słuchowej oraz wzrokowej. Znaczącą część stanowią także zadania w zakresie technik pamięciowych. Dzieci z ADHD mają znaczące deficyty w obszarze pamięci bezpośredniej, dlatego ta część w korelacji z kompetencjami edukacyjnymi wymaga intensywnych stymulacji.

Zadaniem w pakiecie „Eduterapeutica ADHD”, które eksponuje animacje w sposób aktywny, a jednocześnie ćwiczy aspekt pamięci skojarzeniowej, jest zadanie „Prezenty urodzinowe” (zobacz ćwiczenie). Dwie wersje tego zadania – z 4 lub 7 ekspozycjami – pozwalają na spersonalizowanie zadania do możliwości rozwojowych dziecka. Celem jest kojarzenie prezentu urodzinowego wręczonego przez dane dziecko, następnie odtworzenie tych skojarzeń poprzez połączenie podarunku z konkretnym dzieckiem. Kolejnym zadaniem zasadnym do wykorzystania pulpitu multimedialnego jest zadanie „Haki pamięciowe”. W tym zadaniu skojarzenia z kształtem cyfr należy przenieść na kolejnych planszach i dopasować cyfry do obrazków. Zadaniem, które wskaże techniki pamięciowe, jest ćwiczenie „Znikające obrazki”. Ponownie – wersja łatwiejsza i trudniejsza – pozwoli dobrać poziom do predyspozycji dziecka. Celem jest uczenie strategii skojarzeniowych (np. poprzez tworzenie historyjki) przy zapamiętywaniu ekspozycji wzrokowych.

Przykładowe ćwiczenia multimedialne do terapii dzieci z ADHD >> ZOBACZ

Skorzystaj z dofinansowania w programie Aktywna Tablica 2022.

Cechą charakterystyczną dzieci z ADHD jest potrzeba do stymulowania mózgu celem „obudzenia” go. Dlatego warto zainwestować w prawidłowy rozwój swoich podopiecznych, wybierając w programie Aktywna Tablica nową serię pakietów multimedialnych Eduterapeutica Lux ADHD. Eduterapeutica Lux jest adekwatną odpowiedzią na te potrzeby, jak również kompleksowym ujęciem szczebli stymulacyjnych w deficytach rozwojowych wywołanych ADHD. Wypełnij wniosek do 15 maja 2022 roku i wybierz sprawdzone terapie, które dadzą Tobie nowe możliwości prowadzenia zajęć terapeutycznych. Poznaj całą szeroką gamę pakietów multimedialnych i edukacyjnych, które posłużą Tobie to wieloobszarowej w pracy ze SPE.

Monika Bekker-Goska
Magister pedagogiki opiekuńczo-wychowawczej, oligofrenopedagog, coach, neurodydaktyk, psycholog motywacji.