#dydaktyka
Dlaczego mój uczeń się nie uczy – dydaktyka #dydaktyka
Jak rozmawiać o wartościach – scenariusze lekcji
Żyjemy w świecie wielu sprzecznych wskazań i przeciwstawnych wartości, trudnych nie tylko dla dzieci. Jak poruszać się w gąszczu różnych ludzkich spraw i interesów, by dobrze przeżyć życie? I co to znaczy – dobrze? Czy być człowiekiem uczciwym, czy człowiekiem sukcesu – za każdą cenę? Czy mądrość polega na tym, by postępować przyzwoicie i z szacunkiem, czy żeby nie dać się złapać na przekrętach? Być skromnym – czy popularnym, uczciwym – czy skutecznym? Opcje te bywają czasem nie do pogodzenia.
Wielu młodych ludzi gubi się, nie dostając jasnych wskazówek i jednoznacznych przykładów. Metodą prób i błędów – często bolesnych i pozostawiających trwałe szkody – starają się realizować swoje cele i rozpaczliwie szukają jakiegoś klucza do właściwych wyborów. Czy taki istnieje?
Owszem, tym kluczem są uniwersalne wartości moralne – nastawione na dobro własne, innych, planety, na niekrzywdzenie nikogo i traktowanie wszystkich z szacunkiem, na pomoc i wsparcie, na zdrowy i harmonijny rozwój. Wartości moralne ułatwiają dokonywanie dobrych wyborów, nadają życiu sens, przyciągają do nas dobrych ludzi, przynoszą satysfakcję i spokój sumienia. Ale opanowanie tego klucza nie jest łatwe. Jest to klucz wymagający stałej uważności i refleksji, i nie da się z niego korzystać mechanicznie. Jak pisał Jerzy Liebert, poeta okresu międzywojennego: „Uczyniwszy na wieki wybór, w każdej chwili wybierać muszę”.
Wartości moralne to ważne wyposażenie na dorosłe życie w społeczeństwie, a ma ono wiele wymiarów i wymaga wielu umiejętności. Społeczeństwo potrzebuje ludzi, którzy wprowadzają ład, potrafią zrozumieć perspektywę innych, umieją współdziałać i rozwiązywać problemy,
Przykładowo: w 2016 roku w ramach projektu „Postawy Pracownicze” zostało przeprowadzone badanie, które miało na celu stworzenie zestawu cech idealnego pracownika. Odpowiedzi pracodawców wskazywały, że najważniejsza jest odpowiedzialność, sumienność i zaangażowanie w powierzone obowiązki. Ważna jest także komunikatywność i chęć współpracy, umiejętność pracy w grupie, otwartość na zmiany, zdolność radzenia sobie ze stresem. Z kolei z ankiety przeprowadzonej przez CareerBuilder w 2014 r. wynika, że pracodawcy zwracają uwagę przede wszystkim na etykę zawodową, słowność i niezawodność, pozytywne nastawienie, motywację do pracy i pracę zespołową. Są to zatem wartości oraz cechy osobowości wykształcone na ich podstawie.
Jaki z tego wniosek? Wartości moralne – jako niezbywalna część wartości osobistych, społecznych i zawodowych – powinny być obecne w szkole. Co więcej – wprowadzenie ich przez szkołę nie tylko dobrze przygotuje dzieci do samodzielnego życia, ukształtuje przyszłych obywateli i pracowników, wychowa przyzwoitych ludzi i dobrych rodziców, ale przyda się bardzo w szkole, żeby REALIZOWAĆ PROGRAM – i to w przyjaznej atmosferze!
Rolą szkoły jest m.in. nauka samodzielności i krytycznego myślenia. Nauczyciel pełniący funkcję wychowawcy ma znaczący wpływ na postawy dzieci i młodzieży, a przez to na całe społeczeństwo. Koncentrujemy się na przekazywaniu uczniom ogromnej ilości informacji i zdarza nam się zapominać, że nie można nikogo uczyć na siłę, bez udziału zainteresowanego, i że to wewnętrzna postawa, czyli wewnętrzny system wartości ucznia decyduje o tym, czy chce się on uczyć, czy nie.
Za każdym ludzkim zachowaniem i decyzją – czy sobie to uświadamiamy czy nie – stoją nasze wartości, to co jest dla nas ważne. Decydują o tym, jakiego dokonamy wyboru - czy zadbamy o swój rozwój i charakter, czy oddamy się przyjemnościom, czy przejmiemy odpowiedzialność za swoje życie, czy pozwolimy, aby inni decydowali za nas, czy będziemy wytrwale dążyć do celu, czy poddamy się przy pierwszej przeszkodzie. Nasze wartości są motorem naszych działań, są naszym kompasem, wyznaczają nasze cele. Może to być chęć posiadania majątku lub władzy nad innymi, albo uroda i sukcesy towarzyskie. Takie wartości i cele jednak, nie wsparte pracą nad sobą i poszanowaniem innych, nie gwarantują nikomu dobrego, harmonijnego życia. Natomiast wartości moralne, z istoty swej służące dobru, skłaniają nas do wyborów, które służą naszemu rozwojowi, budowaniu prawdziwego autorytetu, tworzeniu trwałych i dobrych relacji z ludźmi, w zgodzie ze sobą i światem. Wartości moralne ułatwiają życie, wzmacniają więzi, budują poczucie własnej godności i szacunku do siebie, rozwijają motywację uczniów do nauki i osiągania coraz lepszych wyników. Zainwestowanie czasu w wyjaśnienie dzieciom istoty wartości moralnych i ćwiczenie ich praktykowania nie jest stratą czasu przeznaczonego na realizacje podstawy programowej. Paradoksalnie sprawia, że nauczyciel może łatwiej, lepiej, z satysfakcją i w znacznie lepszym klimacie zrealizować z klasą program szkolny.
Scenariusze pozwalają na różnorodne formy pracy. Przykładowo – przy omawianiu „Piękna” uczniowie mogą podjąć wyzwanie, jak poprawić estetykę najbliższego otoczenia — klasy, szkoły, miejscowości. Rozważając wieloaspektowość tej wartości mogą zastanowić się, jakie cechy, postawy i zachowania składają się na piękno wewnętrze człowieka — i przywołać przykłady wewnętrznie pięknych osób z życia i literatury. Zakończeniem zajęć o „Pięknie” może być wspólne wyjście do galerii sztuki, muzeum lub na koncert. W scenariuszu poświęconym „Odwadze” pojawia się zachęta do przygotowanie mapy myśli. Są też pomysły długofalowe, np. przy „Samodyscyplinie” — propozycja wpisania na kartce celu, który ma być osiągnięty w ciągu miesiąca, niezbędnych do tego działań oraz uwag w ramach monitorowania czynionych postępów. Po miesiącu wspólnie sprawdzamy, co się udało osiągnąć, a co nie i dlaczego. Zwieńczeniem programu „Wychowanie przez czytanie” jest konkurs na krótkie prezentacje filmowe zrealizowane przez uczniów na temat wybranej przez nich wartości, które fundacja nagradza i prezentuje w internecie. Wybrane placówki są także zapraszane do udziału w interaktywnych spotkaniach uczniów z autorami opowiadań z książki „Gorzka czekolada…” i raperem Mikserem, który — rapuje o wartościach! Na pytanie ucznia „Dlaczego śpiewasz o wartościach?” raper odparł: „Bo jestem człowiekiem, a ludzka egzystencja jest osadzona na wartościach. One zawsze nam towarzyszą i są punktem wyjścia w podejmowaniu decyzji”.
Więcej informacji o programie oraz filmy z ostatniej edycji znajdują się tutaj.
Źródła:
Irena Koźmińska
Prezes Fundacji „ABCXXI-Cała Polska czyta dzieciom”.
Wielu młodych ludzi gubi się, nie dostając jasnych wskazówek i jednoznacznych przykładów. Metodą prób i błędów – często bolesnych i pozostawiających trwałe szkody – starają się realizować swoje cele i rozpaczliwie szukają jakiegoś klucza do właściwych wyborów. Czy taki istnieje?
Owszem, tym kluczem są uniwersalne wartości moralne – nastawione na dobro własne, innych, planety, na niekrzywdzenie nikogo i traktowanie wszystkich z szacunkiem, na pomoc i wsparcie, na zdrowy i harmonijny rozwój. Wartości moralne ułatwiają dokonywanie dobrych wyborów, nadają życiu sens, przyciągają do nas dobrych ludzi, przynoszą satysfakcję i spokój sumienia. Ale opanowanie tego klucza nie jest łatwe. Jest to klucz wymagający stałej uważności i refleksji, i nie da się z niego korzystać mechanicznie. Jak pisał Jerzy Liebert, poeta okresu międzywojennego: „Uczyniwszy na wieki wybór, w każdej chwili wybierać muszę”.
Wartości moralne to ważne wyposażenie na dorosłe życie w społeczeństwie, a ma ono wiele wymiarów i wymaga wielu umiejętności. Społeczeństwo potrzebuje ludzi, którzy wprowadzają ład, potrafią zrozumieć perspektywę innych, umieją współdziałać i rozwiązywać problemy,
Przykładowo: w 2016 roku w ramach projektu „Postawy Pracownicze” zostało przeprowadzone badanie, które miało na celu stworzenie zestawu cech idealnego pracownika. Odpowiedzi pracodawców wskazywały, że najważniejsza jest odpowiedzialność, sumienność i zaangażowanie w powierzone obowiązki. Ważna jest także komunikatywność i chęć współpracy, umiejętność pracy w grupie, otwartość na zmiany, zdolność radzenia sobie ze stresem. Z kolei z ankiety przeprowadzonej przez CareerBuilder w 2014 r. wynika, że pracodawcy zwracają uwagę przede wszystkim na etykę zawodową, słowność i niezawodność, pozytywne nastawienie, motywację do pracy i pracę zespołową. Są to zatem wartości oraz cechy osobowości wykształcone na ich podstawie.
Jaki z tego wniosek? Wartości moralne – jako niezbywalna część wartości osobistych, społecznych i zawodowych – powinny być obecne w szkole. Co więcej – wprowadzenie ich przez szkołę nie tylko dobrze przygotuje dzieci do samodzielnego życia, ukształtuje przyszłych obywateli i pracowników, wychowa przyzwoitych ludzi i dobrych rodziców, ale przyda się bardzo w szkole, żeby REALIZOWAĆ PROGRAM – i to w przyjaznej atmosferze!
Rolą szkoły jest m.in. nauka samodzielności i krytycznego myślenia. Nauczyciel pełniący funkcję wychowawcy ma znaczący wpływ na postawy dzieci i młodzieży, a przez to na całe społeczeństwo. Koncentrujemy się na przekazywaniu uczniom ogromnej ilości informacji i zdarza nam się zapominać, że nie można nikogo uczyć na siłę, bez udziału zainteresowanego, i że to wewnętrzna postawa, czyli wewnętrzny system wartości ucznia decyduje o tym, czy chce się on uczyć, czy nie.
Za każdym ludzkim zachowaniem i decyzją – czy sobie to uświadamiamy czy nie – stoją nasze wartości, to co jest dla nas ważne. Decydują o tym, jakiego dokonamy wyboru - czy zadbamy o swój rozwój i charakter, czy oddamy się przyjemnościom, czy przejmiemy odpowiedzialność za swoje życie, czy pozwolimy, aby inni decydowali za nas, czy będziemy wytrwale dążyć do celu, czy poddamy się przy pierwszej przeszkodzie. Nasze wartości są motorem naszych działań, są naszym kompasem, wyznaczają nasze cele. Może to być chęć posiadania majątku lub władzy nad innymi, albo uroda i sukcesy towarzyskie. Takie wartości i cele jednak, nie wsparte pracą nad sobą i poszanowaniem innych, nie gwarantują nikomu dobrego, harmonijnego życia. Natomiast wartości moralne, z istoty swej służące dobru, skłaniają nas do wyborów, które służą naszemu rozwojowi, budowaniu prawdziwego autorytetu, tworzeniu trwałych i dobrych relacji z ludźmi, w zgodzie ze sobą i światem. Wartości moralne ułatwiają życie, wzmacniają więzi, budują poczucie własnej godności i szacunku do siebie, rozwijają motywację uczniów do nauki i osiągania coraz lepszych wyników. Zainwestowanie czasu w wyjaśnienie dzieciom istoty wartości moralnych i ćwiczenie ich praktykowania nie jest stratą czasu przeznaczonego na realizacje podstawy programowej. Paradoksalnie sprawia, że nauczyciel może łatwiej, lepiej, z satysfakcją i w znacznie lepszym klimacie zrealizować z klasą program szkolny.
- Szacunek,
- Uczciwość,
- Odpowiedzialność,
- Odwaga,
- Samodyscyplina,
- Sprawiedliwość,
- Pokojowość,
- Przyjaźń,
- Optymizm,
- Solidarność,
- Piękno,
- Przyzwoitość,
- Wolność,
- Życzliwość.
- Mądrość,
Pobierz scenariusze tutaj.
Program „Wychowanie przez czytanie” jest adresowany do uczniów z klas 5-7. Scenariusze można realizować elastycznie, dostosowując je do wieku i poziomu dzieci, na jednej lub dwóch lekcjach, na zajęciach z języka polskiego bądź na godzinie wychowawczej. Oprócz przedstawienia uczniom istoty wartości moralnych dodatkowym celem zajęć jest ćwiczenie koncentracji i umiejętności uważnego słuchania, rozwijanie gustów literackich, zdolności analitycznych, rozbudzanie empatii. Uczestnicy programu ćwiczą też wypowiedzi publiczne, umiejętność dyskusji i obrony swoich przekonań oraz kulturalnego odpierania argumentów drugiej strony.Scenariusze pozwalają na różnorodne formy pracy. Przykładowo – przy omawianiu „Piękna” uczniowie mogą podjąć wyzwanie, jak poprawić estetykę najbliższego otoczenia — klasy, szkoły, miejscowości. Rozważając wieloaspektowość tej wartości mogą zastanowić się, jakie cechy, postawy i zachowania składają się na piękno wewnętrze człowieka — i przywołać przykłady wewnętrznie pięknych osób z życia i literatury. Zakończeniem zajęć o „Pięknie” może być wspólne wyjście do galerii sztuki, muzeum lub na koncert. W scenariuszu poświęconym „Odwadze” pojawia się zachęta do przygotowanie mapy myśli. Są też pomysły długofalowe, np. przy „Samodyscyplinie” — propozycja wpisania na kartce celu, który ma być osiągnięty w ciągu miesiąca, niezbędnych do tego działań oraz uwag w ramach monitorowania czynionych postępów. Po miesiącu wspólnie sprawdzamy, co się udało osiągnąć, a co nie i dlaczego. Zwieńczeniem programu „Wychowanie przez czytanie” jest konkurs na krótkie prezentacje filmowe zrealizowane przez uczniów na temat wybranej przez nich wartości, które fundacja nagradza i prezentuje w internecie. Wybrane placówki są także zapraszane do udziału w interaktywnych spotkaniach uczniów z autorami opowiadań z książki „Gorzka czekolada…” i raperem Mikserem, który — rapuje o wartościach! Na pytanie ucznia „Dlaczego śpiewasz o wartościach?” raper odparł: „Bo jestem człowiekiem, a ludzka egzystencja jest osadzona na wartościach. One zawsze nam towarzyszą i są punktem wyjścia w podejmowaniu decyzji”.
Więcej informacji o programie oraz filmy z ostatniej edycji znajdują się tutaj.
Źródła:
- http://calapolskaczytadzieciom.pl/program-wychowanie-przez-czytanie
- https://poradnikprzedsiebiorcy.pl/-idealny-pracownik-jakich-cech-wypatruja-pracodawcy-u-kandydata-do-pracy
- https://www.careerbuilder.com/share/aboutus/pressreleasesdetail.aspx?sd=4/10/2014&id=pr817&ed=12/31/2014
Irena Koźmińska
Prezes Fundacji „ABCXXI-Cała Polska czyta dzieciom”.
Interesuje Cię ta tematyka? Przeczytaj również:
Najbardziej aktualne artykuły:
