Polskie lasy to prawie 30% powierzchni kraju. Stanowią niezwykle skomplikowany, różnorodny, pełniący rozliczne funkcje układ, składający się z żywych organizmów i nieożywionych elementów przyrody. Jak przybliżyć uczniom ten fascynujący obiekt? Z pomocą przyjdą „leśne obserwacje i eksperymenty”, których większość przeprowadzić możesz podczas lekcji w szkole. A ich rozwinięciem mogą być leśne lekcje prowadzone przez leśników opiekujących się prawie 80% naszych lasów – lasami państwowymi. Wykorzystaj poniższe eksperymenty przygotowane przez Państwowe Gospodarstwo Leśne Lasy Państwowe i wprowadź uczniów w leśne tajemnice.

Leśne eksperymenty – Zmysły

Aby poznać i zrozumieć las, nie wystarczy o nim przeczytać, trzeba go obserwować, wsłuchać się w jego mowę, dotknąć, poczuć… Otoczenie, w tym przyrodę, poznajemy za pomocą zmysłów: wzroku, słuchu, węchu, smaku i dotyku. Dzięki temu, że zmysły pozwalają odbierać i odczytywać informacje z otoczenia, możemy nie tylko poznawać świat, ale również porozumiewać się między sobą, a także uczyć. Proponowane obserwacje i eksperymenty, dotyczące zmysłów, pomogą wnikliwie przyjrzeć się funkcjonowaniu przyrody.

Leśne eksperymenty – Światło

Około 80% informacji dociera do nas za pomocą wzroku. Aby tak się stało, niezbędne jest światło, niosące wiele informacji. Dzięki niemu rozpoznajemy kształty, kolory, zachwycamy się pięknem przyrody. Ta odkryta dzięki światłu feeria barw ma zupełnie inne znaczenie dla roślin i zwierząt. To środek służący do osiągnięcia wielu różnorodnych celów. Cieszące nasze oczy kolorowe kwiaty roślin, przywabiają owady zapylające. Różne „desenie szat” zwierząt mogą między innymi służyć za kamuflaż, ostrzeżenie, element leśnych zalotów. Przykłady można mnożyć. Czy obserwując barwy lasu, zastanawiamy się, czym jest wyczarowujące je światło? Skąd się biorą i o czym informują kolory roślin i zwierząt? Leśne obserwacje i eksperymenty dotyczące światła pomogą znaleźć odpowiedzi na te pytania.

Leśne eksperymenty – Ekosystem

Jak funkcjonuje ten niezwykle skomplikowany układ, w którym nieustannie odbywa się obieg materii i przepływ energii? Jaką rolę pełnią poszczególne elementy ekosystemu i jakie są pomiędzy nimi powiązania? Zdajmy sobie sprawę, że brak choćby jednego jego elementu powoduje zaburzenia w działaniu całego układu. Przyjrzyjmy się bliżej ekosystemowi leśnemu, poznając warstwy lasu, jego mieszkańców i wzajemne powiązania między nimi.

Leśne eksperymenty – Wygląd

Przyjrzyjmy się bliżej wybranym elementom ekosystemu. Zwróćmy uwagę na ich wielką różnorodność, wynikającą z konieczności przystosowania się do warunków, w których przyszło im żyć. Dostrzeżmy mnogość barw, różnorodne formy, a także pewne zachowania określone między innymi przez miejsce zajmowane w łańcuchu pokarmowym. Poznając różnorodne formy, zdajmy sobie sprawę ze złożoności procesów zachodzących w przyrodzie.

Leśne eksperymenty – Adaptacja

Jak funkcjonować i przetrwać w określonych warunkach? Tylko odpowiednio się do nich przystosowując. To przystosowanie, czyli adaptacja, wynika między innymi z warunków klimatycznych czy miejsca zajmowanego w łańcuchu pokarmowym. Zaobserwujmy cechy wykształcone przez organizmy, umożliwiające im przetrwanie. Poznajmy różne sposoby rozsiewania nasion, a w przypadku zwierząt zwróćmy uwagę, w jaki sposób środowisko, w którym żyją wpływa na ich wygląd, zachowanie i tryb życia.

Leśne eksperymenty – Woda

„Źródło życia”, cudowna ciecz niezbędna do życia ludzi, zwierząt, roślin. Pełni w organizmach żywych ważne funkcje. Niezwykłym jest to, w jaki sposób organizmy żywe „nauczyły się” gromadzić i transportować zasoby wody. Prześledźmy, w jaki sposób wysokie drzewa rozprowadzają wodę na całej swojej wysokości. Przyjrzyjmy się samej wodzie, w niektórych zbiornikach krystalicznie przejrzystej, w innych mętnej. Odkryjmy niezwykłe właściwości wody oraz jej wpływ na las i na nas ludzi.

Leśne eksperymenty – Żywioły

Poznajmy trzy główne żywioły – powietrze, ogień i wodę. Wywoływane przez nie nieprzewidywalne, gwałtowne i niszczące zjawiska przyrodnicze przekonują o niezwykłej sile przyrody. To właśnie żywioły sprawiają, że świat jest nieokiełznany. Zwróćmy uwagę na niezwykłą zmienność żywiołów, z jednej strony niezbędnych do życia organizmów, dających energię, z drugiej mogących nieść zniszczenie. Zdajmy sobie sprawę, że żywioły są i będą wokół nas.

Leśne eksperymenty – Drewno

Drzewo – jeden spośród darów lasu. Znany i wykorzystywany od wieków, w pełni odnawialny i ekologiczny surowiec. Poznajmy jego niezwykłe właściwości sprawiające, że pomimo wszechobecności tworzyw sztucznych nie sposób wyobrazić sobie funkcjonowania bez drewna. Przekonajmy się, jak wiele otaczających nas przedmiotów jest wykonanych z tego naturalnego, pochodzącego z odnawialnych zasobów surowca. Zdajmy sobie sprawę, że „produkowane” i pozyskiwane w ramach trwale zrównoważonej gospodarki leśnej drewno jest jednym z najcenniejszych bogactw naturalnych i tzw. lokomotywą polskiej gospodarki.

Artykuł został przygotowany przez Państwowe Gospodarstwo Leśne Lasy Państwowe.