Jaka jest podstawowa dokumentacja związana z udzielaniem uczniowi pomocy psychologiczno-pedagogicznej? Jakie są wyznaczniki sytuacji społecznej ucznia? Jak dokumentować prace zespołu nauczycieli i specjalistów nad programem nauczania dla ucznia, który jest objęty nauczaniem specjalnym? Nasz ekspert odpowiada na najczęściej pojawiające się pytania w tym obszarze.

Wybrana dokumentacja związana z udzielaniem uczniowi pomocy psychologiczno-pedagogicznej w szkole

Na podstawie:

• § 2 ust. 2, § 6 ust. 2, § 20 ust. 1, ust. 5 – 6 rozp. MEN z dnia 9 sierpnia 2017 r. w sprawie zasad organizacji i udzielania pomocy psychologiczno-pedagogicznej w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach (tj. Dz. U. z 2020 r. poz. 1280).

Pomoc psychologiczno-pedagogiczna w szkole jest udzielana uczniowi w trakcie bieżącej pracy z nim oraz przez zintegrowane działania nauczycieli i specjalistów, a także w formie:

1. klas terapeutycznych,
2. zajęć rozwijających uzdolnienia,
3. zajęć rozwijających umiejętności uczenia się,
4. zajęć dydaktyczno-wyrównawczych,
5. zajęć specjalistycznych: korekcyjno-kompensacyjnych, logopedycznych, rozwijających kompetencje emocjonalno-społeczne oraz innych zajęć o charakterze terapeutycznym,
6. zajęć związanych z wyborem kierunku kształcenia i zawodu – w przypadku uczniów szkół podstawowych oraz uczniów szkół ponadpodstawowych,
7. zindywidualizowanej ścieżki kształcenia,
8. porad i konsultacji,
9. warsztatów.

To wychowawca oddziału klasy rozpoznaje konieczność objęcia ucznia pomocą psychologiczno-pedagogiczną we wskazanych powyżej formach, a dyrektor szkoły ustala udzielane uczniowi formy pomocy psychologiczno-pedagogicznej, okres ich udzielania oraz wymiar godzin, w którym poszczególne formy będą realizowane. Dyrektor szkoły ustala wymiar godzin poszczególnych form udzielanej pomocy psychologiczno-pedagogicznej, biorąc pod uwagę określoną w arkuszu organizacji szkoły liczbę godzin zajęć z zakresu pomocy psychologiczno-pedagogicznej.

O ustalonych dla ucznia formach, okresie udzielania pomocy psychologiczno-pedagogicznej oraz wymiarze godzin, w którym poszczególne formy będą realizowane, dyrektor szkoły niezwłocznie informuje pisemnie, w sposób przyjęty w danej szkole, rodziców ucznia albo pełnoletniego ucznia.

Propozycja druku, który może funkcjonować w szkole w celu przekazywania tej informacji rodzicom ucznia albo pełnoletniemu uczniowi – pobierz tutaj.

Szczególną grupę uczniów w szkole stanowią uczniowie o specjalnych potrzebach edukacyjnych. Należy pamiętać, że rozpoznawanie indywidualnych potrzeb rozwojowych i edukacyjnych oraz możliwości psychofizycznych uczniów jest jednym z zadań nauczyciela. Efektem rozpoznania powinna być indywidualizacja pracy z uczniem na obowiązkowych i dodatkowych zajęciach edukacyjnych.

Ta indywidualizacja pracy z uczniem opiera się na dostosowaniu czynności nauczyciela do potrzeb ucznia lub potrzeb uczniów oddziału danej klasy. Znajduje to odzwierciedlenie w organizacji pracy z uczniem, w ocenianiu ucznia oraz w dostosowaniu wymagań edukacyjnych.

Nauczyciel ma obowiązek dostosowania wymagań edukacyjnych do indywidualnych potrzeb rozwojowych i edukacyjnych oraz możliwości psychofizycznych ucznia, a dostosowanie wymagań nie oznacza obniżania wymagań. Z tego powodu nauczyciel powinien mieć doskonałe rozeznanie, którzy uczniowie w oddziale danej klasy są uczniami o specjalnych potrzebach edukacyjnych.

Pomocne może okazać się zestawienie – pobierz tutaj

Sytuacja społeczna ucznia

Na podstawie:

• art. 90d ust. 1 ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (Dz. U. z 2021 r. poz. 1915);
• § 2 ust. 1 rozp. MEN z dnia 9 sierpnia 2017 r. w sprawie zasad organizacji i udzielania pomocy psychologiczno-pedagogicznej w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach (tj. Dz. U. z 2020 r. poz. 1280);
• rozp. MEN z dnia 11 sierpnia 2017 r. w sprawie wymagań wobec szkół i placówek (tj. Dz. U. z 2020 r.; poz. 2198).

Jednym z wymagań wobec szkoły jest rozpoznanie możliwości psychofizycznych i potrzeb rozwojowych, sposobów uczenia się oraz sytuacji społecznej każdego ucznia. Szkoła pomaga też przezwyciężyć trudności ucznia wynikające z jego sytuacji społecznej.

Uczeń, który znajduje się w trudnej sytuacji materialnej, może otrzymać stypendium szkolne po spełnieniu warunków, które zostały określone w ustawie o systemie oświaty.

Pomocne dla wychowawcy oddziału klasy może być zestawienie – pobierz tutaj.

Prace zespołu nauczycieli i specjalistów nad programem nauczania dla ucznia, który jest objęty nauczaniem specjalnym

Na podstawie:

• art. 127 ust. 3 ustawy z dnia 4 grudnia 2016 r. – Prawo oświatowe (Dz. U. z 2021 r. poz. 1082);
• §6 ust.3 – ust. 13 rozp. MEN z dnia 9 sierpnia 2017 r. w sprawie warunków organizowania kształcenia, wychowania i opieki dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnych, niedostosowanych społecznie i zagrożonych niedostosowaniem społecznym (tj. Dz. U. z 2020 r.; poz. 1309).

Program nauczania ucznia, który jest objęty nauczaniem specjalnym, jest dostosowywany do indywidualnych potrzeb rozwojowych i edukacyjnych oraz możliwości psychofizycznych tego ucznia na podstawie orzeczenia o potrzebie kształcenia specjalnego. Dostosowanie jest opracowane w indywidualnym programie edukacyjno-terapeutycznym, którego zawartość została określona w rozporządzeniu.

Program opracowuje zespół, który tworzą nauczyciele i specjaliści, prowadzący zajęcia z uczniem. Pracę zespołu koordynuje wychowawca oddziału klasy, do której uczęszcza uczeń albo nauczyciel lub specjalista, prowadzący zajęcia z uczniem, wyznaczony przez dyrektora szkoły.

1. Spotkania zespołu odbywają się w miarę potrzeb, nie rzadziej niż dwa razy w roku szkolnym.

Propozycja: Spotkania zespołu można potwierdzić w krótkiej notatce lub krótkim protokole, który będzie pisał nauczyciel wskazany przez koordynatora zespołu.

2. Zespół, co najmniej dwa razy w roku szkolnym dokonuje wielospecjalistycznej oceny poziomu funkcjonowania ucznia, uwzględniając ocenę efektywności całego programu oraz w miarę potrzeb dokonuje modyfikacji programu.

Wielospecjalistyczne oceny uwzględniają w szczególności:

• indywidualne potrzeby rozwojowe i edukacyjne, mocne strony, predyspozycje, zainteresowania i uzdolnienia ucznia;
• w zależności od potrzeb, zakres i charakter wsparcia ze strony nauczyciela, specjalistów, asystentów lub pomocy nauczyciela;
• przyczyny niepowodzeń edukacyjnych lub trudności w funkcjonowaniu ucznia, w tym bariery i ograniczenia utrudniające funkcjonowanie i uczestnictwo ucznia w życiu przedszkolnym lub szkolnym, a w przypadku ucznia realizującego wybrane zajęcia wychowania przedszkolnego lub zajęcia edukacyjne indywidualne lub w grupie liczącej do 5 uczniów, zgodnie ze wskazaniem zawartym w programie – także napotkane trudności w zakresie włączania ucznia w zajęcia w oddziale oraz efekty działań podejmowane w celu ich przezwyciężenia

Propozycja: Można określić druk wielospecjalistycznej oceny poziomu funkcjonowania ucznia, który obowiązuje w szkole, z uwzględnieniem ww. zawartości wskazanej również w rozporządzeniu.

3. Rodzice ucznia albo pełnoletni uczeń otrzymują kopię wielospecjalistycznych ocen i kopię programu.

Propozycja: Wychowawca oddziału danej klasy powinien przekazywać rodzicom ucznia lub pełnoletniemu uczniowi kopię wielospecjalistycznych ocen i kopię programu z potwierdzeniem odbioru tych dokumentów.

4. Dyrektor szkoły zawiadamia pisemnie, w sposób przyjęty w danej szkole, rodziców ucznia albo pełnoletniego ucznia o terminie każdego spotkania zespołu i możliwości uczestniczenia w tym spotkaniu.

Propozycja: Można opracować krótki druk obowiązujący w szkole, który jest formą pisemną zawiadomienia rodziców lub pełnoletniego ucznia o spotkaniu zespołu i możliwości uczestniczenia w nim. Taki drugi musi zostać podpisany przez dyrektora szkoły. Jest on wręczany zainteresowanym osobom na kilka dni przed spotkaniem zespołu, przez wychowawcę oddziału klasy.

Przykład druku – pobierz tutaj.

5. Osoby biorące udział w spotkaniu zespołu są obowiązane do nieujawniania spraw poruszanych na spotkaniu, które mogą naruszać dobra osobiste ucznia, jego rodziców, nauczycieli lub specjalistów prowadzących zajęcia z uczniem, a także innych osób uczestniczących w spotkaniu zespołu.

Propozycja: Można opracować krótki druk obowiązujący w szkole, który jest przedstawiany do podpisu każdej osobie uczestniczącej w spotkaniach zespołu przez koordynatora zespołu i przetrzymywany w dokumentacji zespołu.

Przykład druku – pobierz tutaj.






Danuta Skrzypek
Edukator, menadżer oświaty, wieloletni dyrektor szkoły, specjalista organizacji procesu kształcenia i zarządzania jakością pracy szkoły, zdobywczyni licencji na prowadzenie grantów kuratoryjnych w zakresie: dokumentacji pracy szkoły, bezpieczeństwa uczniów, planowania procesu dydaktyczno-wychowawczego w świetle podstawy programowej kształcenia ogólnego, nauczyciel biologii i chemii w szkołach różnych typów. Laureatka licznych nagród kuratoryjnych i samorządowych; za szczególne zasługi dla oświaty odznaczona medalem KEN.


Dokładamy wszelkich starań w celu umieszczania prawdziwych i pełnych informacji. Nie ponosimy jednak odpowiedzialności za rezultaty działań podjętych w oparciu o zamieszczone w artykule informacje lub ewentualne błędy czy braki w artykule.