Drużyna Energii dba o sprawność młodych ludzi! #zdrowie
Pomoc psychologiczno-pedagogiczna – jak ją realizować
Jaki jest cel udzielanej pomocy?
Udzielana pomoc ma wesprzeć potencjał rozwojowy ucznia oraz stworzyć uczniowi warunki aktywnego udziału w życiu szkoły, klasy i szerszej społeczności. Aby zrealizować ten cel, nauczyciele i specjaliści szkolni powinni:- rozpoznać indywidualne potrzeby rozwojowe i edukacyjne ucznia oraz jego możliwości psychofizyczne,
- rozpoznać w środowisku szkolnym czynniki, które mogą być wykorzystane, aby wesprzeć ucznia; przy tej okazji warto też rozpoznać czynniki, które utrudniają uczniowi pełne funkcjonowanie.
Uczeń ………………………………………… (imię i nazwisko ucznia) – rozpoznanie czynników sprzyjających i ograniczających rozwój ucznia. W rozpoznaniu – obniżony nastrój.
Siły – czynniki pobudzające do rozwoju |
Siły – czynniki ograniczające, utrudniające rozwój (bariery, ograniczenia) |
Czego uczeń potrzebuje: |
Komu pomoc psychologiczno-pedagogiczna jest udzielana?
Lista uczniów, którym udzielana jest pomoc jest dość szeroka.1. Uczniowie z niepełnosprawnością, zagrożeni niedostosowaniem społecznym i niedostosowani społecznie – dla nich obowiązują orzeczenia o potrzebie kształcenia specjalnego. W ramach pomocy tworzony jest dla nich Indywidualny Program Edukacyjno-Terapeutyczny (IPET) oraz wielospecjalistyczna ocena poziomu funkcjonowania ucznia (WOPR-u).
2. Uczniowie, którzy posiadają opinię z poradni psychologiczno-pedagogicznej, np.:
- szczególnie uzdolnieni,
- ze specyficznymi trudnościami w uczeniu się,
- z niepowodzeniami edukacyjnymi innymi niż specyficzne,
- z deficytami kompetencji językowych,
- z chorobami przewlekłymi,
- z zaburzeniami zachowania i emocji,
- z zaniedbanych środowisk rodzinnych,
- z trudnościami adaptacyjnymi związanymi z różnicami kulturowymi lub zmianą środowiska edukacyjnego, np. uczeń kształcący się za granicą.
W szkole są również uczniowie, którzy nie posiadają opinii z poradni ani orzeczenia, a również powinni być objęci pomocą. Uczeń może mieć specjalne potrzeby, ponieważ w jego środowisku dzieje się coś trudnego np.:
- uczniowi zmarł tata,
- chłopak uczennicy popełnił samobójstwo,
- uczeń o wysokiej wrażliwości,
- uczniowi zmarł ukochany pies,
- rodzina ucznia przeżywa kryzys, np. związany z rozwodem, chorobą,
- tata/mama ucznia wyjechał/wyjechała za granicę i od pół roku nie uczestniczy w życiu syna.
3. Rodzice uczniów, o czym często zapominamy, skupiając się jedynie na uczniu.
4. Nauczyciele w rozwiązaniu problemów wychowawczych i edukacyjnych oraz w rozwijaniu umiejętności wychowawczych, co ma zwiększyć efekty udzielanej pomocy uczniom. Zachęcam nauczycieli, aby korzystali ze wsparcia superwizyjnego doradców metodycznych w ośrodkach doskonalenia nauczycieli oraz specjalistów z poradni.
Kto udziela pomocy psychologiczno-pedagogicznej?
- Wszyscy nauczyciele.
- Wychowawcy.
- Specjaliści szkolni – psycholog, pedagog, doradca zawodowy.
Zadania osób udzielających pomocy psychologiczno-pedagogicznej
Zarówno nauczyciele, jak i specjaliści szkolni mają jasno określone zadania w zakresie udzielania pomocy. Jednym z nich jest diagnoza indywidualnych potrzeb rozwojowych i edukacyjnych. Diagnozę ucznia dokonuje się w oparciu o:- określenie mocnych stron ucznia, jego predyspozycji, zainteresowań,
- określenie barier i ograniczeń utrudniających uczniowi funkcjonowanie.
Procedura udzielania pomocy psychologiczno-pedagogicznej
Choć rozporządzenie dość jasno opisuje, kto i w jaki sposób udziela pomocy, zdarza się, że szkoły mają kłopot, kto tak naprawdę jest za jej udzielanie odpowiedzialny. Aby położyć kres tym dywagacjom, warto opracować tzw. procedurę organizowania i udzielania pomocy psychologiczno-pedagogicznej. Poniżej inspiracja do jej opracowania.1. Organizatorem pomocy psychologiczno-pedagogicznej w szkole jest dyrektor.
2. Koordynatorem pomocy w szkole jest specjalista – pedagog, psycholog szkolny.
3. Organizatorem i koordynatorem pomocy dla konkretnego ucznia jest jego wychowawca.
4. Realizatorami pomocy dla konkretnego ucznia są wszyscy nauczyciele, wychowawcy, specjaliści szkolni.
W procedurze warto uwzględnić i opisać, jakie zadania ma do wykonania dyrektor, specjaliści szkolni, wychowawcy i nauczyciele. Pozwoli to uniknąć przerzucania odpowiedzialności, kto i za co w ramach pomocy odpowiada.
Warto zaznaczyć, że działania związane z udzielaniem pomocy są podejmowane niezwłocznie, kiedy informację o takiej potrzebie otrzyma wychowawca np. od rodzica, samego ucznia, innego nauczyciela, specjalisty szkolnego. To wychowawca zna najlepiej ucznia i przy pomocy innych pracowników szkoły powinien potrafić rozpoznać potrzeby ucznia.
W szkole warto też powołać zespół ds. udzielania pomocy psychologiczno-pedagogicznej. Skład zespołu będzie się różnić w zależności do tego, dla jakiego ucznia jest on powoływany. Przewodniczącym zespołu powinien być wychowawca klasy. To on w ramach swoich zadań opisanych w procedurze udzielania pomocy np.:
- ustala termin i miejsce spotkania zespołu,
- zawiadamia o terminie i miejscu spotkania zespołu dyrektora szkoły i wszystkich jego członków,
- zaprasza na wniosek dyrektora inne osoby np. spoza szkoły zajmujące się pomocą uczniowi, np. lekarza, terapeutę itp.; tutaj wymagana jest zgoda rodzica lub pełnoletniego ucznia,
- opracowuje IPET – jeśli jest potrzebny uczniowi,
- prowadzi dokumentację psychologiczno-pedagogiczną ucznia, np. przygotowuje pisemną informację tzw. kartę informacyjną o udzielanych uczniowi formach, sposobach pomocy w tym wymiarze godzin oraz okresie jej udzielania; jeśli szkoła zdecyduje się na opracowanie takiej karty, to pamiętajmy, aby była ona podpisana przez dyrektora, rodzica ucznia lub pełnoletniego ucznia; kartę warto również przekazać rodzicowi lub pełnoletniemu uczniowi.
Ocena efektów udzielanej pomocy
Nauczyciele i specjaliści oceniają również efektywność udzielanej pomocy i formułują wnioski dotyczące dalszych działań pomocowych. Jeżeli pomimo udzielanej pomocy, wnioskiem będzie fakt, że nie przynosi ona spodziewanego efektu, dyrektor szkoły może wystąpić do poradni psychologiczno-pedagogicznej z wnioskiem o przeprowadzenie pogłębionej diagnozy specjalistycznej. Pamiętajmy jednak, że aby taka diagnoza mogła być przeprowadzona w poradni, konieczna jest zgoda rodzica lub pełnoletniego ucznia.Co może zawierać arkusz oceny efektów pomocy (propozycja)
1. Które z realizowanych sposobów i form pomocy były skuteczne i w jakim zakresie?2. Które z realizowanych sposobów i form pomocy okazały się nieskuteczne. Dlaczego?
3. Które z zaproponowanych form pomocy nie została zrealizowana? Dlaczego? Jakie były przyczyny?
4. Jakie cele zostały osiągnięte w ramach pomocy?
5. Jakie cele nie zostały osiągnięte i jaka jest tego przyczyna?
6. Które z proponowanych form pomocy okazały się najistotniejsze i jak przyczyniły się do zmiany funkcjonowania ucznia?
7. Wskazówki i zalecenia co do dalszej pracy z uczniem.
Zasady udzielania pomocy psychologiczno-pedagogicznej
Kiedy udzielamy uczniowi pomocy psychologiczno-pedagogicznej warto pamiętać o następujących zasadach.- Do szkoły przychodzi „całe dziecko”, nie tylko uczeń, nie tylko jego umysł. Zwracajmy uwagę nie tylko na jego funkcjonowanie poznawcze, ale i na jego stan emocjonalny, zdrowotny, możliwości itp.
- Rodzice towarzyszą dziecku od urodzenia, więc znają je najlepiej. Podobają mi się słowa Małgorzaty Stańczyk, że rodzic to ekspert od dziecka, a nauczyciel to ekspert od procesu grupowego, dydaktyki i metodyki nauczania i uczenia się, programu nauczania, podstawy programowej itp. Rodzic również wnosi swój indywidualny bagaż życiowy, swoje możliwości, ograniczenia i swój styl komunikacji.
- Nauczyciel ma wiedzę o funkcjonowaniu szkoły, o jej możliwościach i zasobach.
- Udzielana pomoc psychologiczno-pedagogiczna jest bezpłatna i dobrowolna, więc rodzic ucznia lub pełnoletni uczeń może odmówić jej przyjęcia i ma do tego prawo. W wielu szkołach w takiej sytuacji uczeń lub rodzic podpisuje stosowny dokument.
Źródła
Rozporządzenie MEN z dnia 9 sierpnia 2017 roku w sprawie zasad organizacji i udzielania pomocy psychologiczno- pedagogicznej w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach. Rozporządzenie MEN z dnia 9 sierpnia 2017 roku w sprawie organizowania kształcenia, wychowania i opieki dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnych, niedostosowanych społecznie i zagrożonych niedostosowaniem społecznym
Marzena Jasińska
Trener, dyplomowany coach, doradca rodzinny. Od lat wspiera rodziców w konsultacjach indywidualnych oraz warsztatach psychoedukacyjnych. Swoją pracę opiera na filozofii Jespera Juula, założeniach Rodzicielstwa Bliskości oraz Porozumienia Bez Przemocy. Specjalizuje się w zakresie neurodydaktyki oraz uczenia się uczniów. Ekspert rozwoju osobistego, komunikacji, negocjacji. W swojej pracy zajmuje się także tematyką mediacji szkolnych, procesów grupowych, zarządzania zmianą w organizacji i zarządzania zespołem. Prywatnie mama dwóch dorosłych synów.
Interesuje Cię ta tematyka? Przeczytaj również: