Jaki stosunek pracy nawiązuje się z osobą rozpoczynającą pracę w szkole? Czy można zatrudnić w szkole osobę bez przygotowania pedagogicznego? Jaki stosunek pracy nawiązuje się z nauczycielem, jeśli zaistnieje potrzeba wynikająca z organizacji nauczania lub zastępstwa nieobecnego nauczyciela? Kiedy można zatrudnić nauczyciela w szkole za zgodą kuratora oświaty?

Nawiązanie stosunku pracy z osobą rozpoczynającą pracę w szkole

Na podstawie:

• art. 10 ust. 2, ust. 3a – 3b, art. 27 ust. 4 i 6 ustawy z dnia 26 stycznia 1982 r. – Karta Nauczyciela (Dz. U. z 2021 r. poz. 1762, oraz 2022 r. poz. 935, 1116, 1700 i 1730).

„Stosunek pracy z osobą rozpoczynającą pracę w szkole, która:

1. nie posiada stopnia awansu zawodowego oraz
   
   
2. posiada wymagane kwalifikacje

– nawiązuje się na podstawie umowy o pracę na czas określony na 2 lata szkolne.” – art. 10 ust. 2 ustawy KN

„Stosunek pracy z nauczycielem, który:

1. nie posiada stopnia awansu zawodowego oraz
   
   
2. posiada wymagane kwalifikacje, oraz
   
   
3. posiada co najmniej 2 lata pracy w szkole, oraz
   
   
4. posiada co najmniej dobrą ocenę pracy

– nawiązuje się na podstawie umowy o pracę na czas nieokreślony.” – art. 10 ust. 3a ustawy KN

Stosunek pracy z nauczycielem zatrudnionym na podstawie umowy o pracę na czas nieokreślony ulega rozwiązaniu, jeżeli w ciągu 6 lat od rozpoczęcia odbywania przygotowania do zawodu nauczyciela, nauczyciel nie uzyskał stopnia nauczyciela mianowanego. Rozwiązanie stosunku pracy z nauczycielem z tej przyczyny następuje z końcem roku szkolnego, w którym upłynął okres 6 lat.

Poniżej zestawione zostały przypadki, w których nauczyciel może być zatrudniony na podstawie umowy o pracę na czas określony – na jeden rok szkolny (umowa taka może być zawarta więcej niż jeden raz):

1. nauczyciel, który w ciągu 6 lat od rozpoczęcia odbywania przygotowania do zawodu nauczyciela nie uzyskał stopnia nauczyciela mianowanego
   
   lub
   
   
2. nauczyciel, który:
   
   a) nie posiada stopnia awansu zawodowego oraz
   
   b) posiada wymagane kwalifikacje oraz
   
   c) posiada co najmniej 2 lata pracy w szkole oraz
   
   d) nie posiada co najmniej dobrej oceny pracy.

Nawiązanie stosunku pracy z osobą bez przygotowania pedagogicznego

Na podstawie:

• art. 10 ust. 3 ustawy z dnia 26 stycznia 1982 r. – Karta Nauczyciela (Dz. U. z 2021 r. poz. 1762, oraz 2022 r. poz. 935, 1116, 1700 i 1730).

„W szczególnych przypadkach uzasadnionych potrzebami szkoły z osobą rozpoczynającą pracę w szkole, która nie posiada stopnia awansu zawodowego, legitymującą się wymaganym poziomem wykształcenia, lecz nieposiadającą przygotowania pedagogicznego, może być nawiązany stosunek pracy, o ile osoba ta zobowiąże się do uzyskania przygotowania pedagogicznego w trakcie pierwszego roku pracy w szkole.

W przypadku, gdy nauczyciel w trakcie pierwszego roku pracy w szkole nie uzyska przygotowania pedagogicznego, dyrektor szkoły rozwiązuje z nauczycielem umowę o pracę z końcem roku szkolnego bez wypowiedzenia.

Dyrektor szkoły może nie rozwiązać umowy o pracę z nauczycielem, jeżeli nauczyciel nie uzyskał przygotowania pedagogicznego z przyczyn od niego niezależnych i zobowiąże się do uzyskania przygotowania pedagogicznego w trakcie drugiego roku pracy w szkole.” – art. 10 ust. 3 ustawy KN

Przykładową niezależną od nauczyciela przyczyną nieuzyskania przygotowania pedagogicznego w trakcie pierwszego rok pracy w szkole może być fakt, że pełne przygotowanie pedagogiczne nauczyciel realizuje w szkole wyższej w czasie trzech semestrów.

Nawiązanie stosunku pracy z nauczycielem, wynikające z organizacji nauczania lub zastępstwa nieobecnego nauczyciela

Na podstawie:

• art. 10 ust. 7, ust. 12-15 ustawy z dnia 26 stycznia 1982 r. – Karta Nauczyciela (Dz. U. z 2021 r. poz. 1762, oraz 2022 r. poz. 935, 1116, 1700 i 1730).

„W przypadku zaistnienia potrzeby wynikającej z organizacji nauczania lub zastępstwa nieobecnego nauczyciela, w tym w trakcie roku szkolnego, stosunek pracy z nauczycielem nawiązuje się na podstawie umowy o pracę na czas określony.” – art. 10 ust.7 ustawy KN

Okres zatrudnienia na podstawie umowy o pracę na czas określony zawartej w przypadku zaistnienia potrzeby wynikającej z organizacji nauczania, a także łączny okres zatrudnienia na podstawie tych umów między tymi samymi stronami stosunku pracy nie może przekraczać 36 miesięcy.
Do tego okresu zatrudnienia wlicza się umowy o pracę na czas określony zawarte na następujące po sobie okresy, o ile przerwa między rozwiązaniem poprzedniej a nawiązaniem kolejnej umowy o pracę nie przekroczyła 3 miesięcy.

Jeżeli okres zatrudnienia na podstawie umowy o pracę na czas określony, zawartej w przypadku zaistnienia potrzeby wynikającej z organizacji nauczania, przekracza okres 36 miesięcy z dniem następującym po upływie tego okresu stosunek pracy przekształca się w stosunek pracy na podstawie umowy o pracę na czas nieokreślony w przypadku nauczyciela, który:

1. nie posiada stopnia awansu zawodowego oraz
   
   
2. posiada wymagane kwalifikacje oraz
   
   
3. posiada co najmniej 2 lata pracy w szkole oraz
   
   
4. posiada co najmniej dobrą ocenę pracy.

Przekształcenie podstawy prawnej takiego stosunku pracy potwierdza na piśmie dyrektor szkoły.

Przekształcenie podstawy prawnej stosunku pracy, o którym mowa powyżej, nie dotyczy dwóch przypadków – mimo że w tych przypadkach nauczyciel może być zatrudniony na podstawie umowy o pracę na czas określony (jeden rok szkolny), a umowa taka może być zawarta więcej niż jeden raz.
Te przypadki dotyczą:

1. nauczyciela, który w ciągu 6 lat od rozpoczęcia odbywania przygotowania do zawodu nauczyciela nie uzyskał stopnia nauczyciela mianowanego
   
   lub
   
   
2. nauczyciela, który:
   
   a) nie posiada stopnia awansu zawodowego oraz
   
   b) posiada wymagane kwalifikacje oraz
   
   c) posiada co najmniej 2 lata pracy w szkole oraz
   
   d) nie posiada co najmniej dobrej oceny pracy.

Zatrudnienie nauczyciela w szkole za zgodą kuratora oświaty

Na podstawie:

• art. 10 ust. 7, ust. 9-10 ustawy z dnia 26 stycznia 1982 r. – Karta Nauczyciela (Dz. U. z 2021 r. poz. 1762, oraz 2022 r. poz. 935, 1116, 1700 i 1730),
  
  
• art. 15 ust. 2 i 3 ustawy z dnia 14 grudnia 2016 r. Prawo oświatowe (Dz. U. z 2021 r. poz. 1082 ze zm.).

„W przypadku zaistnienia potrzeby wynikającej z organizacji nauczania lub zastępstwa nieobecnego nauczyciela, w tym w trakcie roku szkolnego, stosunek pracy z nauczycielem nawiązuje się na podstawie umowy o pracę na czas określony.” – art. 10 ust.7 ustawy KN

Jeżeli w tym przypadku nie ma możliwości zatrudnienia osoby posiadającej wymagane kwalifikacje, można za zgodą organu sprawującego nadzór pedagogiczny zatrudnić nauczyciela, który nie posiada kwalifikacji wymaganych do zajmowania danego stanowiska. Dla tych nauczycieli nie stosuje się przepisów związanych z awansem zawodowym. Do celów płacowych nauczyciele ci są traktowani jak nauczyciele początkujący.

Za zgodą kuratora oświaty w uzasadnionych przypadkach w szkole publicznej może być też zatrudniona osoba niebędąca nauczycielem, która posiada przygotowanie uznane przez dyrektora szkoły za odpowiednie do prowadzenia danych zajęć.
Osobę tą zatrudnia się na zasadach określonych w ustawie z dnia 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy z tym, że do tej osoby stosuje się odpowiednio przepisy dotyczące tygodniowego obowiązkowego wymiaru godzin zajęć edukacyjnych nauczycieli oraz ustala się jej wynagrodzenie nie wyższe niż 184% kwoty bazowej, określonej dla nauczycieli corocznie w ustawie budżetowej. Organy prowadzące szkoły mogą upoważnić dyrektorów szkół w indywidualnych przypadkach do przyznawania wynagrodzenia w wyższej wysokości.



Danuta Skrzypek
Edukator, menadżer oświaty, wieloletni dyrektor szkoły, specjalista organizacji procesu kształcenia i zarządzania jakością pracy szkoły, zdobywczyni licencji na prowadzenie grantów kuratoryjnych w zakresie: dokumentacji pracy szkoły, bezpieczeństwa uczniów, planowania procesu dydaktyczno-wychowawczego w świetle podstawy programowej kształcenia ogólnego, nauczyciel biologii i chemii w szkołach różnych typów. Laureatka licznych nagród kuratoryjnych i samorządowych; za szczególne zasługi dla oświaty odznaczona medalem KEN.

Dokładamy wszelkich starań w celu umieszczania prawdziwych i pełnych informacji. Nie ponosimy jednak odpowiedzialności za rezultaty działań podjętych w oparciu o zamieszczone w artykule informacje lub ewentualne błędy czy braki w artykule.