Pomóż dziecku wybrać szkołę średnią

Wybór szkoły średniej przypada na okres dorastania i jest punktem zwrotnym w dalszej karierze edukacyjnej każdego ucznia. W okresie rozwoju dziecka jest normalne, że nie wie ono czego pragnie, dokąd zmierza, kim ma być. Potrzebuje czasu na odnalezienie drogi i tego, czym chce się zajmować w dorosłym życiu. Nie można zatem wymagać od dziecka, aby podjęło samodzielnie decyzję, kim chce być w przyszłości i w jakim kierunku będzie podążać. Nie można jednak narzucać mu ścieżki edukacyjnej, która bardziej jest zgodna z preferencjami rodzica niż dziecka.

Jak wspierać dziecko w wyborze szkoły

Zdarzają się dzieci, choć to rzadkość, które na etapie kończenia szkoły podstawowej wiedzą, co chcą robić, gdzie uczyć się dalej. Najczęściej na tym etapie dziecko nie ma jeszcze w pełni rozwiniętych struktur mózgowych odpowiedzialnych za ustalanie priorytetów, przemyślenia i racjonalne podejmowanie decyzji popartych argumentami za i przeciw, autorefleksji i pogłębionego wnioskowania. Choć nastolatek potrafi zaskoczyć spostrzegawczością i pomysłowością, nie posiada jeszcze tak rozbudowanych mechanizmów myślenia jak dorośli. Dlatego nastolatek potrzebuje wsparcia rodziców i innych dorosłych w podjęciu tak ważnej decyzji dla jego przyszłości.

Pamiętaj, że wypowiedzi typu: „Idź do tego liceum, jest najlepsze w mieście”, „Ja Cię widzę wyłącznie w szkole budowlanej, sam wybrałem ten zawód i nie żałuję”, „Nie idź do ogólniaka, to Ci nie da żadnego konkretnego zawodu” albo „Handel? Stać Cię na więcej! Żadnej szkoły branżowej!” nie pomogą ani dziecku, ani waszej relacji teraz i w przyszłości. Mówiąc tak, podejmujesz decyzję za dziecko, nie dając mu szansy wyboru. Być może sam byłeś(-aś) w ten sposób nakłoniony(-a) do wyboru szkoły czy zawodu, w związku z tym będziesz unikać ukierunkowania dziecka, mówiąc: „To Twoja decyzja, nie moja, Ty będziesz chodzić do tej szkoły, nie ja – nie wtrącam się”, „Nie chcę, abyś miał do mnie pretensje, jak ja do własnych rodziców, więc nie chcę udzielać Ci rad”, „To Twoje życie, Twoja przyszłość, nie będę w to ingerować. Zresztą co ja wiem, tyle się zmieniło od czasu, kiedy sama chodziłam do średniej szkoły. Poszukaj sam w Internecie opinii o szkołach”.

Bywa też, że decyzja znajomych o wyborze konkretnej szkoły przekłada się na decyzję dziecka. Dzieje się tak, ponieważ dziecko odczuwa lęk przed nowymi znajomościami, boi się rozłąki z kolegami. Warto z dzieckiem porozmawiać o tym, że zmiana szkoły nie oznacza zerwanie więzi z bliskimi osobami.

Zadaniem rodzica nie jest podejmowaniem decyzji za dziecko, choćby był to trafny wybór, ale również nie powinno się pozostawiać dziecka samemu sobie – z lękiem, w osamotnieniu, z poczuciem bezradności. Zadaniem rodzica, w oparciu o wiedzę na temat dziecka, jest wskazać mu kilka możliwych kierunków i przeprowadzić przez trudny moment podejmowania pierwszej, samodzielnej i ważnej decyzji życiowej.

Kiedy wybrać szkołę średnią

Proces wyboru szkoły średniej wymaga czasu. Nie zostawiaj zatem rozmów na ten temat na ostatnią chwilę. Nie zaczynaj ich w 8 klasie, tuż przed egzaminem. Warto o tym pomyśleć wcześniej i rozmawiać z dzieckiem najlepiej od 6 klasy. Poniżej dowiesz się, jak to zrobić.

a_wybor_szkoly_sredniej_LR_graf.jpg

Czym kierować się w wyborze przyszłości dziecka

W pierwszej kolejności obserwuj dziecko. Od czasu do czasu przeprowadzaj analizę jego osiągnięć pod kątem: gotowości na wysiłek edukacyjny, możliwości intelektualnych, ocen z poszczególnych przedmiotów, zdolności, zainteresowań i hobby, temperamentu (spokojny – aktywny, praca w grupie – samodzielne wykonywania zadania), stanu zdrowia. Sprawdź mocne strony i predyspozycje dziecka, np. za pomocą testów on-line na indywidualni.pl.

Po drugie zachęcaj do udziału w zajęciach pozalekcyjnych, pozwalaj doświadczać udziału w różnych aktywnościach, bądź w tym obszarze modelem dla dziecka, pokazuj, jak można w ciekawy sposób spędzać czas wolny.

Po trzecie przedstawiaj dziecku, na czym polega proces wyboru i podejmowania decyzji. Wspólnie z dzieckiem trenujcie te kompetencje, w granicach rozsądku pozwalaj dziecku na inicjonowanie procesu wyboru i podejmowanie samodzielnych decyzji, rzeczowo rozmawiaj z nim, jeśli podjęta decyzja okaże się być chybiona. Wspólnie zastanówcie się, jak można to zrobić inaczej.

Po czwarte wierz w swoje dziecko, pomagaj mu w odkrywaniu swoich mocy, wzmacniaj jego poczucie własnej wartości – to pomaga w trudnych chwilach i ułatwia podejmowanie dobrych decyzji.

Mocne i słabe strony dziecka

Prowadź rozmowy z dzieckiem… o nim samym. Omawiajcie jego mocne i słabe strony od początku edukacji – jakie są jego umiejętności, wiedza, cechy, cele i wartości. Możecie skorzystać z testów na indywidualni.pl. Ustalcie listę przedmiotów, w których dziecko czuje się najlepiej, a których nie lubi się uczyć, co od zawsze było w jego kręgu zainteresowań i je pasjonowało, a co nudziło. Przeanalizujcie zajęcia dodatkowe, na które dziecko chodziło: które go pochłaniały, a które były szybko porzucane. Poniżej znajduje się lista pytań, na które warto wspólnie z dzieckiem szukać odpowiedzi.

Pytania o zainteresowania:
  • Co lubię robić?
  • Co mnie ciekawi?
  • Jak spędzam wolny czas?
  • Jaką aktywność wybieram dla siebie?
Pytania o umiejętności:
  • Czy mam jakieś uzdolnienia, talenty?
  • Co potrafię zrobić, wykonać?
  • Z czym sobie radzę?
Pytania o wiedzę:
  • Co wiem?
  • W jakich przedmiotach jestem dobry(-a)?
Pytania o cechy:
  • Jaki jestem? (cechy psychologiczne np. inteligencja, charakter, temperament oraz fizyczne np. siła, kondycja fizyczna, wygląd, wzrost, stan zdrowia)
Pytania o cele i wartości:
  • Co jest dla mnie ważne?
  • Do czego dążę?
  • Na czym mi zależy?
  • Jaki jest poziom moich aspiracji, ambicji?

Pomysły na wybór szkoły

Bardzo przydatne w wyborze szkoły są informacje o placówkach, zawodach i rynku pracy.

Przeanalizujcie z dzieckiem mapę (lokalizacja) i strukturę szkolnictwa ponadpodstawowego (obecnie to: liceum ogólnokształcące, technikum, szkoła branżowa I i II stopnia). Zapoznajcie się z ofertą szkoły (kierunki, dodatkowe uprawnienia), zasadami rekrutacji. Zdobądźcie informacje na temat zdawalności egzaminów, które świadczą o poziomie nauczania w szkole. Z lokalizacją szkoły wiążą się dojazd i koszty nauki – te również weźcie pod uwagę. Przydatne informacje znajdziecie na stronach internetowych szkół.

Wasza uwaga powinna skupić się także na pytaniach dotyczących samego zawodu, a dokładnie czynności i zadań zawodowych, wymagań zdrowotnych, co do wykształcenia i warunków pracy. Takie wiadomości przydadzą się podczas rozważania propozycji technikum czy szkoły branżowej. Dobrym źródłem informacji są rzetelne strony, takiej jak np. INFOdoradca+.

Szczególną grupą informacji zewnętrznych mogą się okazać wiadomości o rynku pracy, a dokładnie, co się na nim dzieje, jakie wymagania on stawia, jaki rynek pracy interesuje nasze dziecko. My dorośli wiemy, w oparciu o nasze własne doświadczenia, że rynek pracy jest zmienny, więc wymaga od człowieka aktywności, zaradności, stałego rozwijania zasobów własnych kompetencji, wiedzy i umiejętności. Podczas rozmowy o tym z dzieckiem przydatne okazać się mogą takie strony, jak Mapa Karier, e-ZAMEK.pl.

Skorzystajcie z pomocy doradcy zawodowego w określeniu predyspozycji zawodowych dziecka.

Rodzicu, pamiętaj, że o wyborach życiowych Twojego dziecka należy rozmawiać, poddawać je weryfikacjom i konfrontacji. Wybór oznacza kontakt ze wszystkimi możliwościami dostępnymi w danym momencie.

Na poniższych stronach znajduje się więcej przydatnych informacji dot. wyboru szkoły, predyspozycji:




Źródła:
  • Jak mądrze wybierać i wspierać? Poradnik dla rodziców i kandydatów do szkół ponadpodstawowych na rok 2019/2020, UMS Warszawa - Biuro Edukacji, Warszawa 2019.
  • Pomagam mojemu dziecku wybrać zawód i szkołę ponadgimnazjalną, Broszura dla rodziców, KOWEZiU, Warszawa.


Dr Marta Majorczyk Pedagog, psycholog, psychoterapeuta systemowy, doradca rodzinny, trener, animator rozwoju (coach, mentor, tutor), badacz i wieloletni nauczyciel akademicki. Od stycznia 2015 roku współpracuje z Niepubliczną Poradnią Psychologiczno-Pedagogiczną przy Uniwersytecie SWPS w Poznaniu. Kierownik studiów podyplomowych dla nauczycieli z zakresu: edukacji elementarnej, terapii pedagogicznej, wczesnego wspomagania rozwoju dziecka, wychowania do życia w rodzinie. Współtwórca nowatorskich kierunków kształcenia: edukacja prorozwojowa oraz mediaworking. Autorka sześciu monografii i wielu tekstów popularno-naukowych, analiz oraz opracowań o tematyce rodzinnej, rozwoju dziecka, wychowania i opieki, a także neurodydaktyki.


Interesuje Cię ta tematyka? Przeczytaj również:

Najbardziej aktualne artykuły: