Jak przekonać niejadka do jedzenia? Z jednej strony pora rozprawić się z mitem, że każda pociecha musi wzorowo i za wszelką cenę zjadać posiłki. „Czyszczenie talerzy” i „nie odejdziesz od stołu, dopóki nie zjesz” nie służą wykształceniu prawidłowych zachowań żywieniowych. Z drugiej strony, dziecko powinno jeść  i często w rodzicach pojawia się obawa, że jeśli nie zjadło posiłku, to będzie głodne, a nawet niedożywione. Dlaczego zdrowe dzieci nie chcą jeść? Zapraszam do zapoznania się z artykułem.


Karmienie nierzadko jest wyzwaniem dla rodziców, szczególnie gdy w jadłospisie pojawiają się nowe produkty spożywcze. Niechęć dziecka do jedzenia wzmaga napięcie i determinację rodziców do karmienia pociechy. Poniżej wyjaśnię, co może wpływać na problemy z jedzeniem wśród zdrowych niemowląt i dzieci.

Przekąski

Dziecko, które jest ciągle „dokarmiane”, odmawia jedzenia, bo nie jest głodne! Niechęć dzieci do jedzenia może być wynikiem podjadania przekąsek i picia różnego rodzaju słodkich napojów między posiłkami. Rodzice lub babcie i dziadkowie przeważnie nie potrafią sobie wyobrazić, ile pokarmu tak naprawdę zmieści się w żołądku pociechy, dlatego wciąż podążają za dzieckiem z łyżeczką czegoś do jedzenia.

Domowa kuchnia

Dzieci kształtują swoje preferencje, poznając produkty spożywcze i tradycje żywieniowe w najbliższym otoczeniu. Jeżeli konkretne owoce, warzywa, potrawy są często dostępne w domu i spożywane przez domowników, to chęć dziecka do ich jedzenia będzie większa. Akceptacja jedzenia i różnych smaków wymaga częstej i powtarzalnej ekspozycji. Im starsze dziecko, tym częstszy musi być kontakt z produktem, żeby mogło zdecydować, czy je polubi. Dbajmy o urozmaicony jadłospis wszystkich domowników!

Podstawowe smaki

Każde dziecko inaczej czuje podstawowe smaki. Przyjemne lub nieprzyjemne doświadczenia pokarmowe powstają na bazie wrażeń smaku, zapachu i wyglądu jedzenia. Intensywność, z jaką odczuwają bodźce, jest warunkowana genetycznie. Od urodzenia potrafimy rozróżnić pięć podstawowych smaków (słodki, gorzki, słony, kwaśny i umami), ale intensywność wrażenia smaku jest unikatowa dla każdego. Obecnie uważa się, że ten zmysł jest naszym „przewodnikiem” po świecie jedzenia. Dzięki niemu dziecko rozróżnia produkty bogate w substancje odżywcze. Już u niemowląt można zaobserwować preferencję słodkiego smaku i niechęć do gorzkiego oraz kwaśnego. Dzieci będą wybierać głównie słodkie produkty, które zawierają węglowodany, czyli źródło energii dla organizmu. Jednocześnie mogą doświadczać nieprzyjemnych i niemiłych doznań podczas poznawania gorzkich, choć zdrowych warzyw i kwaśnych owoców. Szczególnie warzywa zawierają bardzo dużo związków o różnym stopniu goryczki. Należą do nich zielone jarzyny liściaste i kapustne: szpinak, sałata, brukselka, kapusta, brokuły, jarmuż. Ten sam problem może dotyczyć warzyw i owoców kwaśnych. Ich smak jest dla większości dzieci po prostu nieprzyjemny. Jednak możliwa jest akceptacja i uczenie się ich smaków poprzez mieszanie warzyw z innymi pokarmami i przy częstej ekspozycji.

Neofobia żywieniowa

To opór dzieci wobec próbowania nowych pokarmów. Najczęściej ujawnia się pomiędzy 18 miesiącem a 7 rokiem życia. Dochodzi wtedy do ograniczenia preferowanych rodzajów pożywienia, a nawet całych grup produktów spożywczych. Dotyczy ona najczęściej produktów z grupy owoców i warzyw oraz produktów mlecznych. Może przejawiać się także odrzuceniem już wcześniej zaakceptowanego jedzenia lub problemami podczas karmienia (wybrzydzanie, grymaszenie). Istnieje hipoteza, że to etap w rozwoju dziecka jest ewolucyjnie korzystny. Wobec narastającej samodzielności i mniejszego nadzoru rodzicielskiego w kolejnych latach życia powstrzymywał dziecko przed spożyciem substancji szkodliwych. Uważa się, że jest to zjawisko uwarunkowane genetycznie i dziedziczne. Dzieci bardziej wrażliwe emocjonalnie i nieśmiałe częściej miewają neofobie. Częściej odrzucają jedzenie i doświadczają negatywnych emocji podczas posiłku. Jeżeli dziecko dobrze się rozwija oraz przyjmuje płyny, nie powinniśmy się tym martwić i spokojnie przeczekać ten etap rozwoju.

Postawa rodzica

Zachowanie osób z najbliższego otoczenia dziecka jest bardzo ważnym czynnikiem wpływającym na postawy dzieci wobec jedzenia. Zbadano, że dzieci między 2 a 5 rokiem życia są skłonne zjeść więcej nowego produktu jeżeli widzą, że rodzic spożywa to samo lub coś w podobnym kolorze.

Jasny i zdecydowany komunikat rodziców oraz zachęta wydają się ułatwiać proces włączania szczególnie owoców i warzyw do diety dziecka. Natomiast karmienie pod presją w dłuższej perspektywie ogranicza zarówno konsumpcję, jak i preferencję żywności.



Dr n.o zdr. Gabriela Wanat-Kańtoch - dietetyk
Autorka ukończyła doktorat na Śląskim Uniwersytecie Medycznym w Katowicach. Jest asystentem dydaktycznym w Zakładzie Promocji Zdrowia. Dietetyk z wykształcenia i pasji. Popularyzator nauki w zakresie wiedzy o żywieniu i zdrowiu. Autorka wielu projektów dla dzieci o tematyce kuchni molekularnej i zdrowego odżywiania. Prywatnie świeżo upieczona mama mierząca się z wyzwaniami, które niesie rozszerzanie diety.