W dobie pandemii dzieci i młodzież spędzają przed ekranami wiele godzin, chociażby ze względu na lekcje zdalne. To powoduje, że trudno kontrolować czas spędzony online. Pretekstem do rozmowy na ten temat może być obchodzony w lutym Dzień Bezpiecznego Internetu. To  dobry moment, żeby przyjrzeć się zarówno Domowym Zasadom Ekranowym, jak i tematom trudnym – takim jak nadużywanie ekranów przez najmłodszych. W rozmowie z dzieckiem może pomóc poradnik dla rodziców i nauczycieli przygotowany przez Fundację Orange i Fundację Dajemy Dzieciom Siłę.

Czerwona lampka – jakie sygnały powinny zacząć niepokoić?

Czy trzy godziny przed ekranem dziennie to już ten moment, kiedy należy podnosić alarm? Jak wskazują eksperci, czas nie powinien być głównym wyznacznikiem.

- O problemie nadużywania możemy mówić wówczas, gdy czas spędzony przed ekranem wymyka się spod kontroli. Przykładowo: mamy z dzieckiem umowę, że nie gra wieczorami, a mimo to podejmuje tę aktywność w późnych godzinach nocnych. Natomiast w momencie próby ustalenia zasad z rodzicem, reaguje złością czy nawet agresją – mówi Krzysztof Kosiński, koordynator programu edukacyjnego MegaMisja w Fundacji Orange.

Drugim znakiem ostrzegawczym jest negatywny wpływ czasu spędzanego w sieci na codzienne funkcjonowanie dziecka. Objawem jest najczęściej rezygnacja z dotychczasowych zainteresowań i aktywności offline, a nawet pogarszające się relacje z najbliższymi i słabsze wyniki w nauce.

Długotrwałe przebywanie przed ekranami niesie za sobą szereg negatywnych konsekwencji dla rozwoju i zdrowia najmłodszych. Wśród nich można wymienić: wady postawy, zaburzenia motoryki małej, problemy ze wzrokiem, snem, koncentracją uwagi, agresja, lęki, trudności w relacjach społecznych, niechęć do systematycznych aktywności offline.

Najważniejsze to działać razem – czyli czego dowiem się z poradnika

- W trudnym czasie pandemii, gdy wciąż okresowo wraca edukacja zdalna, a internet pozwala podtrzymywać kontakty z rówieśnikami, to ważne, żeby być czujnym, rozmawiać z dzieckiem i zwracać uwagę na to, co, jak długo i z kim robi w sieci. Bardzo łatwo przeoczyć pierwsze niepokojące sygnały uzależnienia od ekranów. Ważne jest także, żeby szkoła i rodzice stanowili tu wspólny front i wspierali się. I o tym staramy się mówić w poradniku – tłumaczy Krzysztof Kosiński.

Jak może pomóc poradnik? Przede wszystkim pozwoli uporządkować wiedzę, przyjrzeć się swojemu dziecku i przygotować się do rozmowy. Co ważne, znajduje się w nim też wytłumaczenie źródeł problemu nadużywania ekranów oraz symptomy, które mogą zaniepokoić opiekunów. Oprócz tego zawiera wiele konkretnych wskazówek oraz porad – gdzie szukać wsparcia. 

Edukacja cyfrowa w szkołach

Warto pamiętać, że doskonałym wsparciem dla rodziców, na których w głównej mierze spoczywa odpowiedzialność za zdrowe nawyki cyfrowe dzieci i młodzieży, może być szkoła. Nauczyciele, dzięki edukacji zdalnej, są teraz jeszcze bliżej tego problemu. Często to oni jako pierwsi zauważają niepokojące symptomy. I to oni mogą podjąć działania profilaktyczne. W ich przeprowadzeniu pomagają bezpłatne programy edukacyjne na przykład MegaMisja i #SuperKoderzy, przygotowane przez Fundację Orange.






O Fundacji Orange
Fundacja Orange jest organizacją pożytku publicznego. Już od 16 lat dba o rozwój dzieci i młodzieży w cyfrowym świecie. Z fundacją uczą się zasad bezpiecznego internetu, podstaw programowania, robotyki i druku 3D. To kompetencje, które zapewnią im lepszy start w przyszłość. Fundacja Orange szkoli także nauczycieli (jest m.in. liderem projektu Lekcja: Enter, realizowanego ze środków europejskich w ramach Programu Operacyjnego Polska Cyfrowa) i opracowuje materiały poradnikowe dla rodziców. Inicjatywy Fundacji Orange są oparte na wynikach badań i konsultacjach z ekspertami.

O Fundacji Dajemy Dzieciom Siłę
Od blisko 30 lat chroni dzieci przed krzywdzeniem i pomaga tym, które doświadczyły różnych form przemocy i wykorzystywania seksualnego. Fundacja prowadzi Poradnię Dziecko w Sieci, która bezpłatnie pomaga młodym ludziom poradzić sobie z doświadczeniem przemocy w Internecie (hejt, seksting, uwodzenie), wspiera rodziców w sytuacjach kryzysowych związanych z zagrożeniem bezpieczeństwa dzieci i młodzieży online, doradza profesjonalistom. Prowadzi Telefon Zaufania dla Dzieci i Młodzieży 116 111. Zrealizowała liczne akcje społeczne i projekty edukacyjne, m.in. „Nigdy nie wiadomo, kto jest po drugiej stronie”, „Sieciaki.pl”, „Stop cyberprzemocy”, „Mama, Tata, Tablet”, „Domowe Zasady Ekranowe”, „Zadbaj o dziecięcy mózg”.