Librus

Oficjalna aplikacja Librus

Czytanie dzieciom – dobre na każdy czas

Fundacja „ABCXXI – Cała Polska czyta dzieciom” obchodzi w tym roku jubileusz 20-lecia kampanii czytania. Z tej okazji niedawno przeprowadzony został Plebiscyt Złota Dwudziestka, czyli 20 książek na 20-lecie, w którym czytelnicy wybrali swoje ukochane książki ze Złotej Listy Fundacji napisane przez polskich pisarzy po roku 2000. Już 26 maja rozpocznie się XX Ogólnopolski Tydzień Czytania Dzieciom pod hasłem „Lubimy czytać polskich autorów”. Będzie to okazja do spotkań z wieloma autorami książek ze Złotej Dwudziestki. We wszystkich będzie można wziąć udział na Facebooku fundacji. Tygodnie Czytania dzieciom to wyjątkowe wydarzenia, w których biorą udział tysiące placówek oświatowych i kulturalnych, to też kolejna okazja, aby przypomnieć, jak ważne jest codzienne czytanie dzieciom.

Profesor Leszek Kołakowski, jeden z największych polskich filozofów, zapytany kiedyś, dlaczego warto czytać, odpowiedział: „Czytanie to oczywistość! Tego się nie da wytłumaczyć!”. W czasach młodości profesora nikt nie miał wątpliwości, że każdy, kto chce zdobyć wiedzę, osiągnąć wysoki status społeczny, prowadzić wartościowe życie i dobrze radzić sobie w świecie, powinien czytać książki. W domach, gdzie były mniej lub bardziej zasobne biblioteczki, rodzice czytali dzieciom i czytali dla siebie.

Ten świat już chyba przemija. Zmiany ekonomiczne i rozwój technologii sprawiły, że nasza rzeczywistość zmieniła się diametralnie, stawiając nam nowe, trudne wyzwania. Mówimy, że żyjemy obecnie w kulturze obrazkowej. Wiele osób czerpie wiedzę i rozrywkę jedynie z ekranów. Czy to znaczy, że czytanie straciło swoje walory, a nawet sens? Nic bardziej mylnego! Obecność książek, wprawdzie przez wiele osób zepchnięta na dalszy plan w natłoku codziennych zajęć lub nawet eliminowana z ich życia, jest nadal aktualnym i skutecznym sposobem na stawianie czoła wyzwaniom naszych czasów. Także podczas pandemii.

Naszą trwającą już 20 lat kampanię społeczną „Cała Polska czyta dzieciom” kierujemy głównie do rodziców. Hasło „Czytaj dziecku 20 minut dziennie. Codziennie!” jest powszechnie znane, warto jednak przypomnieć, co kryje się za tym krótkim przesłaniem.

a_czytanie_LR_graf.png

Liczne badania, także przeprowadzone przez Fundację, wskazują, że czytanie dzieciom na głos ma fundamentalny wpływ na trzy najważniejsze obszary rozwoju dziecka, za które odpowiedzialni są rodzice. Po pierwsze – zasilanie emocjonalne. Gdy rodzic z zaangażowaniem czyta dziecku, przekazuje mu ważny komunikat: jesteś dla mnie ważny, oddaję Ci swój czas i uwagę, lubię być z Tobą, to mi sprawia radość. Czy nie jest to deklaracja bezwarunkowej miłości, akceptacji i szacunku? A to właśnie na tych filarach opiera się więź między dzieckiem i rodzicem. Dobra więź to budowanie poczucia bezpieczeństwa i poczucia wartości. Bez nich nie można nabyć umiejętności radzenia sobie w życiu.

Po drugie – rozwój funkcji poznawczych. Im wcześniej zaczynamy czytać dziecku, tym większy mamy wpływ na jego rozwój umysłowy. Dziecko podczas słuchania rozwija słownictwo, a wraz z nim umiejętność myślenia. Zdobywa wiedzę, ćwiczy koncentrację i pamięć, rozwija wyobraźnię. To grunt pod dalszą naukę, przygotowanie do zawodu i pracy w dorosłym życiu.

Po trzecie wreszcie – czytanie dzieciom to olbrzymie wsparcie w procesie wychowania. Podczas czytania, często dzięki perypetiom bohaterów książek, uczymy norm niezbędnych dla dobrego funkcjonowania w społeczeństwie. Pokazujemy dobre wzorce nawiązywania relacji z innymi ludźmi, wskazujemy na uniwersalne wartości moralne, takie jak szacunek, uczciwość, odpowiedzialność, odwaga, życzliwość czy mądrość, bez przestrzegania których życie pozbawione jest kompasu i struktury.

O tym, ile pożytków płynie z rytuałów wspólnego czytania, można napisać dużo więcej. Tutaj wymieniliśmy tylko te najistotniejsze.

Zachęcając do codziennego czytania dzieciom, trudno pominąć kontekst sytuacji, w jakiej znaleźliśmy się z powodu pandemii. Choć nasze dzieci właśnie wróciły do szkoły, to mają za sobą wiele miesięcy funkcjonowania w warunkach skrajnie niekorzystnych dla ich rozwoju. Jeśli wcześniej narzekaliśmy na to, że spędzają przed ekranami zbyt wiele czasu, to co możemy powiedzieć teraz? Dzieci pozbawione prawdziwych, bezpośrednich kontaktów z rówieśnikami, aktywności fizycznej i realizowania pozaszkolnych pasji mają teraz o wiele więcej problemów niż te, które wzbudzały nasz niepokój wcześniej. Izolacja, stres i niepokój związany z pandemią skutkuje m.in. zaburzeniami nastroju i osłabioną koncentracją. Nasze dzieci potrzebują teraz jak nigdy wcześniej wsparcia w odbudowaniu naruszonego potencjału emocjonalnego i poznawczego.

Czytanie dzieciom może być bezcennym wsparciem w stawieniu czoła tym problemom. Wiemy już, jakie są jego zalety. Wiemy, że ma ogromny wpływ na emocjonalną kondycję dziecka. Dlaczego nie sięgnąć po ten znany i prosty sposób na wspólne spędzanie czasu? Na budowanie rodzinnej więzi?

Dzięki kampanii „Cała Polska czyta dzieciom” coraz więcej rodziców ma świadomość, że najlepiej czytać dziecku od urodzenia. Nie znaczy to jednak, że rytuału wspólnego czytania nie można wprowadzić w dowolnym momencie. Także wtedy, gdy dziecko chodzi już do szkoły. Nawet gdy jest nastolatkiem. Rodzicom, którzy czytali dzieciom wcześniej, wystarczyć powinien niewielki impuls – przypomnienie, jak ważne to były chwile, ile dawały wszystkim radości i wytchnienia od codzienności. Często myślimy, że głośne czytanie należy zakończyć w chwili, gdy dziecko zaczyna czytać samo. To błąd. Jeszcze przez kilka lat samodzielnie nie przeczyta ze zrozumieniem tekstu, który może przyswoić „słuchem” i wzbogacić towarzyszącą czytaniu rozmową z dorosłym. Ponadto, czytając dziecku, mamy ogromny wpływ na treść i poziom książek, które wybieramy. Zachęcamy do korzystania ze Złotej Listy książek polecanych do czytania dzieciom w różnym wieku dostępnej na stronie www naszej Fundacji.

Wspólną lekturę możemy zaproponować w każdej chwili. Być może nasza oferta nie spotka się od razu z entuzjazmem. Być może musimy się wykazać cierpliwością, a nawet determinacją. Warto jednak próbować powrócić do rytuału czytania lub nawet wprowadzić go jako nowe doświadczenie dla całej rodziny. W ten sposób zadbać o zasilenie emocjonalne dziecka i wzmocnienie więzi w tym trudnym dla niego i dla nas wszystkich czasie.



Marzanna Kuszyńska
Dyrektor Regionalny Fundacji „ABCXXI-Cała Polska czyta dzieciom”


Interesuje Cię ta tematyka? Przeczytaj również:

Najbardziej aktualne artykuły: