Ciałopozytywność to akceptowanie swojego ciała i przyjmowanie siebie takim, jakim się jest – bez oceny, krytyki czy wyrzutów sumienia. Czy Ty jako rodzic lubisz swoje ciało? Czy jesteś gotowy stanąć rano przed lustrem i powiedzieć „dobrze jest być mną”? To bardzo ważne. Dlaczego? Trudno mówić o wspieraniu dorastania i ciałoakceptacji u dziecka, jeśli ta lekcja nie została wcześniej odrobiona przez rodzica.

Jeszcze do niedawna uznawano, że okres dojrzewania to czas pomiędzy 12 a 15 rokiem życia. Dziś wiemy, że te granice są bardziej płynne, a pierwsze objawy nadchodzących zmian można zaobserwować już około 10 urodzin. To właśnie dlatego, gdy poruszasz temat dorastania ze swoim 11- czy 12-letnim dzieckiem, możesz usłyszeć „ale ja już to wiem”.

Jeśli dziecko nie pytało Cię wcześniej o cielesność i seksualność, to warto takie rozmowy zainicjować właśnie około 10 roku życia. Nie oczekuj, że Twoja pociecha nie nie będzie wiedziała na ten temat. To, co usłyszysz, może Cię zaskoczyć. Warto, by Wasza rozmowa odbyła się na partnerskich zasadach. To oznacza, że dajesz dziecku przestrzeń do wypowiadania swoich opinii i refleksji na temat ciała i seksu.

Jak rozmawiać o dojrzewaniu

To, że decydujesz się na poruszanie z synem czy córką tematu dojrzewania, pokazuje Twoją otwartość. Pierwsze rozmowy mogą być tzw. „rozgrzewką”, która polega na mówieniu o wszystkim, ale nie o cielesności i dojrzewaniu.

Unikaj stwierdzeń takich, jak: „dziś wieczorem pogadamy o tych sprawach, no wiesz o jakich”. Rozmowa z dzieckiem to nie wykład. To dialog, w którym rodzic:

• stara się swobodnie mówić o seksualności i cielesności,
• daje dziecku prawo do własnego zdania, do własnych emocji, odczuć i przemyśleń,
• szanuje, kiedy dziecko nie chce podejmować tematu – rozmowy o dojrzewaniu „nie lubią” przymusu,
• nazywa wprost zachodzące w ciele procesy, najlepiej w nurcie ciałopozytywności.

O czym warto mówić?

• Przedstaw, jak dojrzewanie przebiega u chłopców i dziewczynek – to pozwala zrozumieć zmiany u rówieśników. Mów wprost, bez infantylizmów czy wulgaryzmów. Tak, jak na kolano mówisz „kolano”, tak wprost nazywaj narządy płciowe.
• Mów, że dojrzewanie u każdego przebiega inaczej. Zmiany u Twojego dziecka i jego rówieśników mogą pojawić się wcześniej albo później.
• Powiedz, że dojrzewanie fizyczne to tylko jeden z etapów rozwoju, który mija.

Pierwsze objawy dojrzewania a zachowanie rodzica

To, jaki Twoje dziecko ma stosunek do swojego ciała, w dużej mierze zależy od Twojego podejścia do pierwszych objawów dojrzewania. Jeżeli na widok pojawiającego się owłosienia, zmieniającej się figury czy trądziku wpadasz w przerażenie, nie ułatwiasz dziecku akceptacji siebie. Nie strasz dojrzewaniem. Jeżeli Twoja pociecha sama zacznie się martwić swoim wyglądem, to utwierdź ją w przekonaniu, że to naturalne elementy dorastania. Ciało zmienia się przez całe życie i w żaden sposób nie definiuje to wartości człowieka.

Akceptacja ciała

Zanim zaczniesz uczyć dziecko pozytywnego stosunku do własnego ciała, zastanów się, jak Ty się czujesz ze sobą. Czy akceptujesz swoje ciało? Zadaj sobie następujące pytania.

• Czy lubię swój wygląd?
• Co o sobie myślę, kiedy patrzę w lustro?
• Czy moje zadowolenie z siebie byłoby większe, gdybym mój wygląd był inny?
• Czy staram się ukrywać moje ciało, np. pod ubraniem?
• Czy dbam o swoje ciało i jego potrzeby?
• Czy słucham sygnałów, jakie daje Ci moje ciało?
• Czy zazdroszczę innym wyglądu?

Jeśli chcesz, aby Twoje dziecko akceptowało swoje ciało, zacznij się od siebie.

Akceptacja w dwóch krokach wygląda następująco.

1. Akceptuj siebie i swoje ciało, dbaj o nie, traktuj siebie z miłością i radością.
2. Akceptuj dziecko takie, jakie jest, bez stawiania żądań czy warunków.

Ocenianie wyglądu dziecka lub kogoś innego, krytykowanie czy wyśmiewanie zawsze powoduje, że dziecko zaczyna zastanawiać się nad swoją cielesnością i nad tym, czy jest wystarczająco dobre. Nie komentuj wyglądu dziecka.

• Ale pupa Ci urosła.
• No, no widzę, że muszę kupić Ci nowy stanik bo ten jest za mały, jak tak dalej będzie to rozmiaru dla Ciebie zabraknie.
• Coś taki chudy, musisz nabrać masy, u mężczyzny ważne są mięśnie, zapisz się na siłownię.

Komentarze dzieci na temat wyglądu

Coraz częściej słyszę komentarze młodszych i starszych dzieci na temat ich wyglądu.

• Jestem za gruba/za chuda.
• Jestem brzydka, mam za duże uszy i za duży nos.
• Te spodnie mnie pogrubiają.
• W tym swetrze wyglądam głupio.
• Tego nie włożę, bo wszyscy będą się ze mnie śmiać.

Niektóre dzieci pytają wprost.

• Czy jestem ładna?
• Czy jestem atrakcyjna?
• Czy jestem dość męski?

Jak reagować, gdy dziecko komentuje swój wygląd

Przede wszystkim zaopiekuj się emocjami dziecka, które kryją się za tymi słowami. Zadaj pytania.

• Skąd biorą się te myśli?
• Co o nich sądzisz?
• Jakie jest Twoje zdanie na ten temat?
• Czy możesz powiedzieć mi o tym więcej, to ciekawe?

To, co możesz zrobić, to dać dziecku akceptację. Unikaj tłumaczenia czy polemiki. Czasem wystarczy po prostu być obok i słuchać. Unikaj poniższych stwierdzeń.

• Nie przejmuj się, zazdroszczą Ci i dlatego tak mówią.
• Mam pomysł, od dziś będziesz codziennie jeździć na rowerze, dzięki temu na pewno schudniesz.
• I tak Cię kocham i będę kochać zawsze.

Zaprzeczanie temu, co mówi dziecko, nie jest dla niego wsparciem, choć rodzic poprzez takie komentarze chce pocieszyć dziecko i się nim zaopiekować.

Akceptacja ciała w okresie dojrzewania może być szczególnie trudna dla dziecka. Oprócz zmian fizycznych młody człowiek mierzy się z różnymi emocjami. To tego dołączają czynniki, na które rodzic nie ma wpływu – porównywanie się z rówieśnikami, obecny w mediach kult ciała, moda. By wesprzeć dziecko, musisz zacząć od siebie – od swoich przekonań i zastanowienia się, czym dla Ciebie jest Twoje ciało. Rodzic, który nie akceptuje siebie i swojego wyglądu, nie przekaże dziecku, że pozytywny stosunek do swojego ciała to coś, o co warto dbać.





Źródła:

• Stein A., Nowe wychowanie seksualne, Wydawnictwo Mamania, Warszawa 2018.
• Piotrowska K., Rozwój seksualny dziecka, Wydawnictwo Natuli, Szczecin 2018.

Marzena Jasińska
Trener, dyplomowany coach, doradca rodzinny. Od lat wspiera rodziców w konsultacjach indywidualnych oraz warsztatach psychoedukacyjnych. Swoją pracę opiera na filozofii Jespera Juula, założeniach Rodzicielstwa Bliskości oraz Porozumienia Bez Przemocy. Specjalizuje się w zakresie neurodydaktyki oraz uczenia się uczniów. Ekspert rozwoju osobistego, komunikacji, negocjacji. W swojej pracy zajmuje się także tematyką mediacji szkolnych, procesów grupowych, zarządzania zmianą w organizacji i zarządzania zespołem. Prywatnie mama dwóch