Bądź na czas! #wychowanie
Trudne zachowania – kiedy się martwić
Cykl "Trudne zachowania u dzieci" – część 4
Pozostałe artykuły:
- Trudne emocje a trudne zachowania (część 3)
Co powinno nas zaniepokoić?
- Wycofanie z kontaktów z rówieśnikami.
- Wycofanie w relacji z rodzicami.
- Obniżenie ocen szkolnych, np. uczeń przeciętny staje się uczniem bardzo słabym.
- Odmowa uczęszczania do szkoły.
- Chodzenie pomimo upału oraz ciepła w ubraniach z długimi rękawami i długich spodniach – może być to chęć ukrycia blizn po cięciach spowodowanych samookaleczaniem się.
- Wszelkiego rodzaju lęki w postaci fobii (zachęcamy do przeczytania artykułu “Fobie u dziecka - jak sobie z nimi radzić?”).
- Trudności w koncentracji uwagi, które nie wynikają z czasowego zmęczenia.
- Natręctwa, zaburzenia obsesyjno-kompulsywne.
- Myśli samobójcze, mówienie o samobójstwie, interesowanie się samobójstwem, np. przeglądanie stron o tej tematyce w Internecie. To zawsze powinno zaniepokoić rodzica.
- Utrata wagi, czasem bardzo drastyczna. Zmiana sposobu żywienia. Wręcz obsesyjne zainteresowanie wyglądem. Może to świadczyć o zaburzeniach odżywiania.
Zaburzenia nastroju
Zarówno młodsze dziecko, jak i nastolatek mogą doświadczać zaburzeń depresyjnych. Nie chodzi tu jedynie o obniżony nastrój czy przejściowy smutek. Dzieci i młodzież doświadczają depresji inaczej niż dorośli. Często stają się drażliwi, a nawet agresywni. Może u nich wystąpić również choroba afektywna dwubiegunowa, kiedy epizody depresji mieszają się z epizodami manii. Raz obserwujemy u dziecka wyjątkowo aktywny nastrój, zmniejszoną potrzebę snu i dużą gadatliwość, a innym razem spadek witalności, brak energii do działania i zaniedbywanie szkolnych i domowych obowiązków.Zaburzenia lękowe
Zaburzenia lękowe nazywane są też u dzieci nerwicami. Zdarza się, że przyjmują postać fobii specyficznej, czyli dziecko obawia się konkretnych rzeczy czy zdarzeń. Lęk może towarzyszyć dziecku przez cały czas i to bez wyraźnej przyczyny – wtedy mówimy o uogólnionych zaburzeniach lękowych. Warto jednak pamiętać, że lęk lub strach są zupełnie naturalną reakcją organizmu na zagrożenie. Większość dzieci przy wsparciu otoczenia radzi sobie z nimi. Jednak kiedy one nie znikają, a wręcz zaburzają mocno funkcjonowanie dziecka i wpływają na jego aktywność, należy skorzystać z pomocy profesjonalisty.Dzieci przeżywają również różne lęki rozwojowe
- 7-, 8-latek boi się tego, co może kryć się za łóżkiem lub pod szafą. Odczuwa lęk np. przed wojną, włamywaczami.
- 10-latek boi się przestępców lub tego, że ktoś wejdzie do domu i skrzywdzi jego rodziców. Lęki te może wzmagać oglądanie, np. wiadomości w telewizji. Dziecko boi się ciemności i dzikich zwierząt, np. węży.
- Nastolatek odczuwa lęk przed odrzuceniem przez rówieśników, lęk związany z wyglądem lub związany z własną seksualnością.
Zaburzenia obsesyjno-kompulsywne
Są to zaburzenia lękowe. Dziecko przejmuje się nierealnymi zagrożeniami, próbuje odzyskać kontrolę i zaczyna różne zrytualizowane czynności, np. ciągle składa swoje ubranie, co chwilę myje ręce, nie usiądzie, dopóki nie poukłada swoich zabawek w określonym porządku i kolejności. Mogą to też być powtarzające się w kółko zakłócające zachowania, zwane obsesjami lub natrętnymi myślami.Warto pamiętać, że młodsze dzieci mogą rozwojowo przejawiać pewne rytuały, np. wokół jedzenia czy chodzenia spać. Pozwala to im porządkować otoczenie i daje poczucie bezpieczeństwa.
Przykładowe objawy zaburzeń obsesyjno-kompulsywnych
- Ciągle pojawiające się wątpliwości, np. czy dziecko dobrze zamknęło drzwi.
- Nadmierne zwracanie uwagi na dokładność, symetrię, kolejność, porządek.
- Koncentrowanie się na zarazkach, bakteriach, brudzie (dodatkowo sytuację pogarsza obecna pandemia).
- Nadmierne zamartwianie się, że coś strasznego może się wydarzyć, co może spowodować np. zaprzestanie wychodzenia z domu.
Warto pamiętać, żeby zwracać uwagę na nieprawidłowe funkcjonowanie dziecka w życiu codziennym. Jeśli dziecko, które do tej pory było raczej dobrym uczniem, miało grono znajomych i raczej wywiązywało się ze swoich obowiązków domowych, nagle przestaje się uczyć, zaniedbuje siebie, swój wygląd, swój pokój, traci kontakt z rówieśnikami, a w relacji z dorosłymi staje się opryskliwe lub apatyczne i wycofane, to jest to sygnał, że dzieje się z nim coś niepokojącego.
Źródła:
- https://www.termedia.pl/poz/Prof-Barbara-Remberk-mowi-o-tym-jak-rozroznic-trudnosci-wychowawcze-od-zaburzen-psychicznych-u-dziecka,29328.html – dostęp 6.02.2021 r.
Marzena Jasińska
Trener, dyplomowany coach, doradca rodzinny. Od lat wspiera rodziców w konsultacjach indywidualnych oraz warsztatach psychoedukacyjnych. Swoją pracę opiera na filozofii Jespera Juula, założeniach Rodzicielstwa Bliskości oraz Porozumienia Bez Przemocy. Specjalizuje się w zakresie neurodydaktyki oraz uczenia się uczniów. Ekspert rozwoju osobistego, komunikacji, negocjacji. W swojej pracy zajmuje się także tematyką mediacji szkolnych, procesów grupowych, zarządzania zmianą w organizacji i zarządzania zespołem. Prywatnie mama dwóch dorosłych synów.
Interesuje Cię ta tematyka? Przeczytaj również: