Czas zarządzać czasem

Czasy mamy takie, że czas stał się jedną z najważniejszych wartości. Znajduje to odzwierciedlenie w powiedzeniach takich jak: „Czas to pieniądz” czy przypisywane Albertowi Einsteinowi: „Znane są tysiące sposobów zabijania czasu, ale nikt jeszcze nie wynalazł metody, żeby go wskrzesić”.

Jako nauczyciele przytłoczeni nierzadko piętrzącymi się obowiązkami tym bardziej doceniamy wartość czasu i staramy się, żeby nie przeciekał nam przez palce. „Gdybym tylko miał więcej czasu…” – słychać w niejednym pokoju nauczycielskim. Nikt nie ma możliwości zatrzymania upływu czasu i rozciągnięcia doby ponad 24 godziny. Czasu mamy tyle, ile mamy. Ale wydłużyć dobę pomoże dobra organizacja – a tej można się nauczyć.

Jak efektywnie zarządzać swoim czasem pracy?

W sukurs dobremu planowaniu przychodzi współczesny świat. Oto kilka aplikacji, które możesz wykorzystać zarządzając swoim czasem:

  • Toggle Track. To aplikacja dostępna zarówno dla Androida, jak i dla systemu iOS. Umożliwia śledzenie czasu pracy i wypełnianie raportów – coś jak znalazł dla tych, którzy zastanawiają się, czy praca zajmuje im 40 godzin tygodniowo czy czasami jednak więcej.
  • Todoist. Jak sama nazwa wskazuje, ta aplikacja służy do robienia list (to-do list) zadań do zrobienia, „odhaczania” już wykonanych rzeczy i planowania dnia.
  • Remember the Milk. Aplikacja zaprojektowana, żeby pomóc organizować życie rodzinne i zastąpić przyklejane na lodówce karteczki. Przyda się również tonącym pod stertą notatek i karteluszek nauczycielom. Zadzwonić do rodzica z prośbą o usprawiedliwianie nieobecności dziecka na bieżąco? Przypomnieć koleżance z pokoju o mleku do kawy? Sprawdzić, czy wydrukowałeś(-łaś) sprawdziany dla 4B? O tym wszystkim SMS-ami i wiadomościami przypomni Ci aplikacja Remember the Milk.
Co oprócz technologii? Poniżej znajdziesz kilka wskazówek, które również pomogą Ci zarządzać Swoim czasem w bardziej efektywny sposób.

  • Przyjrzyj się temu, jak naprawdę spędzasz czas w szkole. Wyznacz tydzień, podczas którego zapisujesz, co robisz każdego dnia – ile zajmuje Ci „rozruch” w postaci porannej kawy, ile czasu spędzasz na dyżurach, ile na poprawianiu prac uczniów, ile na przygotowaniu do lekcji, ile na uciszaniu klasy…

    Teraz najtrudniejszy moment. Zastanów się uczciwie, czy któraś z tych aktywności zajmuje Ci (subiektywnie, Twoim zdaniem) za dużo czasu. Czy czas nie przecieka Ci przez palce… Czy powodem zmarnowania 15 minut nie było to, że szukałeś zasilacza do laptopa, bo poprzedniego dnia nie odłożyłeś go na miejsce?

    Zastanów się, które z aktywności mógłbyś zorganizować inaczej, żeby „uszczknąć” trochę czasu dla siebie. Czy zamiast przygotowywać tony sprawdzianów, które musisz poprawiać, mógłbyś zorganizować alternatywne sposoby sprawdzania wiedzy (np. sprawdzanie sobie przez uczniów nawzajem prac, projekty uczniowskie, przygotowywanie lekcji filmowych przez dzieci itd. – więcej tutaj)?

    Uwaga! Nie zakładaj, że wszystkie czynności, które wykonujesz poza prowadzeniem lekcji są zbędne i powinieneś z nich zrezygnować. Jeśli rozmowa z koleżanką na temat trudności, jakich doświadczasz w klasie pełni rolę superwizji i pomaga Ci z tymi trudnościami się uporać, nie rezygnuj z niej. Nauczyciel uczy i wychowuje nie tylko poprzez stanie przy tablicy.
  • Priorytetyzuj zadania. Pamiętaj, że w głównej mierze to Ty jesteś panem swojego czasu (również czasu w pracy) i to Ty decydujesz, co w tym momencie jest dla Ciebie najważniejsze.

    Jeśli dyrektor szkoły spodziewa się kontroli z Kuratorium Oświaty i prosi Cię o sprawdzenie poprawności dokumentacji, pewnie tym będziesz musiał zająć się w pierwszej kolejności. Ale może w tym tygodniu, w związku z dodatkowymi zadaniami, możesz zrezygnować z zebrania zespołu dotyczącego projektu czy zorganizować spotkanie z rodzicami w formie on-line, co pozwoli Ci zaoszczędzić czas na dojazdach?

    Ustalanie priorytetów przed rozpoczęciem pracy ma też tę zaletę, że pozwala Ci poczuć, że to Ty kontrolujesz, jak wykorzystujesz swój czas, a tym samym zapobiega frustracji związanej ze spiętrzeniem zadań.
  • Unikaj wielozadaniowości. Może Ci się wydawać, że kiedy jednocześnie odpowiadasz rodzicowi na wiadomość i prowadzisz pogadankę dla uczniów na temat niewłaściwych zachowań, wykorzystujesz czas na 200%. Ale to pułapka. W rzeczywistości żadnej z tych czynności nie wykonujesz dobrze. W wiadomości do rodzica narobisz literówek i możesz zapomnieć wspomnieć o ważnym aspekcie, który chciałeś poruszyć. Uczniowie też wyczują, że nie jesteś całkowicie oddany rozmowie z nimi i taka rozmowa będzie mniej efektywna.

    Zamiast starać się zrobić wszystko na raz, poukładaj zadania w kolejności i realizuj je jedno za drugim.
  • Wyzbądź się perfekcjonizmu i poczucia, że jeśli Ty tego nie zrobisz, to nikt tego nie zrobi (a już na pewno nie tak dobrze). Wielu doskonałych nauczycieli ląduje na rocznych urlopach dla poratowania zdrowia, bo się wypalili chcąc zrobić „wszystko, co tylko możliwe” i „najlepiej, jak to możliwe”. To zwyczajnie… niemożliwe.

    Pogódź się z tym, że możesz zrobić tylko to, co możesz, a pozostałe zadania deleguj innym.

    Nie bój się prosić o pomoc. To nie jest oznaka słabości, tylko umiejętności zarządzania własnymi zasobami – czasem i umiejętnościami.

a_czas_zarzadzac_czasem_LS_graf1.jpg

Zarządzanie czasem – kluczowa umiejętność przyszłego świata

Warto więc zadbać o to, by już dziś nauczyć jej naszych uczniów. Jak to robić?

  • Przygotuj z dziećmi na godzinie wychowawczej listy zadań. W tym celu podzielcie się na grupy. Każda grupa dostaje dużą kartkę papieru, na której zapisuje, co uczestnicy grupy muszą zrobić każdego dnia. Następnie dzieci zastanawiają się, czy wszystkie czynności z listy są równie ważne (np. przejść poziom w grze) i czy któreś można by usprawnić (np. jeśli na liście znajduje się „przepisywanie notatek z polskiego”, warto na przyszłość zwrócić uwagę, żeby pisać czytelniej na lekcji, tak żeby nie musieć spisywać od nikogo notatek). Pomysły zapiszcie na tablicy jako Bank Idei do wykorzystania dla wszystkich uczniów. Następnie poproś dzieci, żeby każdy z Banku Idei wybrał sobie dwa pomysły do zastosowania i spróbował wykorzystać je w kolejnym tygodniu.

    Po tygodniu nauczyciel wraca do zadania i rozmawia z uczniami, jak sprawdziły się pomysły w ich przypadku i co mogą jeszcze usprawnić, żeby efektywnie zarządzać swoim czasem.
  • Weź duży pojemnik lub karton. Poproś uczniów, żeby wrzucili do niego kolorowe karteczki, na których zapiszą, co przeszkadza im w efektywnym planowaniu czasu (jeśli grupa tego wymaga podpowiedz, że mogą to być np. powiadomienia na telefonie z grup internetowych, nieporządek na biurku itd.).

    Teraz podziel dzieci na pary. Jedna osoba z pary losuje karteczkę i wciela się w rolę kogoś, kto ma ten problem. Druga proponuje rozwiązanie (np. wyłącz dźwięk w telefonie na czas, kiedy zaplanowałeś inne działanie).

    Po skończonym zadaniu uczniowie dzielą się przemyśleniami na temat zaproponowanych rozwiązań w grupie klasowej.
  • Powiedz uczniom, że elementem zarządzania czasem jest wyznaczanie celów i pilnowanie ich realizacji. Wyjaśnij, po co w ogóle wyznaczać sobie cele:

    - osoba, która ma wyznaczony cel, konsekwentnie go realizuje, dzięki czemu ma większe szanse na ostateczny sukces, nawet jeśli po drodze zdarzą jej się potknięcia,

    - jeśli ktoś nie wyznacza sobie swoich własnych celów, ma tendencje do realizowania celów innych ludzi, a to nie zawsze jest dla niego korzystne,

    - stworzenie celu, już przez sam proces zastanawiania się nad nim, pomaga ustalić listę priorytetów i wyznaczyć, co jest dla Ciebie ważne.

    Naucz uczniów metody SMART. Wyjaśnij, że to słowo to akronim pochodzący od S-simple (prosty), M – measurable (mierzalny), A – attractive (atrakcyjny), R – realistic (realny) i T – time-bound (ograniczony w czasie).

    Poproś, żeby uczniowie zastanowili się biorąc pod uwagę wszystkie te czynniki, jaki cel chcieliby przed sobą postawić na nadchodzący miesiąc. Zwracaj uwagę na zbyt ogólnie sformułowane cele (np. „Chcę się lepiej uczyć”). Zamiast tego lepiej napisać: „Chcę dostać dwie piątki z niemieckiego”.

    Poproś, żeby swój cel uczniowie zapisali na kartkach formatu A4 i przedstawili w formie graficznej (jako kolaż wyciętych z gazety zdjęć). Następnie kolaże powieś na tablicy. To Wasza klasowa mapa celów.

    Przypomnij uczniom, że na początku warto określić, jak mogliby ten cel osiągnąć (np. ucząc się 15 minut dziennie słówek z niemieckiego).

    Dobrą metodą jest sprawdzanie postępów i weryfikacja, czy ich działanie przybliża ich do realizacji wyznaczonego celu (np. zweryfikowanie po tygodniu, czy umieją więcej, sprawdzenie się przy pomocy fiszek na Quizzlet itd.).

    Powiedz też, że włączenie kolegów w realizację celu, dzięki kontroli społecznej (np. poprzez pytania: „I co? Pouczyłeś się tych słówek?”) sprawia, że jego osiągnięcie jest bardziej realne.



Lilka Poncyliusz-Guranowska
Nauczycielka języka angielskiego w Szkole Podstawowej w Pruszkowie. Absolwentka Wydziału Dziennikarstwa Uniwersytetu Warszawskiego, miłośniczka i propagatorka szeroko pojętych mediów. Autorka dziesiątek materiałów metodycznych dla uczniów i nauczycieli i dwóch książek do nauki języka angielskiego oraz dwóch książek poświęconych skutecznej komunikacji.
Egzaminator Okręgowej Komisji Egzaminacyjnej w Warszawie. Ambasador eTwinning w województwie mazowieckim.


Interesuje Cię ta tematyka? Przeczytaj również:

Najbardziej aktualne artykuły: