#wychowanie
Dlaczego mój uczeń się nie uczy – działania wychowawcze #wychowanie
TIK na lekcjach wychowawczych
Zajęcia z wychowawcą, potocznie zwane „godziną wychowawczą”, bywają dla wielu nauczycieli trudne. Przyzwyczajeni od dziecka do mediów elektronicznych uczniowie miewają kłopoty z komunikacją i nie zawsze chętnie biorą udział w zajęciach, na których nauczyciel oczekuje rozmowy czy innych sposobów wyrażania emocji (rysowania, pisania na karteczkach, tworzenia lapbooków itd.). Na szczęście współcześnie technologia informacyjno-komunikacyjna to wiele narzędzi, które mogą być użyteczne i bardzo skuteczne także podczas godziny wychowawczej.
To od Ciebie jako wychowawcy zależy, w jakich sposób i w jakim zakresie będziesz chciał z niego skorzystać.
Wiele porażek godzin wychowawczych wynika z tego, że nauczyciel realizuje z góry narzucony lub znaleziony gdzieś w zasobach sieci program lub – co jeszcze częstsze – jego praca na
Do zbadania potrzeb uczniów w zakresie tematyki godzin wychowawczych można wykorzystać jedno z licznych narzędzi do przeprowadzania interaktywnych ankiet – Klaxoon. W tym celu nauczyciel loguje się na stronie: www.klaxoon.com. Ma trzy tryby zadania pytania do wyboru:
Plusem takiego rozwiązania jest anonimowość odpowiedzi (kiedy nauczyciel np. zbiera karteczki, uczniowie mogą się bać, że rozpozna ich po charakterze pisma) i mnogość pomysłów, które pojawią się na tablicy (każdy ma szansę się wypowiedzieć). Dzięki takiej formie zbierania tematów nauczyciel wraz z uczniami może dokonać selekcji zagadnień i wybrać te, które są zarówno z punktu widzenia realizacji jego celów najważniejsze, jak i współgrają z autentycznymi potrzebami uczniów.
2. Promuj pracę w grupach.
Jednym z największych problemów współczesnych klas jest słaba integracja. Każde działanie przyczyniające się do tego, że dzieci lepiej się poznają, pracując nad wspólnym zadaniem, jest na wagę złota.
Najpierw wykorzystaj narzędzie do podziału na grupy (np. na stronie www.classtools.net wybierz Random Name Picker, wpisz imiona dzieci i podziel ich na czteroosobowe zespoły).
Następnie przedstaw temat, nad którym będą razem pracowali, np. „Złość nie zawsze zła”, „Czym jest agresja, a czym złość?”, „Czy złość zawsze rodzi przemoc?”.
Kolejnym etapem będzie podzielenie tego szerokiego zagadnienia na mniejsze obszary i przydzielenie (np. drogą losowania) każdej grupie jednego elementu układanki. Np. jedna grupa opracuje to, w jakich sytuacjach się złościmy, kolejna – czym jest agresja, kolejna – dlaczego agresja jest zachowaniem destrukcyjnym itd. Pomysły możecie wspólnie zapisywać w postaci mapy myśli wykorzystując do tego np. stronę MindMeister (www.mindmeister.com).
Teraz poproś uczniów, żeby do swojej pracy wykorzystali platformę Padlet (www.padlet.com). Można na niej umieszczać rysunki, pliki tekstowe, pliki dźwiękowe. Przypomnij, że mogą wykorzystywać różne techniki i możliwości audiowizualne do zaprezentowania swojej części tortu, np. nakręcić krótkie video, przygotować „głosówkę”, zorganizować krótką grę czy quiz.
Poszczególne grupy umieszczają wszystkie materiały na tym samym padlecie. Następnie na godzinie wychowawczej nauczyciel omawia z uczniami ich pracę zwracając uwagę na zaangażowanie, współpracę i to, co udało się wypracować. W podobny sposób, przydzielając każdej grupie jeden slajd, można przygotować interaktywną prezentację Genial.ly (https://genial.ly).
Wykorzystaj to, że to, co robisz podczas tych 45 minut, zależy tak naprawdę głównie od Ciebie i od potrzeb Twojej klasy. Jeśli widzisz, że uczniowie są zmęczeni i trudno im przyswoić kolejne nowe treści, po prostu od czasu do czasu się z nimi… pobaw.
Ja w swoich klasach często przygotowywałam zabawne quizy, np. dotyczące dzieci. Najpierw prosiłam uczniów, żeby na kolorowych karteczkach napisali mi o sobie rzeczy, których jeszcze nie wiem. Czasami odpowiedzi naprawdę mnie zaskakiwały, np. jeden chłopiec napisał, że ma w domu ropuchę, inny opowiedział o tym, że interesuje się astronomią i udało mu się nawet napisać list do NASA i dostać odpowiedź. Było to bardzo interesujące doświadczenie.
Zebraną w ten sposób wiedzę wykorzystałam, tworząc quiz „Poznajmy się lepiej”. Uczniowie mieli dużo zabawy, odpowiadając na pytania o kolegach i koleżankach, a przy okazji lepiej się poznali i zwyczajnie odpoczęli.
4. Godzina wychowawcza, jako miejsce, w którym realizowane są programy wychowawczo-profilaktyczne, daje szansę, żeby pozwolić uczniom przejąć pałeczkę.
Zamiast wygłosić kolejną pogadankę na temat szkodliwości palenia papierosów czy zagrożeń związanych z używaniem środków psychoaktywnych, można stworzyć sytuację, w której to uczniowie zadadzą sobie pytania, poszukają rozwiązań i przedstawią je swoim kolegom i koleżankom przy wykorzystaniu narzędzi TIK.
Ja kiedyś, prowadząc lekcję na temat niebezpieczeństw związanych z e-papierosami, podzieliłam uczniów na grupy. Zadaniem każdej grupy było przygotowanie interaktywnego komiksu przy użyciu aplikacji Pixton (www.pixton.com). Następnie komiks umieściliśmy w chmurze, a link na stronie szkoły. Uczniowie opowiadali, że bardzo dobrze im się pracowało nad tym zadaniem – mieli trochę śmiechu, ale też musieli poszukać w Internecie informacji (np. faktów na temat palenia e-papierosów), a nawet podjąć dyskusję z osobą w grupie, która uważała, że to nie jest tak szkodliwy nałóg. O to mi dokładnie chodziło – o skłonienie ich do myślenia i zadawania sobie pytań. Swój cel osiągnęłam w 100%. Warstwa graficzna i estetyczna komiksów była tu mniej ważna.
Zachęć rodziców do korzystania z funkcji „e-usprawiedliwienia”, jeśli szkoła korzysta z systemu LIBRUS Synergia. To zaoszczędzi Ci mnóstwo czasu na odklikiwanie usprawiedliwień (Uwaga! Używanie tego modułu przez rodziców musi być zatwierdzone przez dyrekcję szkoły).
Zamiast zbierać pieniądze na wycieczki ustal, że pieniądze będą wpływały na określone (nie Twoje prywatne), założone specjalnie w tym celu konto. Takie postępowanie sprawi, że sprawa rozliczeń będzie transparentna i mniej uciążliwa dla Ciebie.
Włącz innych pracowników szkoły w pomoc w prowadzeniu godzin wychowawczych. Do realizacji tematów związanych z profilaktyką, ochroną zdrowia psychicznego czy zdrowiem zapraszaj np. pedagoga szkolnego, psychologa czy pielęgniarkę szkolną.
Zachęcaj uczniów do prowadzenia godzin wychowawczych metodą odwróconej lekcji (flipped classroom). Wygląda to w ten sposób, że uczniowie najpierw (w parach lub grupach) opracowują wybrane zagadnienie, a następnie przedstawiają je na forum klasy.
Włącz do pomocy drugiego wychowawcę. W wielu szkołach istnieje taka funkcja. Nie jest ona wyłącznie „kosmetyczna”. Jeśli nie wyrabiasz się z bieżącymi sprawami, szczególnie administracyjnymi i masz poczucie, że przez to cierpi Twoja autentyczna praca wychowawcza z klasą, to jest to odpowiedni moment, żeby zaangażować drugiego wychowawcę.
I pamiętaj – traktuj godzinę wychowawczą jako czas, który został Ci podarowany, a nie jak przykry obowiązek, który trzeba „przetrwać”. Jeśli skorzystasz z tego daru, stworzysz szansę na to, że po latach spotkasz na ulicy swojego wychowanka, który powie Ci tak, jak mi się to zdarzyło:
„Niewiele pamiętam z czasów gramatycznych, ale to, jak opowiadała nam Pani o empatii i jak robiliśmy filmiki na ten temat, zapamiętam do końca życia. Pokazałem ostatnio nakręcony przez nas wtedy filmik młodszej kuzynce. Rozpłakała się ze wzruszenia. Takie lekcje mają sens”.
I z tym zostańmy.
Lilka Poncyliusz-Guranowska
Nauczycielka języka angielskiego w Szkole Podstawowej w Pruszkowie. Absolwentka Wydziału Dziennikarstwa Uniwersytetu Warszawskiego, miłośniczka i propagatorka szeroko pojętych mediów. Autorka dziesiątek materiałów metodycznych dla uczniów i nauczycieli i dwóch książek do nauki języka angielskiego oraz dwóch książek poświęconych skutecznej komunikacji.
Egzaminator Okręgowej Komisji Egzaminacyjnej w Warszawie. Ambasador eTwinning w województwie mazowieckim. Jest autorką tygodniowego kursu online dla nauczycieli na platformie eTwinning „Tydzień z TIK na godzinie wychowawczej”. W tym roku szkolnym wychowawczyni klasy IV. Autorka od dawna interesuje się szeroką pojętą psychologią. Od października 2022 r. jest uczestniczką kursu w Centrum Edukacji Obywatelskiej „Wychowanie to podstawa”.
To od Ciebie jako wychowawcy zależy, w jakich sposób i w jakim zakresie będziesz chciał z niego skorzystać.
Praktyczne pomysły na wykorzystanie TiK na zajęciach z wychowawcą
1. Zdaj się na swoich uczniów w zakresie wyboru tematów, które chcieliby omawiać.Wiele porażek godzin wychowawczych wynika z tego, że nauczyciel realizuje z góry narzucony lub znaleziony gdzieś w zasobach sieci program lub – co jeszcze częstsze – jego praca na
Do zbadania potrzeb uczniów w zakresie tematyki godzin wychowawczych można wykorzystać jedno z licznych narzędzi do przeprowadzania interaktywnych ankiet – Klaxoon. W tym celu nauczyciel loguje się na stronie: www.klaxoon.com. Ma trzy tryby zadania pytania do wyboru:
- Vote (głosuj),
- Challenge (wyzwanie),
- Storm (burza).
Plusem takiego rozwiązania jest anonimowość odpowiedzi (kiedy nauczyciel np. zbiera karteczki, uczniowie mogą się bać, że rozpozna ich po charakterze pisma) i mnogość pomysłów, które pojawią się na tablicy (każdy ma szansę się wypowiedzieć). Dzięki takiej formie zbierania tematów nauczyciel wraz z uczniami może dokonać selekcji zagadnień i wybrać te, które są zarówno z punktu widzenia realizacji jego celów najważniejsze, jak i współgrają z autentycznymi potrzebami uczniów.
2. Promuj pracę w grupach.
Jednym z największych problemów współczesnych klas jest słaba integracja. Każde działanie przyczyniające się do tego, że dzieci lepiej się poznają, pracując nad wspólnym zadaniem, jest na wagę złota.
Najpierw wykorzystaj narzędzie do podziału na grupy (np. na stronie www.classtools.net wybierz Random Name Picker, wpisz imiona dzieci i podziel ich na czteroosobowe zespoły).
Następnie przedstaw temat, nad którym będą razem pracowali, np. „Złość nie zawsze zła”, „Czym jest agresja, a czym złość?”, „Czy złość zawsze rodzi przemoc?”.
Kolejnym etapem będzie podzielenie tego szerokiego zagadnienia na mniejsze obszary i przydzielenie (np. drogą losowania) każdej grupie jednego elementu układanki. Np. jedna grupa opracuje to, w jakich sytuacjach się złościmy, kolejna – czym jest agresja, kolejna – dlaczego agresja jest zachowaniem destrukcyjnym itd. Pomysły możecie wspólnie zapisywać w postaci mapy myśli wykorzystując do tego np. stronę MindMeister (www.mindmeister.com).
Teraz poproś uczniów, żeby do swojej pracy wykorzystali platformę Padlet (www.padlet.com). Można na niej umieszczać rysunki, pliki tekstowe, pliki dźwiękowe. Przypomnij, że mogą wykorzystywać różne techniki i możliwości audiowizualne do zaprezentowania swojej części tortu, np. nakręcić krótkie video, przygotować „głosówkę”, zorganizować krótką grę czy quiz.
Poszczególne grupy umieszczają wszystkie materiały na tym samym padlecie. Następnie na godzinie wychowawczej nauczyciel omawia z uczniami ich pracę zwracając uwagę na zaangażowanie, współpracę i to, co udało się wypracować. W podobny sposób, przydzielając każdej grupie jeden slajd, można przygotować interaktywną prezentację Genial.ly (https://genial.ly).
Wykorzystaj to, że to, co robisz podczas tych 45 minut, zależy tak naprawdę głównie od Ciebie i od potrzeb Twojej klasy. Jeśli widzisz, że uczniowie są zmęczeni i trudno im przyswoić kolejne nowe treści, po prostu od czasu do czasu się z nimi… pobaw.
Ja w swoich klasach często przygotowywałam zabawne quizy, np. dotyczące dzieci. Najpierw prosiłam uczniów, żeby na kolorowych karteczkach napisali mi o sobie rzeczy, których jeszcze nie wiem. Czasami odpowiedzi naprawdę mnie zaskakiwały, np. jeden chłopiec napisał, że ma w domu ropuchę, inny opowiedział o tym, że interesuje się astronomią i udało mu się nawet napisać list do NASA i dostać odpowiedź. Było to bardzo interesujące doświadczenie.
Zebraną w ten sposób wiedzę wykorzystałam, tworząc quiz „Poznajmy się lepiej”. Uczniowie mieli dużo zabawy, odpowiadając na pytania o kolegach i koleżankach, a przy okazji lepiej się poznali i zwyczajnie odpoczęli.
4. Godzina wychowawcza, jako miejsce, w którym realizowane są programy wychowawczo-profilaktyczne, daje szansę, żeby pozwolić uczniom przejąć pałeczkę.
Zamiast wygłosić kolejną pogadankę na temat szkodliwości palenia papierosów czy zagrożeń związanych z używaniem środków psychoaktywnych, można stworzyć sytuację, w której to uczniowie zadadzą sobie pytania, poszukają rozwiązań i przedstawią je swoim kolegom i koleżankom przy wykorzystaniu narzędzi TIK.
Ja kiedyś, prowadząc lekcję na temat niebezpieczeństw związanych z e-papierosami, podzieliłam uczniów na grupy. Zadaniem każdej grupy było przygotowanie interaktywnego komiksu przy użyciu aplikacji Pixton (www.pixton.com). Następnie komiks umieściliśmy w chmurze, a link na stronie szkoły. Uczniowie opowiadali, że bardzo dobrze im się pracowało nad tym zadaniem – mieli trochę śmiechu, ale też musieli poszukać w Internecie informacji (np. faktów na temat palenia e-papierosów), a nawet podjąć dyskusję z osobą w grupie, która uważała, że to nie jest tak szkodliwy nałóg. O to mi dokładnie chodziło – o skłonienie ich do myślenia i zadawania sobie pytań. Swój cel osiągnęłam w 100%. Warstwa graficzna i estetyczna komiksów była tu mniej ważna.
Mniej czynności organizacyjnych – większa aktywizacja uczniów
Wielu nauczycieli skarży się, że nie mają czasu realizować kreatywnych pomysłów na godzinie wychowawczej, bo całe 45 minut zajmuje im załatwianie spraw bieżących. Wiadomo, że pewnych spraw nie można odłożyć na później (np. przeprowadzenia rozmowy wychowawczej po incydencie, do którego doszło w szkole). Ale żeby usprawnić sobie wykonywanie codziennych czynności, możesz zrobić kilka rzeczy.Zachęć rodziców do korzystania z funkcji „e-usprawiedliwienia”, jeśli szkoła korzysta z systemu LIBRUS Synergia. To zaoszczędzi Ci mnóstwo czasu na odklikiwanie usprawiedliwień (Uwaga! Używanie tego modułu przez rodziców musi być zatwierdzone przez dyrekcję szkoły).
Zamiast zbierać pieniądze na wycieczki ustal, że pieniądze będą wpływały na określone (nie Twoje prywatne), założone specjalnie w tym celu konto. Takie postępowanie sprawi, że sprawa rozliczeń będzie transparentna i mniej uciążliwa dla Ciebie.
Włącz innych pracowników szkoły w pomoc w prowadzeniu godzin wychowawczych. Do realizacji tematów związanych z profilaktyką, ochroną zdrowia psychicznego czy zdrowiem zapraszaj np. pedagoga szkolnego, psychologa czy pielęgniarkę szkolną.
Zachęcaj uczniów do prowadzenia godzin wychowawczych metodą odwróconej lekcji (flipped classroom). Wygląda to w ten sposób, że uczniowie najpierw (w parach lub grupach) opracowują wybrane zagadnienie, a następnie przedstawiają je na forum klasy.
Włącz do pomocy drugiego wychowawcę. W wielu szkołach istnieje taka funkcja. Nie jest ona wyłącznie „kosmetyczna”. Jeśli nie wyrabiasz się z bieżącymi sprawami, szczególnie administracyjnymi i masz poczucie, że przez to cierpi Twoja autentyczna praca wychowawcza z klasą, to jest to odpowiedni moment, żeby zaangażować drugiego wychowawcę.
I pamiętaj – traktuj godzinę wychowawczą jako czas, który został Ci podarowany, a nie jak przykry obowiązek, który trzeba „przetrwać”. Jeśli skorzystasz z tego daru, stworzysz szansę na to, że po latach spotkasz na ulicy swojego wychowanka, który powie Ci tak, jak mi się to zdarzyło:
„Niewiele pamiętam z czasów gramatycznych, ale to, jak opowiadała nam Pani o empatii i jak robiliśmy filmiki na ten temat, zapamiętam do końca życia. Pokazałem ostatnio nakręcony przez nas wtedy filmik młodszej kuzynce. Rozpłakała się ze wzruszenia. Takie lekcje mają sens”.
I z tym zostańmy.
Lilka Poncyliusz-Guranowska
Nauczycielka języka angielskiego w Szkole Podstawowej w Pruszkowie. Absolwentka Wydziału Dziennikarstwa Uniwersytetu Warszawskiego, miłośniczka i propagatorka szeroko pojętych mediów. Autorka dziesiątek materiałów metodycznych dla uczniów i nauczycieli i dwóch książek do nauki języka angielskiego oraz dwóch książek poświęconych skutecznej komunikacji.
Egzaminator Okręgowej Komisji Egzaminacyjnej w Warszawie. Ambasador eTwinning w województwie mazowieckim. Jest autorką tygodniowego kursu online dla nauczycieli na platformie eTwinning „Tydzień z TIK na godzinie wychowawczej”. W tym roku szkolnym wychowawczyni klasy IV. Autorka od dawna interesuje się szeroką pojętą psychologią. Od października 2022 r. jest uczestniczką kursu w Centrum Edukacji Obywatelskiej „Wychowanie to podstawa”.
Interesuje Cię ta tematyka? Przeczytaj również:
Najbardziej aktualne artykuły:
