Wsparcie dyrektora w budowaniu współpracy rady pedagogicznej

Współpraca w radzie pedagogicznej zwiększa skuteczność działań nauczycieli, gdyż daje efekt synergii, pomaga w planowaniu celów, w rozwiązywaniu nawet trudnych i drażliwych problemów, wpływa na skuteczność komunikacji, daje możliwość uzyskania wsparcia i rozwoju indywidualnego.

Czynniki wzmacniające współpracę w zespole

Każdy zespół, także radę pedagogiczną, tworzą ludzie. Zobaczenie indywidualnie osób, które tworzą radę, pozwoli dobrać nie tylko sposób zarządzania radą, ale także umożliwi dyrektorowi zrozumienie potrzeb członków zespołu. Im wyższy poziom kompetencji osobistych nauczycieli, tym lepsza współpraca w radzie pedagogicznej, a zadbanie o rozwój osobisty pracowników będzie równocześnie wsparciem współpracy w radzie pedagogicznej.

Co zatem wspiera tę współpracę?
  1. Poczucie bezpieczeństwa osobistego: Jestem akceptowany taki, jaki jestem. Mogę także liczyć na pomoc.
  2. Wysoka samoocena i poczucie wartości: Mam wiele mocnych stron, popełniam też błędy, jak każdy człowiek. Szanuję siebie i szanuję innych także wtedy, gdy popełniają błędy.
  3. Asertywność: Przekonanie, że mam prawo do dbania o swoje interesy, pod warunkiem, że nie krzywdzę innych osób.
  4. Dobre relacje: Widzę w innych członkach zespołu ludzi obdarzonych takimi samymi prawami jak moje.
  5. Nastawienie na współpracę: Rozumiem, że współpraca jest wyrazem mojej dojrzałości w postrzeganiu relacji społecznych, w tym zawodowych. Jesteśmy współzależni, czyli w odpowiedzialny sposób dajemy z siebie (jesteśmy zaangażowani w działanie) i bierzemy (korzystamy ze wsparcia).
  6. Otwartość na zmianę: Zgadzam się na odczuwanie dyskomfortu, gdy zmiana mnie zaskakuje. Chcę zmian, bo wiem, że są warunkiem rozwoju.
  7. Możliwość realizacji celów zespołu i własnych: Odnoszę korzyści pracując w radzie pedagogicznej i cieszę się z korzyści, jakie odnoszą inni nauczyciele i szkoła.

Czynniki osłabiające współpracę w zespole – przyczyny i możliwe sposoby wspierania pracowników

  1. Zaburzone poczucie bezpieczeństwa
    • Przyczyny: mogą być bardzo różne, poczynając od problemów zdrowotnych nauczyciela, kłopotów rodzinnych, aż po obawę przed reakcją innych osób na jego propozycje działań.
    • Możliwe wsparcie: dobra znajomość pracownika, która pozwoli np. wesprzeć w obawach przed reakcją innych osób, ale także oferowanie pomocy w sytuacjach trudnych. Nie chodzi o rozwiązywanie problemów osobistych innych osób. Raczej o ofertę wsparcia, wysłuchanie, może także podjęcie wspólnych rozważań i decyzji, jaka pomoc będzie odpowiednia.
  2. Kłopoty z samooceną i wiarą w siebie
    • Przyczyny: ukształtowana niska samoocena i zaburzenia poczucia wartości.
    • Możliwe wsparcie: oferowanie możliwości rozwoju osobistego, docenianie wysiłków (a nie tylko efektów), wskazywanie na skuteczność w różnych działaniach tej osoby, akcentowanie szacunku dla osoby szczególnie w sytuacjach, gdy ta popełnia błędy lub się myli.
  3. Błędy w komunikacji
    • Przyczyny: brak kompetencji w komunikowaniu asertywnym w języku „Ja”, stosowanie barier komunikacyjnych (nakazywania, oceniania, sugerowania, straszenia, interpretowania itd.).
    • Możliwe wsparcie: akcentowanie skuteczności komunikacji asertywnej, modelowanie takich sytuacji komunikacyjnych, organizowanie możliwości ćwiczenia takiego sposobu komunikowania się (szkolenia, warsztaty).
  4. Zaburzenia w relacjach
    • Przyczyny: niska samoocena i zaburzenia poczucia wartości, konflikty w radzie, zmęczenie i frustracje związane z brakiem efektywności własnych działań.
    • Możliwe wsparcie: organizowanie możliwości rozwijania kompetencji osobistych, praca nad szybkim rozwiązywaniem konfliktów (negocjacje, mediacje), wspieranie nauczycieli w rozwijaniu możliwości opiekowania się sobą (w tym umiejętności odpoczywania).
  5. Skupienie na własnych potrzebach
    • Przyczyny: niski poziom rozwoju kompetencji osobistych (postrzegania rzeczywistości tylko przez pryzmat prywatnych korzyści lub ich brak).
    • Możliwe wsparcie: wspieranie w widzeniu szerokiego kontekstu działań rady pedagogicznej, akcentowanie korzyści każdego pracownika, a także szkoły (uczniów i ich rodziców), motywowanie do osobistego rozwoju.
  6. Szukanie winnych, zamiast rozwiązań
    • Przyczyny: lęki i obawy przed zmianą, emocjonalny sposób radzenia sobie ze stresem.
    • Możliwe wsparcie: konsekwentne nakierowywanie rozmów na możliwe rozwiązania, planowanie działań zmierzających do celu, patrzenie w przyszłość, a nie w przeszłość.
  7. Absorbowanie sobą uwagi innych osób w zespole
    • Przyczyny: niska samoocena i związana z tym potrzeba kompulsywnego dążenia do osiągnięć, aby inni je doceniali. Uzależnienie samooceny od ocen zewnętrznych.
    • Możliwe wsparcie: docenianie zaangażowania i działań, ustalanie granic zaangażowania pracownika, wspieranie w akceptacji siebie takim, jakim jest.

a_wsparcie_dyrektora_w_budowaniu_wspolpracy_rady_pedagogicznej_LS_graf.jpg

Wspierać współpracę zespołu, tzn. wspierać każdego pracownika w rozwoju osobistym

Nie da się wydzielić współpracy w radzie pedagogicznej od innych kompetencji osobistych, ponieważ zależność jest tylko jedna: im wyższy poziom rozwoju osobistego nauczycieli, tym lepsza współpraca w zespole. Dlatego wspieranie współpracy to tak naprawdę wspieranie skutecznej komunikacji, asertywności, empatii, relacji, otwartości na zmianę i zaufania do siebie i innych osób, zaczynając od nieustającej dbałości o podnoszenie samooceny i poczucia wartości. Kompetencji osobistych nie da się zmierzyć w sposób obiektywny, nie istnieje żadna skala oddająca poziom rozwoju w tych zakresach. Stąd też nie da się osiągnąć poziomu, w którym ktoś powie o sobie: „Jestem wysoko rozwinięty w kompetencjach osobistych”. Zawsze pozostaje możliwość, żeby się rozwinąć. Dotyczy to każdego człowieka, a w radzie zarówno nauczycieli, jak i dyrektora.

Korzyści dla nauczycieli, dyrektora i szkoły z dobrej współpracy w radzie pedagogicznej

Dyrektor bywa bardzo obciążony obowiązkami zarządzania zarówno samą placówka, jak i zespołem. Rozwiązywania niezliczonych problemów – od remontów po konflikty uczniowskie. Czy warto zatem angażować się w kolejny – bardzo obszerny – zakres działań? Warto, ponieważ rozwój osobisty każdego nauczyciela to korzyści nie tylko dla niego, ale dla rady i całej placówki. Jakie?
  1. Korzyści dla nauczyciela:
    • wyższy poziom rozwoju osobistego i wyższa samoświadomość,
    • większa satysfakcja z pracy zawodowej i prywatnych osiągnięć,
    • lepsze relacje z ludźmi (w tym z uczniami, ich rodzicami i współpracownikami),
    • lepsze rozumienie wielu sytuacji społecznych, więc łatwiejsze unikanie lub rozwiązywanie konfliktów,
    • skuteczniejsza komunikacja,
    • rozwój asertywności, która chroni i wzmacnia odporność psychiczną.
  2. Korzyści dla dyrektora:
    • skuteczniejsza współpraca rady pedagogicznej i lepsze wyniki pracy,
    • mniej sytuacji konfliktowych, w których dyrektor musi podejmować działania zaradcze,
    • lepsza atmosfera w szkole/przedszkolu,
    • skuteczniejsza komunikacja,
    • możliwości delegowania zadań,
    • więcej czasu na zaopiekowanie się sobą.
  3. Korzyści dla szkoły/przedszkola:
    • zwiększenie się profesjonalizmu pracowników, a co za tym idzie wzrost poziomu zaufania do szkoły/przedszkola,
    • wyższe wyniki uczniów, bo skuteczniejsze sposoby wspierania, planowane przez zespoły uczące,
    • lepsza atmosfera w placówce, większa motywacja do nauki i rozwoju,
    • wzrost autorytetu kompetencji dyrektora,
    • poprawa wizerunku szkoły/przedszkola jako placówki, w której pracują rzeczywiście profesjonalni specjaliści.

I jeszcze krótka refleksja

Francuski filozof Blaize Pascal napisał kiedyś, że „Góry, które się najtrudniej przebywa, to te składające się z ziarenek piasku”. Można to sparafrazować i powiedzieć, że najtrudniejsze kłopoty przygotowujemy sobie sami, zaniedbując drobne rzeczy. Jeśli dyrektor zauważa i podejmuje działania nad stosunkowo mało znaczącymi w danym momencie sprawami, to góry piaskowe nie mają szansy powstać. Jeśli jednak zaniedba – problemy, które piętrzą się z tych drobiazgów, mogą być już nie do pokonania. Dlatego warto wspierać każdego pracownika, bo im lepiej i wyżej w rozwoju osobistym się klasyfikują, tym mniej ziarenek piasku, które zwiększą rozmiary przeszkód w przyszłości.




Maria Tuchowska
Nauczyciel dyplomowany, polonista i teolog. Posiada wieloletnie doświadczenie w pracy z dziećmi i młodzieżą w placówkach integracyjnych różnego poziomu, edukator, coach, przeprowadziła ok. 600 szkoleń z zakresu kompetencji psychospołecznych nauczycieli, prawa oświatowego, pracy z dziećmi i młodzieżą z różnego typu zaburzeniami. Specjalizuje się również w tematyce dotyczącej zagadnień związanych z obecnością rodziców w szkole.


Interesuje Cię ta tematyka? Przeczytaj również:

Najbardziej aktualne artykuły: