Awans zawodowy nauczycieli – cz. 1

Jak długo trwa przygotowanie do zawodu nauczyciela? Jakie są warunki nadania stopnia nauczyciela mianowanego? Jakie działania podejmuje nauczyciel w czasie przygotowania do zawodu? Kto może być jego mentorem i jakie wykonuje zadania?

Czas trwania przygotowania do zawodu nauczyciela

Na podstawie: 

  • art. 9a ust. 2, art. 9ca ust.1 -5 i ust. 8-9 ustawy z dnia 26 stycznia 1982 r. – Karta Nauczyciela (Dz. U. z 2021 r. poz. 1762, oraz 2022 r. poz. 939, 1116, 1700 i 1730).
Od dnia 1 września 2022 r. obowiązują nowe zasady awansu zawodowego nauczycieli.

W rozwoju zawodowym nauczyciel może zdobyć stopień:

  1. nauczyciela mianowanego i nauczyciela dyplomowanego,
  2. nauczyciel rozpoczynający pracę w szkole nazywany jest nauczycielem początkującym – to nauczyciel, który nie posiada stopnia awansu zawodowego, zatrudniony w wymiarze co najmniej ½ obowiązkowego wymiaru zajęć zgodnie z wymaganymi kwalifikacjami.
Nauczyciel początkujący z dniem nawiązania stosunku pracy w szkole odbywa przygotowanie do zawodu nauczyciela w wymiarze 3 lata i 9 miesięcy.
Nauczyciel początkujący z dniem nawiązania stosunku pracy w szkole, który:

  1. posiada stopień naukowy

    lub

  2. przed nawiązaniem stosunku pracy w szkole w Rzeczypospolitej Polskiej prowadził zajęcia w szkole za granicą
    • może odbyć przygotowanie do zawodu nauczyciela w wymiarze 2 lata i 9 miesięcy.
Nauczyciele ci, składają do dyrektora szkoły oświadczenie o wymiarze, w jakim zamierzają odbyć przygotowanie do zawodu nauczyciela, nie później niż do zakończenia roku szkolnego w drugim roku jego trwania.

Nauczycielowi początkującemu z dniem nawiązania stosunku pracy w szkole, który:
  1. przed nawiązaniem stosunku pracy w szkole był nauczycielem akademickim i legitymował się co najmniej 3-letnim okresem pracy w uczelni

    lub

  2. w dniu nawiązania po raz pierwszy stosunku pracy w szkole posiadał co najmniej 5-letni okres pracy i znaczący dorobek zawodowy
    • dyrektor szkoły może wyrazić zgodę na odbywanie przygotowania do zawodu nauczyciela w wymiarze 2 lata i 9 miesięcy.
Nauczyciele ci, mogą złożyć do dyrektora szkoły wniosek o wyrażenie zgody na odbywanie przygotowania do zawodu nauczyciela w wymiarze 2 lat i 9 miesięcy, nie później niż do zakończenia roku szkolnego w drugim roku jego trwania.

Do wskazanych powyżej okresów przygotowania do zawodu nauczyciela, które dla określonych nauczycieli trwają 3 lata i 9 miesięcy lub 2 lata i 9 miesięcy wlicza się okresy zatrudnienia w szkole w wymiarze co najmniej ½ obowiązkowego wymiaru zajęć zgodnie z wymaganymi kwalifikacjami. Do okresów tych nie wlicza się okresów nieobecności nauczyciela w pracy trwających nieprzerwanie dłużej niż 30 dni, z wyjątkiem okresów urlopu wypoczynkowego.

Warunki nadania nauczycielowi stopnia nauczyciela mianowanego

Na podstawie: 

  • art. 9b ust. 1, ust. 2, ust. 4, art. 9g ust. 2 ustawy z dnia 26 stycznia 1982 r. – Karta Nauczyciela (Dz. U. z 2021 r. poz. 1762, oraz 2022 r. poz. 939, 1116, 1700 i 1730);
  • §2 ust. 1 rozp. MEiN z dnia 6 września 2022 r. w sprawie uzyskiwania stopni awansu zawodowego przez nauczycieli (Dz. U. z 2022 r. poz. 1914).   
Warunkami nadania nauczycielowi początkującemu stopnia nauczyciela mianowanego są:

  1. spełnienie wymagań kwalifikacyjnych zgodnie z obowiązującymi przepisami,
  2. odbycie przygotowania do zawodu nauczyciela, w czasie którego nauczyciel doskonali umiejętności praktyczne oraz pogłębia wiedzę teoretyczną niezbędną do wykonywania zawodu nauczyciela,
  3. posiadanie co najmniej dobrej oceny pracy uzyskanej w ostatnim roku odbywania przygotowania do zawodu nauczyciela,
  4. uzyskanie pozytywnej opinii wydanej przez komisję powołaną przez dyrektora szkoły o przeprowadzonych zajęciach w ostatnim roku odbywania przygotowania do zawodu nauczyciela (nauczyciel, który w tym okresie uzyskał co najmniej dobrą ocenę pracy, jest obowiązany przeprowadzić zajęcia, w wymiarze 1 godziny, w obecności komisji, której skład został wskazany w ustawie),
  5. zdanie egzaminu przed komisją egzaminacyjną, podczas którego sprawdza się spełnienie przez nauczyciela wymagań dotyczących wiedzy i umiejętności niezbędnych do efektywnego realizowania obowiązków nauczyciela wskazanych w rozporządzeniu w sprawie uzyskiwania stopni awansu zawodowego przez nauczycieli.
Komisja egzaminacyjna, powołana przez organ prowadzący szkołę, przeprowadza postępowanie egzaminacyjne na wniosek skierowany przez nauczyciela do organu prowadzącego.

Stopień awansu zawodowego nauczyciela mianowanego, w drodze decyzji administracyjnej również nadaje organ prowadzący szkołę.

Nauczyciel w trakcie odbywania przygotowania do zawodu nauczyciela:

  1. poznaje organizację, zadania i zasady funkcjonowania szkoły,
  2. prowadzi powierzone mu zajęcia i uczestniczy w pracach związanych z realizacją zadań dydaktycznych, wychowawczych, opiekuńczych i innych statutowych zadań szkoły wynikających z potrzeb szkoły i środowiska lokalnego,
  3. obserwuje zajęcia prowadzone przez mentora lub innego nauczyciela,
  4. doskonali kompetencje w związku z wykonywanymi obowiązkami, w szczególności w zakresie kształcenia uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi, w tym uczniów szczególnie uzdolnionych,
  5. przeprowadza zajęcia w drugim i w ostatnim roku odbywania przygotowania do zawodu nauczyciela w obecności komisji, które powołuje dyrektor szkoły,
  6. dokonuje ewaluacji własnej pracy i wykorzystuje jej wyniki do doskonalenia dalszej pracy,
  7. dzieli się wiedzą z innymi nauczycielami w ramach wewnątrzszkolnego doskonalenia zawodowego.

Mentor dla nauczyciela, który odbywa przygotowanie do zawodu

Na podstawie: 

  • art. 9ca ust. 11-12 ustawy z dnia 26 stycznia 1982 r. – Karta Nauczyciela (Dz. U. z 2021 r. poz. 1762, oraz 2022 r. poz. 939, 1116, 1700 i 1730),
  • § 5 pkt 2 lit. c rozp. MENiS z dnia 31 stycznia 2005 r. w sprawie wysokości minimalnych stawek wynagrodzenia zasadniczego nauczycieli, ogólnych warunków przyznawania dodatków do wynagrodzenia zasadniczego oraz wynagradzania za pracę w dniu wolnym od pracy (Dz. U. z 2014 r. poz. 416, ze zm.).
Nauczycielowi, który odbywa przygotowanie do zawodu nauczyciela, dyrektor szkoły przydziela mentora spośród nauczycieli mianowanych lub dyplomowanych.

Mentorem nie może być nauczyciel zajmujący stanowisko kierownicze. Wyjątkiem jest nauczyciel mianowany lub dyplomowany zajmujący stanowisko kierownicze w:

  1. przedszkolach, szkołach i placówkach, zatrudniony między innymi: przy przedstawicielstwie dyplomatycznym, urzędzie konsularnym lub przedstawicielstwie wojskowym Rzeczypospolitej Polskiej,
  2. przedszkolach, szkołach i placówkach prowadzonych przez osoby fizyczne oraz osoby prawne niebędące jednostkami samorządu terytorialnego,
  3. szkołach artystycznych. 
Zadaniami mentora są:

  1. wspieranie na bieżąco nauczyciela w procesie wdrażania do pracy w zawodzie, w tym zapoznanie go z dokumentacją przebiegu nauczania, działalności wychowawczej i opiekuńczej oraz innymi dokumentami obowiązującymi w szkole,
  2. udzielanie nauczycielowi pomocy w doborze właściwych form doskonalenia zawodowego,
  3. dzielenie się wiedzą i doświadczeniem w zakresie niezbędnym do efektywnej realizacji obowiązków nauczyciela,
  4. umożliwienie nauczycielowi obserwowania prowadzonych przez siebie zajęć oraz omawianie z nim tych zajęć,
  5. obserwowanie zajęć prowadzonych przez nauczyciela oraz omawianie ich z nim,
  6. inspirowanie i zachęcanie nauczyciela do podejmowania wyzwań zawodowych,
  7. poszerzanie swojej wiedzy i doskonalenie umiejętności w zakresie niezbędnym do pełnienia funkcji mentora.
Nauczyciel mianowany lub dyplomowany, któremu powierzono funkcję mentora, uprawniony jest do uzyskania dodatku funkcyjnego zgodnie z ww. rozp. MENiS w sprawie wysokości minimalnych stawek wynagrodzenia zasadniczego nauczycieli.






Danuta Skrzypek
Edukator, menadżer oświaty, wieloletni dyrektor szkoły, specjalista organizacji procesu kształcenia i zarządzania jakością pracy szkoły, zdobywczyni licencji na prowadzenie grantów kuratoryjnych w zakresie: dokumentacji pracy szkoły, bezpieczeństwa uczniów, planowania procesu dydaktyczno-wychowawczego w świetle podstawy programowej kształcenia ogólnego, nauczyciel biologii i chemii w szkołach różnych typów. Laureatka licznych nagród kuratoryjnych i samorządowych; za szczególne zasługi dla oświaty odznaczona medalem KEN.


Dokładamy wszelkich starań w celu umieszczania prawdziwych i pełnych informacji. Nie ponosimy jednak odpowiedzialności za rezultaty działań podjętych w oparciu o zamieszczone w artykule informacje lub ewentualne błędy czy braki w artykule.


Interesuje Cię ta tematyka? Przeczytaj również:

Najbardziej aktualne artykuły: