Losy jutra ważą się dziś. Jak o tym rozmawiać z uczniami?

Artykuł sponsorowany
Prognozy przyszłości urzeczywistniły się szybciej, niż się tego spodziewaliśmy. Klimat, sztuczna inteligencja, bezpieczeństwo energetyczne, bioróżnorodność. Dorośli, często sami nie rozumiejąc złożonych procesów stojących za tymi zjawiskami, nie wiedzą, jak z o nich rozmawiać z młodzieżą. Lekcje o przyszłości przygotowane w ramach programu edukacyjnego „Przyszłość jest dziś” towarzyszącego wystawie Centrum Nauki Kopernik pod tym samym tytułem, to spory zastrzyk wiedzy, ale przede wszystkim okazja do rozmowy o naszym zaangażowaniu i granicach wpływu na rzeczywistość. Każdy scenariusz został tak zaprojektowany, by pomagać młodym ludziom rozwijać kompetencje kluczowe dla ich przyszłości. Program odpowiada potrzebom młodzieży w wieku 13-19 lat.

Gotowe scenariusze lekcji

Scenariusze lekcji powstały w ramach programu edukacyjnego, który towarzyszy wystawie „Przyszłość jest dziś” w Centrum Nauki Kopernik. Podobnie jak uzupełniające je materiały metodyczne opracowane zostały w grupach roboczych przez nauczycieli, uczniów i ekspertów. W pakiecie dostępne są także filmy przygotowane przez popularnych youtuberów.

Wystawę można wykorzystać edukacyjnie. Porusza istotne dla młodzieży wątki, co sprawia, że stanowi dobry punkt wyjścia do dyskusji na zajęciach. Wystawa i materiały edukacyjne dotyczą zagadnień związanych ze sztuczną inteligencją, cyfryzacją, robotyzacją, kryzysem klimatycznym i zmianami w środowisku naturalnym. Doskonale sprawdzą się na lekcjach informatyki, przyrody, biologii, geografii, filozofii, etyki, historii sztuki, edukacji dla bezpieczeństwa, WOS-u czy godzinie wychowawczej. Dostępne są na stronie internetowej Centrum Nauki Kopernik  oraz na platformie Ogólnopolskiej Sieci Edukacyjnej – OSE IT Szkoła.

a_cnk_LS_graf9.jpg

Porozmawiajmy o przyszłości

Nadmierne emisje CO2 do atmosfery, dziura ozonowa, powtarzające się ekstremalne zjawiska pogodowe, rosnące zanieczyszczenie powietrza, wód i gleb na całym globie, produkcja ton śmieci, masowe wymieranie gatunków roślin i zwierząt, a wraz z nim zanikanie całych ekosystemów to palące problemy współczesnego świata, które jeszcze do niedawana wydawały się abstrakcyjną przyszłością. Postępująca robotyzacja czy wykorzystanie sztucznej inteligencji w procesach decyzyjnych ekscytują nas i zarazem budzą nasz niepokój. W obu obszarach prognozy dotyczące przyszłości urzeczywistniają się na naszych oczach. 

W jakiej przyszłości chcieliby żyć dzisiejsi uczniowie? Jaką rolę wszyscy odgrywamy w zmieniającym się świecie? Wiemy coraz więcej – o naszej planecie, o kosmosie, o sobie samych. Kreujemy scenariusze przyszłych wydarzeń i tworzymy zapierające dech w piersiach innowacje technologiczne. Czy jednak dysponujemy wystarczającą wiedzą, by zaufać naszym aktualnym przewidywaniom i właściwie ocenić pełen potencjał dzisiejszych wynalazków? Czy wśród zachwytów nad rozwojem ludzkich możliwości słuchamy ostrzeżeń? Czy w imię lepszej przyszłości potrafimy odsunąć potrzebę natychmiastowego dążenia do własnego komfortu i realizacji pragnień?

Losy jutra ważą się dziś. Uczniowie na własne oczy zobaczą koniec XXI wieku. Dlatego twórcom wystawy i programu edukacyjnego „Przyszłość jest dziś” szczególnie zależy nam na tym, by młodzież zmierzyła się z pytaniem o to, jakiego chce jutra. By zastanowiła się, które rozwiązania są dla ludzkości nie tylko innowacyjne, ale też rzeczywiście korzystne – a więc rozwijające nasz indywidualny i zbiorowy potencjał, przynoszące postęp naukowy i korzyści społeczne – a które budzą wątpliwości natury prawnej lub etycznej.

Na te wszystkie pytania i wątpliwości każdy musi znaleźć własne odpowiedzi. Wystawa „Przyszłość jest dziś” może w tym pomóc.

a_cnk_LS_graf8.jpg

Wystawa w Koperniku

Wystawa „Przyszłość jest dziś” koncentruje się na bliskiej przyszłości, której doświadczy większość z nas. Pomaga poznać i zrozumieć wyzwania współczesnego świata w całej ich złożoności. Ukazuje różne rozwiązania technologiczne i zachęca do spojrzenia na nie w sposób krytyczny. Zwraca także uwagę  na relacje między osobistymi wartościami i wartościami innych ludzi. Prezentuje dane dotyczące naszej planety, wskazując na największe współczesne problemy i zagrożenia, podpowiadając jednocześnie, co możemy zrobić, by powstrzymać niekorzystne procesy.

Pierwsza część wystawy, „Cyfrowy mózg?”, jest z nami już od prawie roku. Drugą część, „Misja: Ziemia”, udostępnimy 24 listopada 2022 roku.

Część 1. „Cyfrowy mózg?”

Jak „myśli” sztuczna inteligencja? Czy można jej zaufać? Skąd czerpie natchnienie komputerowy artysta? Ta część wystawy skłania do przemyśleń o granicach zaufania, prywatności, intymności, poczuciu bezpieczeństwa oraz o nowych definicjach sztuki i kreatywności.

a_cnk_LS_graf2.jpg

Eksponaty podzielone są na cztery strefy tematyczne: Podstawy AI, Relacje, Twórczość, Zaufanie.

Przeczytaj więcej o pierwszej części wystawy w artykule „Przyszłość jest dziś – jak o niej uczyć?”.

Część 2. „Misja: Ziemia”

Czy w przyszłości Ziemia pozostanie tą samą planetą? Jakie szanse na dalsze komfortowe życie mamy my, a jakie – następne pokolenia? Ta część wystawy koncentrować się będzie na wyobrażeniach o przyszłym świecie jako naszym miejscu do życia. Poruszymy w niej kwestie takie jak rosnąca populacja świata, niepohamowana eksploatacja zasobów naturalnych, kumulacja toksycznych odpadów, postępująca degradacja środowiska naturalnego, zanikająca bioróżnorodność, globalne ocieplenie, miasta przyszłości.

a_cnk_LS_graf3.jpg

Eksponaty podzielone są na trzy strefy tematyczne: Klimat, Populacja, Bioróżnorodność. Wszystkie strefy spaja eksponat „Glob”, który prezentuje wpływające na środowisko globalne procesy oraz ich konsekwencje. Na powierzchni ponad półtorametrowej sfery będzie można oglądać zmiany stężenia CO2 i średniej temperatury czy migracje ludzi. Udostępnione zostaną także różnorodne dane o zasobach Ziemi, podnoszące świadomość społeczną na temat kryzysu klimatycznego czy ochrony różnorodności biologicznej (dane pozyskane w ramach współpracy z UNEP/GRID – Programem ONZ ds. Środowiska).

  1. Klimat

    W tej strefie podejmujemy tematykę światowej konsumpcji energii dzisiaj i jutro, niebezpiecznego tempa wzrostu stężenia CO2 w atmosferze, a także energii przyszłości. Uczniowie zagrają tu w grę w tworzenie miksu energetycznego pozbawionego elektrowni spalających paliwa kopalne (elektrownie jądrowe, turbiny wiatrowe, panele fotowoltaiczne i magazyny energii dla OZE). Dzięki eksponatowi „Droga do globalnego ocieplenia” uzmysłowią sobie gwałtowność zmian, jakie zaszły w ziemskiej atmosferze na skutek działalności człowieka począwszy od rewolucji przemysłowej. Zobaczą, jaki ślad węglowy pozostawiają, i poznają całkowitą światową emisję CO2 pochodzącego ze spalania paliw kopalnych oraz głównych emitentów, czyli sektory gospodarki odpowiedzialne za większość zanieczyszczeń powietrza. Przy jednym z eksponatów będą mogli porównać masę akumulatora LiFePO4 (technologia zastosowana w autach Tesla) i układu „zbiornik z wodorem + ogniwo wodorowe”. Oba obiekty mają ten sam ekwiwalent zmagazynowanej energii (10 kWh), ale układ wodorowy jest około 10-krotnie lżejszy.


    a_cnk_LS_graf6.jpg

  2. Populacja

    W kolejnej strefie uczniowie dowiedzą się, jaka jest wielkość ludzkiej populacji na świecie oraz w wybranych regionach. Symbolem rosnącej liczby ludzi na Ziemi są produkowane przez nas masowo odpady, które ostatecznie zawsze do nas wracają, ponieważ żyjemy w skończonym układzie zamkniętym. Chętni poznają też swój ślad plastikowy i zobaczą wszechobecny dziś na naszej planecie plastik – w skali mikroskopowej (mikroplastik) oraz na wielkoformatowych zdjęciach artystki Mandy Barker, która sfotografowała kompozycje z plastiku wyrzuconego przez ocean.

    Będą również mieli okazję obejrzeć optymistyczną wizję miasta przyszłości. Animacja w eksponacie „Zazielenianie” ukaże im możliwą transformację wielkomiejskich przestrzeni w bardziej zielone, wysycone roślinnością. Jednocześnie będą mogli się dowiedzieć, jak zarządzać wodą opadową w mieście, jak zapobiegać podtopieniom czy suszy hydrologicznej, jak radzić sobie z miejskimi wyspami ciepła.

    a_cnk_LS_graf7.jpg

  3. Bioróżnorodność

    Bioróżnorodność sprawia, że powstaje gęsta sieć zależności w ekosystemie. Dzięki temu jest on stabilny i bardziej odporny na zewnętrzne czynniki zaburzające. Im mniejsza bioróżnorodność, tym więcej zerwanych połączeń. Sieć powiązań staje się uboższa, a cały ekosystem – mniej odporny na czynniki stresowe, a co za tym idzie – bardziej zagrożony. W przestrzeni ekspozycji stanie wieża z klocków symbolizująca niebezpieczną grę w usuwanie gatunków. W tej strefie udostępnimy też licznik zaniku naturalnych siedlisk.

    a_cnk_LS_graf5.jpg

Program edukacyjny versus wystawa

W przygotowaniu się do zwiedzania wystawy z uczniami pomogą nauczycielom organizowane przez Centrum Nauki Kopernik w ramach programu edukacyjnego bezpłatne warsztaty, na które bez wątpienia warto się zapisać. Jednak każdy powinien zacząć tak, jak lubi. Można najpierw zwiedzić wystawę samodzielnie. Przetestować eksponaty, poszukać inspiracji, zaplanować lekcje i wycieczkę, przejrzeć scenariusze. Można też odwrotnie – najpierw przyjść z uczniami do Kopernika i dzielić z nimi te same emocje odkrywania. A dopiero potem pogłębić najbardziej ekscytujące wątki w szkole. 

Bilety na zwiedzanie Kopernika na okres od 24 listopada (dzień otwarcia drugiej części wystawy) będą dostępne w systemie sprzedaży od 6 października. Już teraz można przyjść i poznać pierwszą część ekspozycji.



a_cnk_LS_graf4.png



Wystawa i program edukacyjny „Przyszłość jest dziś” powstały w ramach projektu „Kampanie edukacyjno-informacyjne na rzecz upowszechniania korzyści z wykorzystywania technologii cyfrowych”, który jest realizowany przez Kancelarię Prezesa Rady Ministrów wspólnie z Państwowym Instytutem Badawczym NASK oraz Centrum Nauki Kopernik. Kampanie mają na celu promowanie wykorzystywania technologii w codziennym życiu przez osoby w różnym wieku, przełamywanie barier z tym związanych oraz wzrost cyfrowych kompetencji społeczeństwa. Projekt obejmuje pięć obszarów: jakość życia, e-usługi publiczne, bezpieczeństwo w sieci, programowanie i cyfrową przyszłość.


Interesuje Cię ta tematyka? Przeczytaj również:

Najbardziej aktualne artykuły: