17 września br. startuje już 28. finał Akcji Sprzątanie świata – Polska. Nic więc dziwnego, że właściwie każdy Polak zapytany o sprzątanie świata, nie tylko wie, o co chodzi, ale sam brał czynny udział w którejś z 27 minionych edycji Akcji jako uczeń, absolwent czy też rodzic. Dlaczego pomimo upływu lat nadal sprzątamy? Odpowiedź jest prosta – bo nadal śmiecimy. I to w miejscach pięknych z natury, gdzie zwykle szukamy wytchnienia od pracowitej codzienności. Tym bardziej niezbędna jest ekologiczna edukacja prowadzona już od najmłodszych lat.

Sprzątać świat czy nie sprzątać?

Jak wynika z badania, które Fundacja Nasza Ziemia zrealizowała pod koniec roku szkolnego 2020/2021, aż 93 proc. szkół podstawowych uczestniczyło w Akcji Sprzątanie świata przynajmniej raz, 58 proc. bierze w niej udział co roku, a 28 proc. deklaruje, że sprzątało swoje otoczenie w ramach tej Akcji wiele razy. Jak z tego wynika, ogromna większość badanych szkół zetknęła się aktywnie z Akcją prowadzoną przez Fundację Nasza Ziemia. Niemal 60 proc. szkół rokrocznie powraca do Akcji i co roku sprząta świat wraz z Fundacją. W Akcji Sprzątanie Świata chodzi o to, by nie śmiecić w naturze. Kto więc raz wziął w niej udział, będzie wiedział, jak bardzo szkodzi Matce Ziemi każdy wyrzucony bezmyślnie śmieć. To doskonała, praktyczna lekcja nieśmiecenia. Cieszy nas, że nauczyciele to potwierdzają i wraz z nami uwrażliwiają kolejne pokolenia Polaków na poszanowanie środowiska przyrodniczego. Jesteśmy im niewypowiedzianie wdzięczni.

Dlaczego więc śmiecimy?

Jest tak wiele odpowiedzi jak wielu jest śmiecących: bo nie ma blisko pojemnika na śmieci, bo możemy, bo nie widzimy związku pomiędzy śmieciem w naturze a kondycją środowiska, bo nie myślimy o przyszłości żyjąc „tu i teraz”, bo niech inni sprzątają… Dlatego tegoroczna Akcja została opatrzona hasłem, które jest parafrazą kartezjuszowego cogito ergo sum (myślę więc jestem) i brzmi „Myślę, więc nie śmiecę”. Czy poruszymy serca i sumienia śmiecących? Wierzymy, że tak! Wierzymy, że dzięki Akcji Sprzątanie świata – Polska, koordynowanej w Polsce od 1994 roku przez Fundację Nasza Ziemia, możliwa jest zmiana codziennych nawyków. Więc kto w ciągu minionych 27 lat chociaż raz posprzątał z nami swój kawałek Polski i wsłuchał się w myśl przewodnią kolejnych edycji Sprzątania świata, nie wyrzuci śmieci do lasu, do parku, na plażę czy do rzeki.  I tym razem również bardzo liczymy na polską szkołę, bo jak mówi nasza Założycielka i Inicjatorka tej Akcji w Polsce – Mira Stanisławska-Meysztowicz: „(…) dzisiejsze dzieci, to będą już zupełnie inni dorośli. Oni doskonale wiedzą, jak ważna jest natura, że wszystko jest ze sobą powiązane wspólnym węzłem życia”. Taka postawa najmłodszych to niewątpliwie również zasługa kadry pedagogicznej polskiej szkoły!

Materiały edukacyjne dedykowane nauczycielom

Jak co roku i tym razem przygotowaliśmy dla uczestników Informator 28. Akcji. Ale tym razem dla szkół i przedszkoli stworzyliśmy również specjalne materiały edukacyjne do przeprowadzenia z ich pomocą akcji stacjonarnych. Między innymi zaproponowaliśmy zadania dedykowane dzieciom i młodzieży dotyczące tegorocznego hasła przewodniego oraz grafiki plakatu autorstwa Andrzeja Pągowskiego. Każdy materiał zaprojektowany przez fundacyjny zespół edukacyjny zawiera wskazówki metodyczne do jego realizacji, które są gotowym zadaniem lub mogą stanowić inspirację. Celem wyrabiania nawyku nieśmiecenia od najmłodszych lat, przygotowaliśmy scenariusz zajęć dla wychowania przedszkolnego pt. „Nie śmiecimy, nie brudzimy, o przyrodę się troszczymy”. Zatroskana Pszczółka Gaja napisała w nim list do dzieci z prośbą o pomoc, bo turyści zaśmiecili las. Uczniów klas I-III zachęcamy do zaplanowania pikniku klasowego i zwracamy przy tym uwagę, by pamiętali o zasadzie nieśmiecenia. Natomiast klasy IV-VIII zapraszamy do przeprowadzenia gry zespołowej pod hasłem: „Pomyśl, policz, nie śmieć!”, w której zwracamy uwagę na skalę zaśmiecania miejsc naszego wypoczynku z perspektywy ubiegłorocznego raportu Akcji. Młodzieży szkół ponadpodstawowych proponujemy przeprowadzenie dyskusji w poszukiwaniu odpowiedzi na pytanie: co możemy zrobić, aby śmieci w naszym otoczeniu było mniej?

Szkolne akcje terenowe do raportu

Fundacja Nasza Ziemia jako koordynator polskiego Clean Up The World, co roku zbiera wszystkie zgłoszone akcje terenowe w raport podsumowujący polskie Sprzątanie świata. To jedyny taki raport, w którym pokazujemy efekty sprzątań realizowanych w trzeci weekend września – od Bałtyku po Tatry. To dzięki tym raportom wiemy, jakie śmieci i gdzie możemy spotkać najczęściej. To z tych raportów dowiadujemy się, jakie edukacyjne atrakcje zgodne z hasłem Akcji towarzyszą sprzątaniom terenowym oraz które województwa są najbardziej aktywne. Zeszłoroczny Raport zamknął się wynikiem ponad 20 tysięcy worków odpadów, czyli około 140 ton zebranych śmieci. To tyle, ile w sumie ważą 3 samoloty Boeing 737-400. Zgłoszono nam 606 dzikich wysypisk, a najaktywniejszym województwem okazało się Mazowieckie. W tym roku również zachęcamy nauczycieli, jako lokalnych koordynatorów szkolnych akcji, do przesyłania nam zarówno wyników akcji terenowych, jak i lekcji stacjonarnych z użyciem naszych materiałów edukacyjnych lub własnych pomysłów na lekcję nieśmiecenia w naturze. Najciekawsze opublikujemy w pełni w naszym tegorocznym Raporcie. 

Mamy głęboką nadzieję, że również w tym roku, w dniach od 17 do 19 września br., podczas finału 28. Akcji Sprzątanie świata – Polska przyłączy się do nas jeszcze większa niż w roku ubiegłym grupa osób i wspólnie napiszemy nasz tegoroczny manifest zatytułowany: „Myślę, więc nie śmiecę”. Serdecznie zapraszamy do rejestrowania swoich akcji terenowych na stronie: https://naszaziemia.pl/ssp2021/


Beata Butwicka
Prezes Zarządu
Fundacja Nasza Ziemia