W artykule „Gry on-line. Szanse i zagrożenia dla ich użytkowników” przedstawiliśmy korzyści oraz negatywne konsekwencje grania. Znające je, warto postawić sobie ważne pytanie: w jaki sposób my rodzice możemy wspierać nasze dzieci tak, aby granie w gry komputerowe przyczyniały się do jego wszechstronnego rozwoju? W ogólnym rozumieniu starajmy się przechodzić od mediacji biernej do aktywnej, a tym samym w podejściu do gier starajmy się być otwarci i partnerscy.

1. Bądź otwarty/a na zachęty dziecka: przejawianie postawy niechęci i zamknięcia na sferę cyfrową naraża rodzica na marginalizację, a jego dziecko na socjalizację pod własnym nadzorem. Jeśli uważasz, że nie masz wystarczającej wiedzy o grach, zawsze możesz poprosić o radę innych domowników, którzy są aktywnymi graczami. Dzięki temu będziesz wiedział, na czym właściwie polega gra, której tak ochoczo poświęca czas Twoje dziecko.
   
   
2. Nie podglądaj: metody polegające na kontroli czy podglądaniu lub podsłuchiwaniu grającego dziecka na dłuższą metę nie sprawdzają się. Po pierwsze naruszają prywatność dziecka, po drugie nie stanowią dobrego źródła zdobycia rzetelnych informacji, po trzecie wreszcie nie mają waloru interakcyjnego. Jeśli chcesz się dowiedzieć, w co tak właściwie gra Twoje dziecko, po prostu bądź przy dziecku. Zastosuj metodę jawnej obserwacji uczestniczącej, doprowadź do sytuacji, w której dziecko gra w Twojej obecności.
   
3. Otwórz oczy: jako rodzic powinieneś mieć pełną wiedzę o posiadanych przez dziecko grach, zarówno w wersjach fizycznych (pudełkowych), jak i cyfrowych (zainstalowanych na komputerze, konsoli czy urządzeniu mobilnym). Pamiętaj, że dzieci mogą dość często wymieniać się grami między sobą, dlatego zachowaj szczególną uwagę w zakresie tego, co dziecko posiada na biurku, na regale, w szafkach. W obliczu ciągłej miniaturyzacji technologii i szerokiego dostępu do mobilnego Internetu zwróć uwagę nie tylko na komputer czy konsolę do gier, ale również, a może nawet przede wszystkim, na zainstalowane aplikacje, które są wgrane w narzędzia cyfrowe, najczęściej tablety i smartfony. Pamiętaj, że warto zaangażować dziecko w proces weryfikacji posiadanych gier. Zawsze można te, które są mniej używane, oddać innym czy sprzedać (pod kontrolą rodzica). Jeśli odnajdziesz gry i aplikacje wątpliwej treści, a nawet szkodliwe dla rozwoju swojego dziecka, uczyń je przedmiotem otwartej dyskusji.
   
   
4. Rozmawiaj i bądź konsekwentny/a: ścisła kontrola rodzicielska, jak również restrykcyjne ograniczanie dostępu do gier wideo nie są najlepszym rozwiązaniem. W świecie cyfrowym dziecko nie powinno być całkowicie odcięte od mediów cyfrowych. Lepiej zastosuj politykę współpracy, dyskusji i twardego przestrzegania ustalonych zasad, nie tworząc przy tym sztucznego środowiska bez mediów ekranowych. Pamiętaj, że jeśli ograniczysz w sposób całkowity dostęp swojemu dziecku do gier, dziecko samo z siebie będzie poszukiwać dostępu do gier w innych miejscach (w szkole, u kolegi, u innego członka rodziny).
   
   
5. Ustal priorytety: codzienne używanie gier powinno być uzależnione od stanu oraz jakości wykonania innych obowiązków, w szczególności szkolnych i domowych. Uzależnij możliwość grania w grę od wcześniejszego posprzątania pokoju, odrobienia prac domowych, wyprowadzenia psa na dwór czy zjedzenia posiłku. Takie warunkowanie dzieci w zakresie dostępu do gier jest o wiele lepszym rozwiązaniem niż zastosowanie instrumentalnego podejścia, w którym gra stanowi nagrodę za jakąś czynność lub osiągnięcie wyznaczonego celu.
   
   
6. Zachowuj należytą higienę osobistą: z grami jest tak, jak z posiłkami: specjaliści zdrowego żywienia jednoznacznie wskazują, że lepiej zjeść więcej posiłków, ale mniejszych niż jeden duży posiłek. Podobnie jest z graniem w gry. Jeśli ustaliłeś/aś zasady, że dziecko może grać 1 godzinę dziennie, pamiętaj, że lepiej ten czas rozłożyć na 3 razy po 20 minut niż grać ciągiem całe 60 minut. Pamiętaj, że higiena osobista to również kontrolowanie czasu, w jakim dziecko zaangażowane jest w proces grania w grę, jak również kontrolowanie jakości przyswajanych treści wykorzystywanych w grach.
   
   

   

7. Zawiąż koalicję z innymi rodzicami: gry komputerowe dostępne są dla dzieci nie tylko we własnym domu rodzinnym, ale również w domach ich kolegów i koleżanek. Wizyta dziecka u znajomych, przerwa w szkole, przejazd do szkoły środkami komunikacji miejskiej to doskonały czas, aby dziecko skorzystało z możliwości grania w grę. Pamiętaj, że jako rodzic dbający o własne dziecko zawsze możesz porozmawiać z innymi rodzicami, z którymi ma kontakt Twoje dziecko.
   
   
8. Bądź zaangażowanym towarzyszem dla swojego dziecka: bardzo często dzieci posiadają większą wiedzę o grach komputerowych niż rodzice. Pamiętaj, że nie zwalnia to Ciebie z towarzyszenia własnemu dziecku we wchodzeniu w świat mediów cyfrowych. Dyskusje na temat używanych gier, dopytywanie o ulubione postaci (i ich cechy osobowościowe), wspólne uczestniczenie w konwentach gier, wspólne granie – to tylko przykłady zachowań, jakie świadczyć mogą o zaangażowaniu rodzica. Wspólne granie niesie za sobą wiele korzyści dla obu stron: rodzic rozwija swoje kompetencje cyfrowe, zmniejsza dystans pokoleniowy, będąc przy tym partnerem do rozmów dla swojego dziecka. Dziecko mogąc wejść we współpracę czy rywalizację ze swoim rodzicem, prowadząc z nim rozmowy, buduje wzajemne doświadczenia związane z wspólnym spędzaniem czasu wolnego. Wspólne granie w gry pozwala zaobserwować ponadto, jak dziecko radzi sobie z sukcesami i ewentualnymi porażkami.
   
   
9. Kontroluj wykorzystywane gry: gry komputerowe mają różną specyfikę, w zależności od ich złożoności rodzic powinien poświęcić mniej lub więcej czasu na ich poznanie. Warto poprosić dziecko o przedstawienie najważniejszych możliwości, jakie daje gra, o przedstawienie głównej idei i najważniejszych zasad gry. Ciekawym pomysłem jest również wejście rodzica w interakcję z wybranymi bohaterami gry poprzez samodzielne „przejście” fragmentu gry połączone z lekturą opisów umieszczonych na stronach PEGI. Jako rodzic pamiętaj, że dość powszechną praktyką obecną w przestrzeni Internetu jest przejrzenie zapisu rozgrywki na portalu YouTube. W tym celu wystarczy, że wpiszesz w wyszukiwarce tytułu gry wraz z frazą „let’s play”, „zagrajmy” lub „gameplay”.
   
   
10. W razie problemów szukaj pomocy u innych specjalistów: jeśli czujesz się niepewnie w obszarze mediów cyfrowych, nie potrafisz rozwiązywać problemów bądź zwyczajnie potrzebujesz porady, nie czuj oporów przed szukaniem pomocy wśród specjalistów, którzy znają się na ważnym dla Ciebie temacie. Pamiętaj, że wokół Ciebie – w pobliskiej szkole czy instytucji kultury – pracują osoby, które mogą wesprzeć Ciebie w rozwiązywaniu wszelkich problemów związanych z graniem w gry. Osoby takie nawet jeśli nie będą w stanie od razu Ci pomóc, stanowią cenne źródło informacji o innych specjalistach, których wsparcia szukasz.

Gry on-line mogą być wielkim sprzymierzeńcem w procesie rozwoju i edukacji Twojego dziecka. Dopasowane do wieku, podane w odpowiedniej jednostce czasu, z Twoim zaangażowaniem mogą się przyczynić do lepszej koncentracji, wzrostu kreatywności, ale również do większego altruizmu i zaufania społecznego. Pamiętaj o tym wówczas, kiedy dajesz swojemu dziecku dostęp do gier bez żadnej kontroli, jak również wtedy, kiedy nie chcesz poznać wirtualnych jego bohaterów.





dr Maciej Dębski 
Pracownik naukowy Uniwersytetu Gdańskiego, założyciel i lider Fundacji Dbam o Mój Z@sięg, socjolog problemów społecznych, edukator społeczny, ekspert w realizacji badań naukowych, ekspert Najwyższej Izby Kontroli, Rzecznika Praw Obywatelskich, Fundator i Prezes Fundacji Dbam o Mój Z@sięg, autor/współautor publikacji naukowych z zakresu problemów społecznych (bezdomność, przemoc w rodzinie, uzależnienia od substancji psychoaktywnych, uzależnienia behawioralne), autor/współautor dokumentów strategicznych, programów lokalnych, pomysłodawca ogólnopolskich badań z zakresu fonoholizmu i problemu cyberprzemocy zrealizowanych wśród 22 000 uczniów oraz 4 000 nauczycieli. W roku 2016 wdrożył pierwszy w Europie eksperyment społeczny odcięcia 100 osób na 72 godziny od wszelkich urządzeń elektronicznych (telefonów komórkowych, tabletów, Internetu, gier on-line playstation, telewizji), który zakończył się sukcesem badawczym.

Zachęcamy do zapoznania się z innymi tekstami autora dostępnymi na portalu Librus Rodzina:

• Pozytywne aspekty cyfrowych dobrodziejstw
• Jak mnie widzą, tak mnie piszą. Magia portali społecznościowych
• Negatywne konsekwencje nadużywania przez dzieci mediów cyfrowych
• Seksting, czyli dlaczego nie powinniśmy naszym dzieciom pozwalać wychodzić nago z domu
• Gry on-line cz. 1. Szanse i zagrożenia dla ich użytkowników

Źródła:
Gałuszka D. (2017). Gry wideo w środowisku rodzinnym .Diagnoza i Rekomendacje. Wydawnictwo Libron. Kraków.