Mówi się, że prawdziwy jest najcenniejszym skarbem. Pomaga w trudnych chwilach, jest powiernikiem tajemnic, towarzyszy w spełnianiu marzeń i współtworzy niezapomniane wspomnienia. O kim mowa? O przyjacielu, o bliskiej osobie, z którą łatwiej przejść przez życie.

Przyjaźń – niezbędna więź w życiu dzieci i młodzieży

Przyjaciel to bratnia dusza, która okazuje się wsparciem w chwilach niepewności i zmartwienia. Jako dorośli długo pamiętamy, jak ważny był dla nas ten szczególny kolega czy koleżanka z ławki w czasie szkolnych lat. Co więcej, często nadal jest obecny w naszym życiu, bo prawdziwa przyjaźń zostaje na długie lata. Bo przyjaźń przypomina miód – nie starzeje się, nie ulega przedawnieniu, jest relacją szczerą, naturalną i bardzo odżywczą. Te wszystkie metafory mają na celu pobudzić wyobraźnię i przypomnieć nam, dorosłym, o tym, że tworzone przez dzieci i młodzież sieci przyjaźnie, warte są szczególnej uwagi.

Wyposażmy więc naszych podopiecznych w kompetencje umożliwiające rozpoznanie dobrej relacji. Zwiększmy ich gotowość i chęć do zawierania i pielęgnowania przyjaźni rówieśniczych.

Dlaczego to ważne? Z badań wynika jednoznacznie – silne przyjaźnie i bliskie relacje rówieśnicze wpływają na prawidłowy rozwój, dobrostan młodego człowieka, pozwalają mu wykształcić umiejętności społeczne, odporność psychiczną i właściwe poczucie własnej wartości.

W sieci przyjaźni – materiał edukacyjny dla uczniów w wieku 9-12 lat

Jako Polskie Centrum Programu Safer Internet (PCPSI), na co dzień zajmujące się m.in. promowaniem bezpiecznego środowiska online czy podnoszeniem świadomości o internetowych zagrożeniach, prezentujemy nowy, bezpłatny materiał edukacyjny oparty na haśle „W sieci przyjaźni”. Jego celem jest uwrażliwienie najmłodszych na ogromne znaczenie przyjaźni w ich życiu. Materiał, który przygotowaliśmy, ma być wsparciem dla szkół i pomocą w przeciwdziałaniu przemocy rówieśniczej. Jest odpowiedni do budowania większej świadomości wśród dzieci klas 4-6.

Przyjaźń a bezpieczeństwo dzieci w internecie

O bezpieczeństwo dzieci i młodzieży w internecie można zadbać w różny sposób. Proponowane połączenie: scenariuszy lekcji, podcastu i plakatu, to zachęcająca, angażująca forma, która pozwala grupie klasowej wspólnie działać i zastanowić się nad pytaniami: po co i jak mogę zadbać o siebie oraz innych wokół mnie? Czy środowisko, w którym przebywam, łączy sieć przyjaźni czy hejtu? Materiał edukacyjny zakłada wsparcie uczniów i uczennic w rozwoju kompetencji społecznych i bezpieczniejszego korzystania z sieci. Zaprasza do refleksji nad tematem: czy świat wirtualny wzmacnia przyjaźń między ludźmi czy ją utrudnia?

Środkowy wiek szkolny przypada na 8-12 lat. Można to uogólnić stwierdzeniem, że 10-latkowie wchodzą w nowy etap w zakresie rozwoju fizycznego, społecznego czy emocjonalnego, ale również hormonalnego. Rzeczywistość szkolna dziecka w okolicy 3-4 klasy ulega całkowitej zmianie, czasem np. wymaga dołączenia do zupełnie nowej grupy klasowej.

Młody człowiek w tym wieku uczy się samoregulacji, zwiększa się jego samodzielność, poszerza się krąg koleżeński, powstają pierwsze, naprawdę silne przyjaźnie. Motywacja z zewnętrznej przenosi się na bardziej uwewnętrznioną, co pomaga w panowaniu nad emocjami, rozpoznawaniu swoich pragnień i potrzeb czy osiąganiu zamierzonego celu. Prawidłowością, na tym etapie rozwoju, będzie także zdolność do współpracy, stawianie innym granic. Namysł dotyczący tego, co jest prawdziwe, a co fałszywe, jest potrzebny, gdyż w świecie internetowych możliwości nie brak miejsc ciemnych i pełnych zagrożeń.

Wydarzenia szkolne takie jak klasówki czy odpytywanie, to sytuacje często wywołujące lęk i napięcie. A co jeśli dodatkowo pojawiają się sytuacje, w których uczeń mierzy się z trudnościami (a nawet przemocą) w relacjach rówieśniczych? Pomocą w odpowiedzi na to pytanie jest materiał edukacyjny „W sieci przyjaźni”. Zwracamy w nim uwagę na spotkania dzieci zarówno w środowisku klasowym, jak i te mniej widoczne interakcje w cyberprzestrzeni. Chcemy pokazać, z iloma wyzwaniami wiąże się obecność na grupach internetowych i jak ważne jest dbanie o wspierające relacje rówieśnicze poza siecią.

Większość usług takich jak media społecznościowe jest kierowana do dorosłych osób lub do dzieci, jeśli osiągnęły próg wiekowy – 13 lat. Jak zauważamy, wiele dzieci poniżej tego wieku korzysta jednak z tego typu platform, pomimo regulaminowych ograniczeń wiekowych, co stwarza przestrzeń na niechciane zachowania i pogłębia ryzyka pojawiającej się agresji wśród dzieci. Warto więc skierować uwagę na ten temat i poprowadzić profilaktyczne lekcje, pokazując, z jakimi wyzwaniami i zagrożeniami wiąże się korzystanie z przestrzeni online. Postarajmy się zachęcić dzieci do relacji poza internetem i do budowania sieci przyjaźni offline.

Co zawiera pakiet „W sieci przyjaźni”

W skład materiału edukacyjnego wchodzą:

• dwa scenariusze lekcyjne dla uczniów klas 4-6 szkoły podstawowej:
  • „Kto ma przyjaciela, ten ma skarb”,
  • „Dobry przyjaciel/ dobra przyjaciółka – to ja!”,
• podcast „To właśnie jest przyjaźń”,
• plakat „W sieci przyjaźni”.

Zalety proponowanego materiału edukacyjnego:

• integracja klasy,
• przeciwdziałanie przemocy rówieśniczej,
• budowanie relacji w sposób alternatywny niż online,
• minimalizowanie doświadczenia wykluczenia z grupy,
• możliwość pracy z uczniami o zróżnicowanych potrzebach edukacyjnych.

Kim jesteśmy i czym się zajmujemy

Polskie Centrum Programu Safer Internet (PCPSI) powołane zostało w 2005 r. w ramach programu Komisji Europejskiej Safer Internet, a obecnie funkcjonuje w ramach programu Digital Europe. Tworzą je państwowy instytut badawczy NASK (koordynator PCPSI) oraz Fundacja Dajemy Dzieciom Siłę (FDDS). Centrum podejmuje szereg kompleksowych działań na rzecz bezpieczeństwa dzieci i młodzieży korzystających z internetu i nowych technologii. Partnerem większości realizowanych przez Centrum projektów jest Fundacja Orange.

Trzy główne projekty PCPSI:

Saferinternet.pl - projekt, którego celem jest zwiększanie społecznej świadomości na temat zagrożeń, jakie niosą ze sobą najnowsze techniki komunikacji. Wśród podejmowanych działań priorytetem jest edukacja, zarówno dzieci, jak i rodziców, a także podnoszenie kompetencji profesjonalistów w zakresie bezpiecznego korzystania z internetu.
Więcej informacji: www.saferinternet.pl

Pomoc telefoniczna i online - Telefon zaufania dla dzieci i młodzieży 116 111 oraz Telefon dla rodziców i nauczycieli w sprawach bezpieczeństwa dzieci 800 100 100. W ramach tych dwóch projektów udzielana jest pomoc najmłodszym użytkownikom sieci, rodzicom i profesjonalistom w przypadkach zagrożeń związanych z korzystaniem z internetu.
Więcej informacji: www.116111.pl oraz www.800100100.pl

Dyżurnet.pl - punkt kontaktowy, tzw. hotline, do którego można anonimowo zgłaszać przypadki występowania w internecie treści zabronionych prawem takich, jak materiały przedstawiające seksualne wykorzystanie dzieci, pedofilię, treści o charakterze rasistowskim i ksenofobicznym.
Więcej informacji: www.dyzurnet.pl